28 Eylül 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

MİNNEAPOLİS ORKESTRASI evlet tıyatrolarının merkezı ve Ankaranın en itibarlı te maşa alo Tiyatro, Devlet Tiyatrosu Umum Müdürlüğünün aylar önce reklâm çerçevelerıne astırdıgı af ışlerdekı vaadın tesadüfen yerine gelmesi suretiyle, 1 Ekim günü açılacak. Fakat açılış hâdisesi, ne bir tiyatro veya opera temsili, ne de Devlet Tiyatro- sunun çalışma sınırları içinde yer alabilecek - meselâ bir jübile gibi . bir gösteridir. Fakat bütün bunlarla kıyas kabul etmiyecek derecede büyük ehemmiyet ta- şıyan bir musiki hadisesidir. 1.000'den fazla — senfoni orkestrası olan bir memleketin -Birleşik Amerikanın- en ileri gelen musiki teşekküllerinden biri, Minneapolis Senfoni Orkestrası o akşam -ve ertesi akşam — Büyük Tiyatro'da konser verecek. 1903 yılında kurulan Minneapolis Orkestrası, 30 yıla yakın müddetle, önce kurucusu Emil Oberhoffer, sonra da Henry Verbrugghen gibi devamlı şeflerle ve Albert Coates, walter Damrosoh, Runo Walter gibi mi. safir şetlerle ıdare edıldıkten sonra 1931 yılında daimi şeflik m andy tâyin edildi. Ormandy, 1935 yılında Fıladelüya Orkestrası şefi olduktan sonra yerini Dimitri Mitropulos aldı. Gerek Ormandy'nin gerek, se Mitropulos'un, Minneapolis Orkestrası şefi olarak gös- terdikleri büyük başarı bu orkestranın şefliğini, dünya çapında büyük bir şöhrete erişmek ve meslek hayat- larının zirvesine ulaşmak istiyen şefler için gıpta edi- len bir mevki haline getirdi. Mıtropulos'dan sonra, 1949 yılında, orkestranın şefliğine günümüzün en tanınmış musiki ıdarecılerın- den Antal Dorati tâyin edildi. Halen mevkiini hafa- za eden -ve orkestranın Türkiye'deki konserlerini ida- re edecek olan. Dorati'nin Minneapolis Senfoni Or- kestrasına, 60 yılı aşan tarihi boyunca vardığı en yük- teknik ve artistik mükemmeliyet seviyesini kazan- dıran şef olduğu, tenkitcilerin üstünde birleştikleri bir görüştü Henüz 50 yaşında olmasına rağmen Antal Dora- ti'nin, 30 yılı aşan bir şeflik tecrübesi vardır.* Aslen Macar olan Dorati, daha 18 yaşındayken Budapeşte' de orkestra idare ediyordu. Budapeşte Musiki Akademi sinden diploma alan en genç öğrenciydi. Çağımızın en ünlü bestekârlarından ikisi, Bela Bartok ve Zoltan Ko- daly, Akademide onun hocasıydılar Gençliğinde, Dres- den operasında Fritz Busch'la birlikte şeflik yapan Do- rati bale şefliği sahasında da ihtisas kazanmış, önce onte Cario Ballet Busse trupuna katılmış, daha son- ra da -1945 yılına kadar, çeşitli bale kumpanyalarında şeflik yapmışlar. Minneapolis Orkestrasının şefliğini I 9 almadan önce 1945 ten başlıyarak düet yıl mü ddetle Dallas Senfonı Orkestrasını idare etmiş ve bu orkes Tayı. 'niın ileri gelen senfoni teşekkullerınden biri halıne getirmiştir. Amerikan Hükümetinin kültür programı gereğın- ce, ANTA -Amerikan Millhi Tiyatro ve Akademisi des- tegıyle Orta ve Yakın Doğu seyahatine çıkan, Türki- ye'deki konserlerinin menacerliği İstanbul'da — Galip San ve Ankara'da Ses ve Tel Birliği tarafından deruh- te edilmiş olan, yüz küsur üyeden müteşekkil Minnea- polis Orkestrası, farklı programlarla, başkentte iki, İstanbul'da üç konser verecektir. kara'daki ilk kon- serin programında Mozart'ın "Figaro'nun Düğünü" Uvertürü, Beethovenin "Eroica" senfonısı, Samuel Bar- berin "Medea nın İntikam ve ölümü" ve Ravel'in "Daph- nis et Chloe" ikinci süiti vardır. İkinci konser ise Henry Cowell'in bu yıl bestelemiş olduğu ve Minneapo- lis Orkestrasının turne konserlerinde ilk defa icra et- tiği "Orkestra Musikisi" ile açılacak, Bartok'un "Or- kestra Konsertosu" ve Dvorak'ın "Yeni Dünya" Senfo- nisi ile devam edecektir. Gerek halkın sevdiği romantik e klâsik eserlere, gerekse modern musikiye yer verme- sı bakımından Minneapolis Orkestrası — konserlerinin programları musikiseverlerin büyük alâkasına lâyik bir mahiyet taşımaktadır. Ankara'daki konserlerinden ikin- cisi, programında — Bartok'un "Orkestra Konsertosu" gibi bir şaheserin bulunması ve Antal Dorati'nin de Bar- tok mütehassısı olması dolayısiyle, gerektiğinde, tercih edilebilir. Minneapolis Orkestrası tam kadrosuyla Kulaklara ziyafet... 32 AKİS, 28 EYLÜL 1957