26 Kasım 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

T I B Hastalıklar Artritizim evrenize dikkat edin. Her insanda başk başka hastalıklar görecek- siniz. İşte size bir çocuk. Daha bir yaşına basmadan mesanesinde taş te- şekkül etmiş. Ameliyat olmuş. İşte si- ze bir kadın. Her doğum kendisine ya bir dişe, yahud da bir taşa mal olmuş. Safra kesesinde şimdi avuçla çakıl var. Kesesini çıkarsalar da yi- ne derdinden kurtulamıyacaktır. Bu sefer de karaciğerin içinde veya ko- ledek dediğimiz, karaciğerden bar- sağa uzanan kanalda taş teşekkül edecektir. Işte size bir erkek. Bir böbreğinde üç, beş taş var. Ameliyat oluyor. Böbreğinin birini feda ediyor- lar. Bir yıl geçmeden öbür böbrek- te bir avuç taş beliriyor. Bu zavallı- lar bütün ömürlerince perhiz de yap- salar yine taş ocagı gıbı yaşayacak— ardır. Bunlar için t daha ilk yaşlardan itibaren ılahı bır azabdan başka bir şey değildir. Bir başka hastaya daha dikkati- nizi çekeyim: Aydın ve doğru bir insan. Kafasını beş bir yük gibi gez- dirmedi. Her gittiği yerer iki ton ki- tap taşıdı. Evine ekmek girmediği gün oldu. Fakat mecmualar munta- zaman geldi. O, aklın azığı, irfanın garnitürü olan kitaplar ve mecmu- alar.. sta müvezzileri bunları ta- şımaktan ayda bir papuçlanna pen- çe yaptırdılar. Sonra günün birinde bu ahu yukarda başı dik, bir şeyler bildiği için mağrur, kafasının azığı- nı bütün koltuklara tercıh etmiş a- dam; ne öne bükük, ne arkaya dev- rik, dedesinin toprağına dim dik ba- can adam egılmege başlıyor. — Ar- tık düz ve ileri değil yere, toprağa bakmağa başlamıştır Beli bükülmüş, sopa gibi olmuştur. Her mafsalından bir robot gibi katı sesler gelmekte- dir. adiselerin bükemediği adam henüz sebebi bile bilinmeyen bir der- de mağlüp olmuştur. Eklemlerine ba- zı maddeler çökmüş, hareket kabili- yetini yok etmiştir. Bu adam roma- tizmaya yakalanmıştır. O halde artritizm ne demektir ? Artritizm vücudda bazı hastalıkla- ra istidad demektir. Bu hastalık- lar taş, nikris, astma, ekzema, ya- rım baş ağrısı yani migren olabilir. Taşlar böbreklerde, mesanede, idrar yollarında, halıplerde, karaciğer ve safra kesesinde meyı çıkabılır Artritizmde vucudda bir düzensizlik vardır. Bir kısım beden ödevlerinde bozukluklar mevcuttur. Kanda bazı maddeler — çoğalmış ve yığılmıştır. Meselâ ürik asid artmıştır. Yahut okzalik asid, kolesterin ve kalsyum çoğalmıştır. Bu maddeler bazı doku- larda yahut da böbrekler, safra yol- ları gibi boşaltım organlarında (e- menktuvarlar) birikir. Bunların bu- ralarda yığılması vb çoğalması bu organların Ödevlerine de zorluklar ve- rir. 30 Artan maddeler Damla hastalığı, nikris veya gut denilen hastalıkta kanda ürik a- sid artmıştır. Normal sınırların çok üstünde bulun! asid de artmış bulunur. “Artritiklerde kanda kolesterin de çoğalır. Normalde lit- rede 1.70-2 gram olduğu halde art- ritiklerde bu sınırı çok aşar. Artri- tiklerde kanda üre ve total azot da artabilir. Hattâ kanın albümini çoğa- hr. Gutlularda ve okzaluriye yakalan- mış kimselerde kanda kalsyom se- viyesi de yükselmiştir. Sebepler Hümörlerde ve kanda bu maddele- rin çoğalmasının sebebi