3 Kasım 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

Lott'un çok yakın arkadaşı ve en sa- dık adamıydı. Üstelik Cumhurbaş- mevkiini General Lott'a borç- Zira eski Başkan hasta Filho ve vekâleten onun yerini alan Carlos Luz ile gazeteci Lacerda se- çimleri kazandığı halde Kubitschek'- in Başkan olmasını önlemeye çalışı- yorlardı. FHatta bir komplo bile ha- zırlamışlardı General Lott, mu- at Cumhurbaşkanı Carlos Luz'u zorla istifaya mecbur ederek hazır- lanan tertipleri boşa çıkarmıştı. Ku- bitschek'in resmen Cumhurbaşkanı olabilmesi için geçmesi gereken ka- nuni müddet — Zarfında, memleketin idaresi ordunun elinde kalmıştı. Bu 2,5 aylık devre içinde ordu, basım sıkı bir sansür altına almıştı Ga- zeteci Carlos Lacerda kurtuluşu - Güney Amerikada adet olduğu üzere- bir sefarete sığınmakta bulmuş, bi- lâhare de kapağı Amerikaya atmıştı. Kubitschek'in başa geçmesiyle ba- sın, -tekrar hürriyetine kavuşmuştu. Lacerda Birleşik Amerikadan — dön- meye cesaret etmemekle beraber, o- radan Rio'da 1nt1şar eden Tribuna da Imprensa'ya "hükümet darbesi- nin faillerini itham eden şiddetli ma- kaleler gönderiyordu. Mücadeleci yazar arlos Lacerda mücadeleci bir ka- raktere sahipti. Uzun boylu, za- yıf ve çocuk çehreliydi. Gozluklerı— nin gerisinde zeki. ve mustarip bir bakış saklanıyordu. Gençliğinde ateşli bir komünistti. Sonraları münistlerin mürailiğini komünizmin amansız bir düşmanı ke- sildi: Correio Manba'daki ateşli kam- panyalarıyla şöhret kazandı. — Fakat bu mutedil gazete için, Lacerda çok ateşliydi. Bu sebeple burada dikiş tutturamıyan genç muharrir kendi gazetesi Tribuna da İmprensa'yı tesis Lacerda sırasıyla Başkan Dutra'ya ve Varsas'a muhalefet etti. — Başkan Vargas'la giriştiği siyast muharebe, çabucak bir şahıs mücadelesi haline döküldü. 1954 yılının güzel bir yaz akşamında dostu hava binbaşısı Vaz ile birlikte evine dönen Lacerda, bir suikasta maruz kaldı. —Suikast bin- başının ölümü ve Lacerda'nın aya- ğından — yaralanmasıyla neticelendi. Yapılan tahkikat suikastı yapanın Başkan — Vargas'ın şahsi muhafızla- rından biri olduğunu ve — gayesinin binbaşıyı değil Lacerda'yı ortadan kaldırmaktan ibaret - bulunduğunu . Belki de Başkan adiseyle en ufak bir alâkası bile yoktu. Fakat halk efkâ- rı, — bilhassa genç subaylar heyecan içindeydiler. )rdu Kurmay Başkanı süküneti iade Vargası 1st1faya davet etti. aşkanı Var; istifa yerine, tercıh ettı Getulio'nun ölümünde, Lacerda'nin son derece şiddetli ve haksız hücum- larının sebep olduğunu iddia ettiler. Lacerda'mn cevabı, Vargas'la alakası olan herkesin rüşvet ve cinayet leke- AKİS, 3 KASIM 1956 siyle damgalandığını ileri sürmek ol- du 1956 Ekiminde yapılan seçımlerde Lacerda, — "Vargas'ın çöm: Ku- bitsehek'e şiddetle hücum ettı Ku- bitschek'in cumhurbaşkanlığı kazan— dığı bu seçimlerde, Lacerda da büyük ölçüde rey toplayarak mılletvekıh se- çildi. General Teixera Lot l met darbesi" üzerine Lacerda Ameri- kaya sığınmak — zorunda kaldı. Ku- bitsehek tam yedi ay Tribuna da Imprensa'nın son derece sert tenkit- lerini ve gurbetteki başyazarım gayet büyük bir soğukkanlılıkla — karşıladı. Fakat Lacerda, — münferiden yaptığı ithamları bir beyannamede toplama- ya teşebbüs edince hususi polis hare- ketsiz kalmadı. Bu ani tahavvülün sebebi acaba neydi ? Meslek tesanüdü aşlangıçta bu harekete — polisin