2 Haziran 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15
DÜNYADA OLUP BİTENLER İngiltere Müstemlekeciliğin sonu S ingapur Başbakanı David Mars- hall, Londradan ayrılırken, hava alanında kendisini sıkıştıran gazete— cilere kestirme bir cevap verdi: "Sin- gapura döner dönmez istifa edece- ğim Davıd Marshall Mayısın ilk haf- tasında, İngiliz Dışişleri Bakanı Sel- wyn Lloyd ile Singapur'un muhtari- yeti meselesini müzakere etmek için Londra'ya gelmişti. Üç hafta süren görüşmelerden sonra eli bos olarak memleketıne dönmek zorunda kal- başbakanı son derece üzmüştü. Sıngapuru Asyanın güney ucun- alezya yarımadasından 1 mil genişliğinde bir boğaz ayırmaktadır. Malezya da Singapur gibi bir İngiliz müstemlekesidir. Fakat Malezya şu- batta, Londrada yapılan görüşmeler sırasında İngiliz imparatorluk cami- ası içinde kalmak şartiyle 1957 Ağus- tosunda muhtariyete kavuşmak va- adini almıştır. Sınır komşusunun bu muvaffakiyeti, Singapurlularda da istiklâl hevesim uyandırmıştır. Bu yüzden Başbakan David Marshall İn- giliz hükümet çevrelerim bu mevzuda bir konferans yapılması için bıkıp yorulmadan tazyike koyulmuştu. İ- kinci Cihan Harbinden sonra İngiliz müstemlekeciliğinin geçirdiği istiha- le, Singapurluları taleplerinde haklı gösterecek mahiyetteydi. Dün- yayı kaplamış olan müstemlekecilik aleyhtarı görüşler karşısında İngil- tere hem müstemlekelerini tamamen kaybetmemek için, hem de efkarı u- umıyenın antipatisini celbetmemek için, istiklâl arzusunu izhar eden müstemlekelerine muhtariyet vermek yolunu menfaatlarına daha uygun uştu. Bu cereyanın son belirti- lerinden biri de Karaib denizindeki a- daların bir dominyon haline sokul- ması olmuştu. Bu hava içerisinde İn- gilizlerin Singapur liderleriyle ada- ım muhtariyeti üzerinde müzakere- lere girişmekten kaçınmaları umumi siyasetlerine aykırı olacaktı. Nitekim İngiliz hükümeti David Marshall'ın ısrarları karsısında onu Londra'ya davet etmekten başka çıkar yol bu- lamadı. Singapur Başbakanı İngiltereye şu teklıilerle geliyordu: İngilizler a- d. üslerini muhafaza edecekler ve Singapurun dış siyasetini tayin e- debileceklerdi. Buna karşılık Singa- pura Büyük Britanya İmparatorluğu camiası çerçevesinde bağımsızlık ta- nınacak ve polis kuvvetleri mahalli idarenin otoritesine bağlanacaktı. Fakat lüzum görüldüğünde İngiliz askeri kuvvetleri polise yardımda bu- lunabileceklerdi. Bunlar kabul edile- miyecek teklifler değıldı Fakat bir de madalyanın ters yüzü Bir kere Seylan mısalı Ingılız li- derlerinin gözünün önünden bir türlü gitmiyordu. Bilindiği gibi Seylân da AKİS, 2 HAZİRAN 1956 Davirc'l arshaİl | Kuru sıkı .. hemen hemen aynı şartlar altında muhtariyetim kazanmış fakat son- radan yapılan seçimlerde Ingılızlere müzahir olan Kottelawala taraftarla- rı acı bur hezimete uğramışlar ve ik- tidarı ele geçiren tarafsızlığa müte- mayil milliyetçi Bandanaraike hükü- meti tek taraflı kararlarla İngilizleri askeri üslerinden atacağını ve cum- huriyet ilân edeceğini bildiri vermiş- ti. Singapurda da aynı şeyler olabi- lirdi. Kaldı ki, Singapur Güney Doğu Asyadaki Ingılız stratejik noktala- rından sonuncusu idi. Bu bakımdan Selwyn Lloyd Pabuç bırakmadı Londra çevrelerinin kendısıne atfet- tiği değer pek büyü Bu yüzden adanın âtisini olur olmaz hükümet- lerin eline emanet etmek İngilizlerin işine gelmı ordu. a Singapur ticari muhtari yetten de bahsediyordu. Bu ise eko- milerini müstemlekelerinden yap- tıkları ithalâta dayandıran İngilizle- kuşkulandırıyor! Anlaşmazlık kurıılması derpiş e- dilen müşterek müdafaa komitesine tâyin edilecek şeften doğmuştu. İn- gilizler bunun İngiliz Yüksek Ko- mitesine verilmesinde İsrar edıyor, buna mukabil Singapurlular reisin Birleşmiş Milletler veya Malezya Fe- derasyonu Başkam gibi tarafsız bir organ tarafından tayinim istiyorlar- dı. ar bu mevzuda hiç bir tavi- ze yanaşmadıkları için de görüşme- ler netice vermeden son buldu. Singa- pur delegasyonu David Marshall'ın bu başarısızlığın diyetini istifa etmekle ödiyebileceği kanaatine vardı. Bu beyanatta biraz da tehdit havası vardı. Başbakana göre istifa- sından sonra yeni seçimlere gidilme- si mecburiyeti hasıl olacaktı. Bu se- çimlerden de kârlı çıkacak olanlar hiç şüphesiz aşırı solculardı. Sınga- purun Si yüzde 70 ini çoğu işçi olan Çinliler teşkıl ediyorlardı. İngilizler daha başka türlü düşün- mekte ve daima geçen seçimleri göz önünde tutmaktadırlar. Bundan ev- velkı seçimlerde Sosyalist David rshall muhafazakârları ve İngiliz taraftarlarını gayet cüz'i bir farkla yenmiş ve bunda da önemsiz faktör- İer rol oynamıştı. İngilizlere göre halk şimdiki Başbakanın muvaffaki- yetsizliğini gözönünde tutarak sağcı- lara meyledecek, bu suretle de Lond- ra çevreleri kendileriyle daha iyi an- laşmış bir toplulukla müzakerelere girişmek im vuşacaklardır. Buradan da anlaşılabılecegı gıbı Sin- gapurun istikbâli önümüzdeki muh- temel seçimlerde belli olacaktır; Ama ne olursa olsun Times'in dediği gibi “Büyük Britanyanın bir vazifesi var- ki bundan ne olursa olsun fera- gat edemez. O da Singapurun komü- nist hakımıyetının altına düşmesine mani olmaktır Fransa Önce hürriyet ezayır meselesi Fransada derin rüş ayrılıklarına sebep olmak- tadır Bunlardan sonuncusu Guy Mollet kabinesinde Devlet Bakanı 0- lan eski Başbakan Mendes-France'ın istifasiyle neticelenmiştir. Bilindiği gibi 1 Ocak 1956 seçim- leri neticesinde Fransada idareyi a- lan Cumhuriyetçi cephe, Sosyalist ve Radikal liderlerden teşekkül et- miştir. Bu koalısyonla başlıca gaye- lerinden biri de Af rikada reyan eden hadıselere son vermektı.
