9 Haziran 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Ticaret Odalar Birliği Raporu G eçen hafta, Dil ve Tarih - Coğraf- ya Fakültesi salonlarında topla- nan Türkiye Ticaret Odaları, Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği- Yı toplantısı yapılan tenkidler ve hazırlanan sayfalık raporla iktisadi mevzulara alâka duyanların dikkatini çekti. Sırrı Enver Batur'un başkanlığın- da açılan oturumda İdare Heyetinin faaliyet ve hesap raporları okunmuş, yapılan tenkidler Üzeyir Avunduk tarafından cevaplandırılmıştır. Genel u n alâka çekici oturumu öğle- den sonra yapılanı olmuştur Seçım- lerden sonra, günı “dilekler' maddesine geçılmış ve memleketin liğinin önüne geçilmesini ve İşçi Si- gorta primlerinin ışverenler tarafın- dan tesbitini talep etmişti Odalar Bir lıgının bu yıl kongreye sunduğu en önemli vesika hiç şüphe yok ki, 70 sayfalık iktisadi rapor- . Bu rapor, son senelerdeki iktisa- dı hadıselerı tetkik gayretiyle hazır- landıgı için bir tahlil mahıyetınde o- lup 6 bölümden ibare Milli gelirle ilgili bmncı bölümde, zirai istihsal konusuna temas ederek ekılen arazinin, ziraatın makınalaş- ası yüzünden genışlemış olduğu, fa- kat 1908 - BS5 seneleri zarfında bil- hassa hava şartları yüzünden hektar başına alınan randımanın düştüğü, pamukta ıse yükselme olduğu belir- tilmektedi Hayva! cılığımızın 1950 - 55 sene- leri arasında hır gelişme gosterme- Odalar Birliği toplantısında delegeler Halisane temenniler muhtelif bölgelerinden gelen delege- ler, isteklerini, düşüncelerini açıkla- mışlardır Bu oturumda Ekonomi ve Ticaret Bakanı Zeyyad Mandalinci de hazır bulunmuştur. Ankara delegesi Muhterem Erk- men, dış ticaret sirkülerlerinin müs- takar bir hale getirilmesini, transfer imkânı olmadan ithal adesinii verınmemesını, am madde ithaline geniş imkân tanınmasını, ithalâtçı vesıxalarının da ihtisasa göre tanzi- ithal süresinin 4 ay dan 6 a- ya çıkarılmasını istemiştir. Bir Eskişehir delegesi de maden- cilerin de zıraatçıler gibi himayeye muhtaç uğunu, bu sebeple ma- dencılerın makine ve kredi ile takvi- ye yoluna gidilmesini istemiştir. İstanbul delegesi Hüsnü Türkoğ- lu, ithal müsaadelerinde mal değişik- 24 diğine de işaret edilmektedir. İstatistik Genel üdürl rakamları ile milli gelir tahminlerin- deki rakamlardan çıkarılan neticele- re göre 1954 ve 55 yıllarında umumi iktisadi duraklama ile birlikte sana- yide de bir yavaşlama vukua geldiği anlaşılmaktadır. "İç fiyatlar başlıklı ikinci bö- lümde, ekono e fiyat yükselişi- nin ücret artışlarını meydana getir- diği, ücretlerle fiyatlar arasındaki yarışın iç konjonktüre müessir oldu- ğu, umi maliyet seviyesinin yuk- seldığı, buna mukabil kambiyo rayici sabit kaldığı ıçın dış ticarette muva- zenesızl dogd ifade edilmekte- ümün sonunda şöyle denil- mektedır "Fiyat ve ücretlerde yıllık vasati 9 15 ilâ 20 civarında artışlar, aşırı talep halını ifade eden dış ticaret açı- ğ_ı., altın ve döviz fiyatlarında süratli yü nin azalması, likidite tercihinin yük- selmesi t'ıyat artışının tezahürleridir." Para ve krediye tahsis edilmiş o- lan uçuncu bölümde şu mütalâa ileri surulmekte ir: ont rayicinin yükseltilme- ez tılmış olmakla beraber, yeni rayiç, Devlet Bankalarını ve müesseselerini Merkez Bankasına müracaattan alı- koymaya yetmemiştir. Kredi artışları ya kâfi gelmediğini göstermektedir." )İrdüncü kısımda kaynakların kullanılış tarzı tahlil edilmektedir. Fıyatlardakı yükselme temayülü- nün k sebebi olamıyacağı belir- tıldıkten sonra şöyle denmektedir: Fıyatlardakı tazyiki yaratan â- milli gelir masraf hesabında, nakd" geliri çoğaltan vasıtasız vergi- lerin düşüklüğü, sosyal sigorta aida- tının azlığı, tekaüd maaşları ve sigor- ta tazminatının çokluğu olabilir. Ke- za tas yülünü baltalayan fiyat ıstıkrarsızlıgı olabilir.. Bunun yanında devletin kâfi miktarda ver- gi almıyarak gelirlerin genışlemesıne ni olmaması, fertlerin masraf y: ma itiyadına kapılmaları ve devletın diğer cari masraflarının yüksek se— viyede tutulmuş olması da aynı recede fiyat sevıyesının yııkselmesın- de âmil olmaktadır. Dış ticarete ayrılan bölümde, ih- racat durumumuz incelenmekte ve EPU memleketleri ile yapılan borç tasfiyesi anlaşmalarına temas edile- rek, bunlar işlediği takdirde 1956 da rak alıkonacagı belirtilm üm, alınması gereken ted- bıı'lere tahsıs edilmiştir. Raporda aşağıdaki ıktısadı tedbir- lerin alınması tavsiye edilmektedir: 1 — Piyasada mevcut fazla iş- tira gücünü yeni ve munzam vergi- lerle emmek. 2 — Zirai kazançların vergilendi- rilmesi suretiyle takriben 200 milyon gelir vergisine cüz'i bir zamla 50 ila 0 milyon, talebi az elâstiki olan is- iktar daha nihayet lüks vergisi ihdası ile önem- Hi bir gelir temin etmek. 3 — Bu gelire muadil olarak dev- let masraflarında bir azaltma yap- mak. 4 — Yatırımları da umumi tasar- ruf politikasının temel unsuru adde- derek, verimi uzun vadelere bağlı ya- tırımları bir müddet için talik et- mek. — Hususi sektördeki yatırımla- rı asgari hadde indirmek, v: i me uat faiz nisbetini yukseltm AKİS, 9 HAZİRAN 1956