12 Mayıs 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

İKTİSADİ ve MALİ SAHADA halle mecbur olduğu büyük mesele- leri ortaya koyuyor, tehlikeler üze- rine dikkati çekiyor. Bu bir hizmet yoludur. Bir üçüncüsü, hem de yet- kili, vazifeli ve sorumlu bir organın raporu, son zamanlarda çok okudu- ğumuz bir envestisman bilançosu vermekle yetiniyor. Bu da bir vazife anlayışı meselesi olsa gerek. Bankalar Faiz hadleri G eçen hafta Maliye Bakanı yaptığı beyanatta çeşıtlı kanun tasarıları arasında Bankalar Kanununu değiş- tirecek bir tasarının Mecliste bulun- duğunu bildirmişti. Bilindiği gibi, iki kanun, Banka- lar kanunu ile ödünç Para Verme Kanunu, bankacılığımızın statüsünü teşkil eder. Bu nlar, faiz hadlerini tahdit suretiyle tefecilikle mücadele eden, mevduatı koruyan, halkın gü- venine mesnet olacak bir disiplin te- sis eden başlıca mevzuatımızdır. Za- man zaman ciddi veya gevşek tatbi- kat görmüş olmakla beraber bu ka- nunların bankacılığımıza hizmet et- tikleri kabul olunabılır Son tadillere göre faiz hadleri 2 7,5 ve açık kre- dilerde 9© 9 olarak hudutlandırılmış— tır. Kanun, komisyon hizmet ücreti vesaire gibi adlar altında alınabile- cek paralarla faiz tahdidinin çapra- şık yoldan ihlâli ihtimallerini de dü- şündüğü için, faizi tarif ederken "her ne nam ile olursa olsun" tabiriyle bu gıbı teşebbüsleri önlemeğe çalışmış- tır. Fakat minareyi çalmak istiyenler kılıfı da hazırlamışlardır. Meselâ bir müşterinin 3000 liraya 1htıyac1 var. İstediği kredi veriliyor, ancak 10.000 lira almış gibi bu miktarda bir senet kendisine imzalatılıyor. Tabit müşte- ri böyle bir senedin tehlikesini müd- riktir. Bununla beraber, uzun boylu endişeye mahal yok. Çünkü banka- nın hakikatte ikraz etmediği 7000 li- rayı kendisinden bir 7000 lirayı ondan istemiyeceğine da- ir teminat formülünü de çoktan ha- zırlamıştır: 7000 lira hemen mevdu- at olarak yatırılmış farzolunacaktır. Fakat şimdi tehlike bankaya tevec- cüh etmiş oluyor. Ya müşteri, "bu enim — mevduatımda:, i netle müşteri muamelenın tamamen tasfiyesine kadar "mevduatım" geri almamayı taahhüt eder. İşte boylece muamele dörtbaşı mamur hale ge miştir. Vadede müşterimiz fiilen al— mış olduğu 3000 lirayı öder. Aynı za- nda hesaplar da "almış göründü- gu 7000 lira ıle mevduat olarak ya- ü 7000 Jlira birbi- fiye edilmiş olur. Şu ice ile ki, 1Ş 8000 lira için 750 Tira (%25) faız tah- sili imkân içine sokulmuştur 20 Bu enedikli Tacir” den bir sa: gı'ldır "Hayati hakikiyye s; nele nden alınmıştır. Turizm İstatistikler Avrupa İktisadi İşbirliği Teşkilâtı E.C.E.) üye devletlerde turizm faalıyetlerme daır yayınladığı ista- tistiğe göre 1954 yılında birlik mem- leketlerini — 26.500.000 - turist zıyaret etmiştir. Bunların “birlik meml etle- rine bıraktıkları para 1 ar do- lar tahmin edilmektedir. Tek başına Amerikalı turistler tarafından bu memleketlerde yapılan masraf yekü- nu 352 milyon dolardır. Turistlerin bıraktıkları paraların paylaşılmasına gelince Fransa — 3,6 milyon turist Fran- saya 182,2 mılyon dolar bırakmışlar. cak, ransız turistleri hariçte 121 1 milyon harcadıkları için, Fran- îlanın safi hasılatı 61,1 milyon dolar- 1r. İsviçre — 3,4 milyon turist ziya- reti, 204 mılyon dolar hasılat. Buna mukabil İsviçreli turistlerin hariçte- 85 milyon, net turizm ki sarfiyatı: hasılatı: 119 mılyon dola İtalya 5,5 milyon turıst Ziyare- i, 156,4 1lyon dolar hasılat. İtalyan turıstlerının hariçteki sarfiyatı 18,3 milyon, net turizm geliri 138 mılyon olar. Türkiye — Ziyaret eden turist adedi: 71 bin. Bıraktıkları para: 2,5 milyon dolar. Buna mukabil Türk tu- ristlerinin yabancı memleketlerdekı sarfiyatı: 13 milyon dolar. rizm açığı: 10,5 milyon dolar. emleketimizdeki yaşama şart- ları milletlerarası turizmden pek kü- çük bir hisse almış olmamızı izah e- der. Burada başka bir nokta dikkati çekiyor: Memleketimizin hariçteki turist sarfiyatı yüksek turizm ka- ancı olan birtakım memleketlere nisbetle yüksektir. : 18,3 milyon dolar, : 15,6 milyon dolar, 13,0 milyon dolar, Portekiz: 10 3 milyon dolar, Yunanistan: 8,3 milyon dolar. Meselâ geçen yıl Yunanistan'ın sarfiyatı 8,3, Portekizin 10,3 milyon dolarken Turkıyenınkı 13 mılyon do- lardır. Aynı müddet zarfında Avus- turyanın turizm masrafları 15,6, 1- talyamn ise 18,3 milyon dolardan i- bare AKİS, 12 MAYIS 1956