12 Mayıs 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

İtalya Yeni bir pakt mı? İ talya Orta Doğu meseleleri ile çok yakından meşgul olduğunu, Cum- hurbaşkanı Gronchi'nin Fransaya yaptığı ziyaret vesilesiyle açıklamış oldu. Yayınlanan resmi tebliğ kadar Dış İşleri Bakam Martino'nun Paris- te İtalyan hükümetinin önümüzdeki yaz ayları içinde Nasırı Roma'da beklediğini söylemesi de bu bakım- dan manalıdır. Resmi tebliğin Orta- Doğu'ya ait kısmında şöyle denmek- tedir: "Yapılan — görüşmeler netice- sinde Dünyanın bu bölgesinde sulha karşı girişilecek bir tecavüz doğru- dan doğruya iki memleketin - Fran- sa ve İtalya - menfaatlerine tesir edecektir. Bu durum muvahecesinde iki devlet arasında, bu bölgede mev- cut krizin geçıştırılmesıne en fayda- l1 olduğuna inandıkları sulh, muva- zene ve istikrar siyasetini daha tesir li kılmak gayesiyle, daha sık istişa- relerde ve fikir teatisinde bulunula- caktır." Şimdiye kadar bu bölgede söz sa- bim olmayan İtalya hükümetinin, bazı coğrafi ve stratejık menfaatla- rını ileri sürerek, sahneye çıkmak niyetinde olduğu anlaşılıyor. Şimdiye kadar, yalnız coğrafi ve stratejik dahi olsa menfaatlere sa- hip olduğu bu bolgede diğer taraf- tan Nasır'ın da Batıya yapacağı ilk seyahat için Mısırla çok eski tarihi, kültürel ve ticari bağları bulunan bir devleti seçmiş olması boşuna de- gıldı İtalyanlar uzun müddetten be- ri Orta Doğu siyasetlerini hazırlıyor lardı. Bu yüzden bir kaç defa Kahire ve Tel Aviv arasında arabuluculukla- rını teklif etmişlerdi. Hatta bir a- Gronchi Orta Doğu'ya bakıyor AKİS, 12 MAYIS 1956 DÜNYADA OLUP BİTENLER Roma'dan bir görünüş Nasır'a kucak mı açıyor. ? ra ordularının İsrail - Mısır sınırın- da, iki Devlet arasında perde vazife- si gormek üzere kullanılmasını bile teklif etmişlerdi. itki hafta kadar — evvel Dışişleri Bakanı Martino Orta Doğu'daki İtal- yan Büyükelçilerini Romaya davet ederek bir konferans akdetmiştir. Bu arada İtalyanın Kahire Buyukelçı— siyle Nasırın daveti hususu da görü şülmüştür. Şimdi bu ziyaretin res- miyet safhasına — dökülmesi beklen- mektedir. Fakat hiç şüphesiz ki bu ziyaret ancak önümüzdeki Haziran ayından sonra — gerçekleşebilecektir. Zira Mısır Başbakanı yabancı bir memleketi ancak — Mısırda bulunan son İngiliz askeri memleketini terk ettikten sonra ziyaret edebileceğini bildirmişti. Son ingiliz kıt'aları ise Mısırı önümüzdeki Haziran ayının 20 sinden sonra terk edeceklerdir. İtalya bir yandan böyle Mısır'a yanaşmaya çalışırken, diğer yandan da Yunanlılara yaklaşmakta ve Orta Doğu bölgesinde — gayesi sırf askeri olmayan bir üçlü Akdeniz paktının kurulabileceğinden — bahsetmektedir. Bu suretle Dünyanın bu bölgesinde oldukça garip bir vaziyet ortaya çı- kacaktır. Orta Doğu'da halen 1) Bağ dat Paktı, 2) Balkan Paktı, 3) Mısır - Suriye, 4) Mısır-Suriye-Suudi Ara- bistan, 5) Mısır - Suudi Arabistan- Yemen paktları mevcuttur. Eğer yeni pakt ta tahakkuk ederse orta- lık büsbütün arap saçına dönecektir. Yunanistan bugün, — çeşitli sebepler- den dolayı kendini yalnız hissetmek- tedir. Balkan Paktından beklediğini bulamamış, Kıbrıs meselesi yüzün- den İngiltere ve Türkiye ile arası a- . Etrafta kendini destekliye- ir dayanak aramaktadır. Bu yüzden Dışişleri Bakanı geçenlerde Mısırı ziyaret etmiş ve Nasırdan Kıbrıs meselesi hakkında söz almış- tır. Nasır'ın İtalya seyahati bu bakım- dan en fazla Yunanistan'ın alâkası- nı çekmekte ve ona yeni ümit kapı- ları aralamaktadır. Kuzey Afrika Hava kararıyor K uzey Afrikada bilhassa Fas ve Tunusta beliren yumuşama hava- sı Tanca meclisine verilen bir sual takriri ve Tunus Başbakanı Burgiba- nın bir beyanatıyla tekrar ortalığı bulandırıcı bir hal almak istidadını göstermektedir Bilindiği gibi Tanca hususi statü- ye bağlı bir şehirdir ve statüsü 6 Ey- lül 1945 de İngiltere, Fransa, Ame- rika, İspanya, İsveç, Belçika ve Sov- yet Rusya arasında imzalanan bir ni- hai senetle tebeyyun etmişti. Bu se- nede göre Tanca "Milletlerarası kont rola tabi bir Fas şehri" sayılmakta- dır. Tancadaki Faslıların işleri sul- tanın temsilcisi sayılan Memduh ta- rafından yürütülmektedir. Yabancı- ların ise işlerini bir "İdareci" gör- mektedir. Teşrii selâhiyet bir teşrii meclisin elindedir. 27 üyesi olan bu teşrii meclisin 16 üyesi — Tancadaki yabancıları, diğer 9 u ise Faslıları temsil etmektedirler, "İdareci" bu teşrii meclis üyeleri 'tarafından seçil- mektedir. Diğer taraftan yalnız ya- bancıların dâvalarına bakmak üzere ancada "Beynelmilel Mahkemeler" kurulmuştur. Yukarıda da belirttiği- miz gibi Tanca "Milletlerarası kont- rola tâbi bir Fas şehri" sayılmak- tadır. Tancanın bir Fas şehri olması ve milletlerarası bir karakter taşıması hiç şüphesiz ki, şimdiye kadar mü- him problemler doğurmamıştır. Bu durum 1955 yılına kadar Fasla ara- sında bir himaye anlaşması olan 15