ir hatası olarak bakıldı. — Polis başkana danışmadan — hareket etmiş olabilirdi. Başkan bu hareketi elbet- te tasvib etmiyecekti. Brezilya Gaze- teciler Cemiyeti, polisin bu müda- halesini çok şiddetli bir dille tenkit etti. Bütün gazeteler - hatta Tribuna da İmprensa'nın dü 1 olan ga- zeteler bile ağız bırlıgı ederek ba- sili hürriyetine karşı işlenen bu su- ça karşı cephe aldılar. Fakat 28 A- ğustos günü gazeteler ve halk efkârı büyük bir sürprizle karşı karşıya kaldılar; Herkes hükümetin polisin yaptığını kötülemesini hükümet basın kanununu degıştırece— ğini, yeni ağır hükümler getireceğini ilân edivermişti. Ertesi gün Gazete- cıler Cemiyeti Başkam Herbert Moses diyor! tün gazeteler, hatta radyo ve tele— Kubitschek Liberalizme veda beklerken,. vizyon şirketleri hep birlikte, hükü- metin bu antidemokratik tutumuna karşı koyacaklarım ; bildirdiler. Ga- zete Sahipleri Birliği, — "basın kanu- nunu değiştirmek yolundaki her te- şebbüsü nefretle karşıladıklarım" ya- yınladılar. emleketin her tarafın- da nümayişler yapıldı. Talebe birlik- leri ve mahalli gazeteler, basın hür— riyetini kısmayı düşünen hüküm protesto ettiler. Brezılyalılar 1945 te demokrasiye dönüşün basın saye- sinde - basının sansüre isyanı . müm- kün olduğunu unutmamışlardı. Çok iyi biliyorlardı ki, - basın hürriyetini kısmak, dıktatorluge dönmek demek- Ül; İki ateş arasında Halk efkârının şiddetli muhalefeti karşısında başkan Kubitschek'in un tasarısını Meclise sevketmeyi biraz daha geriye bırakmak isteyece- ği tabiiydi. FFakat mevkiini kendisi- ne medyun bulunduğu General Lott, tasarının bir an önce kanunlaştırılma— sı için ısrar ediyordu. — Kubitschek, liberal inanışlarıyla Milli bakanının tazyiki arasında mütered- dit kalmıştı. Belki vakit kazanarak, halkın nefretini kazanan bir hükümet olmak tehlikesi önlenecekti. Bu ara- da Başkanın Tribuna da Imprensa'ya karşı girişilen polis harekâtına ta- raftar olan generalleri makul dav- maya ikna etmesi de mümkün o- labılırdı Fakat tam bu sırada Bre- zilya polisi, iki ayda bir çıkan mu- halif Maguis gazetesinin bütün nüs- halarını topladı. Başyazarım ve di- r 5 mensubunu tevkif etti. Polis şef General Magessi, bu hareketin kötü ve muzır neşriyata karşı girişti- ği kampanyaya uygun olduğunu per- vasızca ilân etti. —Fakat tevkif edi- lenler, hemen serbest bırakıldı. Bre- zilya Meclisindeki ekseriyet İiderleri, bundan böyle hiçbir gazetenin top- lattırılmıyacagını hükümet . adına vaadetti Fakat Kubitschek, lantısında — musir bir basın top- propogandayı ön- lemek için, — Meclise yeni bir basın kanunu tasarısı getirileceğini açık- ladı. Ertesi gün de Polis şefi Gene- ral, bir mahkeme kararına istinaden, toplattırdığı Madguis gazetesinin nüs- balarını iade etmeye mecbur bırakıl- dı. General tukurdugunu yalamaktan- sa, — istifayı tercin etti. Basına karşı gırışılen sindirme ha- reketlerinde daha sürprizler olabilirdi. Hükü met belkı çok sert hükümleri havi bir basın kanunu da çıkarabilirdi. Fakat kâğıt üzerine ne yazılırsa yazılsın, hükümet ne söy- lerse soy esin, halk efkârı ve bütün basın radyo, televizyon dahil - tek bir cephe halinde bacın hurrıyetıne bağlılıklarını, bu uğurda bütün kuv- vetleriyle mücadele edeceklerini ilân ettikçe Brezilyada basın hürriyeti— nin tehlikede olduğunu duşunmek için hiç bir sebep mevcut değildi 13