nedir? Şuphesız dışardan alman maddelerin önemi vardır. Çok etli yemekler, av etleri, toksik maddeler, muharriş gı- dalar, alkollü içkiler, çay, kahve, ka- kao, çikolata gibi şeyler bunlar ara- sındadır. Bunların yenilmesiyle vücu- da fazla miktarda albümin, koleste- rin ve pürin maddesi girer. Kanda ve hümörlerde bunlar çoğalır, ve yı- ğılır. Buna hekim dılıle "Plethore nutritive" denilmektedii Oturarak iş gorenlerde, fazla en- tellektuel çalışma yapanlarda, bede- ni mesai sarf etmiyenlerde, lîzik ça- lışması noksan olanlarda bu madde- ler bedende daha kolaylıkla yığılır. Nihayet doğuştan istidadın da rolü vardır. Diyatez artritik dediğimiz bir bünye vardır. Bu, irsen intikal et- mektedir. Mukaddes kitapta : "Ye- şil meyva yiyen ailelerin çocukları- nın dişleri kamaşır." denilmektedir. Artritizm çok zaman da sinir belir- tileriyle beraber bulunur. Buna da nüroartritizm denilmektedir. Nihayet boşaltım organlarının, yani vücut- tan ataması gereken maddelerı dışa- rı çıkaran böbrek, barsak, deri gibi organların - hekim dılınde bunlara emonktuvar denilmektedir - yetersiz olması da ürik asid, — okzalik asid, kalsyum gibi maddelerın vücu dda birikmesine yol açar. Mesela, deri ve böbrekler iyi çalışmazsa üre ve ürik asid birikir. Sarsakların işleyişi normal olmazsa kalsyum çoğalır. Ka- racıger iyi ödev yapmazsa kolesteri- ni tahrip edemez. Artritiklerin hü- mörleri devamlı olarak düzensizlikler gösterir. Ürik asid ve kolesterin hü- möral ortamda erimiş değildir. Kol- loidal haldedir. Yani süspansiyon du- adır. ak bir vesile ile bu kolloidal denge bozulacak olursa partiküller — birbirlerile bırleşerek flokonlar halinde çöker. Biz buna kolloidal düzenin bozulması flo- kulasyon diyoruz. Mineral, kristallize ve eriyen maddelerin çokmes ne de presipitasyon ismini verıy ruz. Anaf- laksi şoklarında birinci hal yanı kol- loidal muvazenenin bozulması ve flo- külasyon vukua elmektedir. Asid ürik ve kolesterin gibi erıyen mad- delerin çökmesi keyfiyeti ise depo hastalıklarında vukua , gelmektedır p a, ekzemada, ürtikerde, akut nikris nöbetlerinde, deformasyon ya- n romatizmada hep kolloidal mu- vazenenin bozulması ve flokülasyon bahis konusudur. Flokülasyon gelip geçici bir hadisedir. Halbuki presipi- tasyon, devamlı, organlarda sertleş- me, skleroz yapan bir proçesdir. Me- sela guttan ileri gelen nefrit, müz- min romatizma tofüsleri boyle hadi- selerdir Artritizm — belirtileri Artritizm daha gençlikte burun kanaması, basur memesi, yarım baş ağrıları şeklinde belirtilerle or- taya çıkar. Daha ileri yaşlarda ast- ma krizleri, dispepsi, böbrek ve, «af- ra kesesi taş san cıları, deri hasta- lıkları (ekzema, psoriazis, furonkü- loz,) erken saç dökülmesi ve şişman- lama görülür. Daha sonra da gut, diyabet, damar sertleşmesi belirti- leri ortaya çıkar Artritik kimselerin çocuklarında da bu hastalıkların her- hangi biri ortaya çıkabilir. Bir gut- lunun çocuklarından biri gut, biri di- yabet diğeri astmalı olabilir. Şüphe- siz bütün romatizmaları artritik bün- ye ile ilgili addetmeğe imkân yoktur. Bunların bir kısmının sebepleri esa- sen bellidir. Gonokoksik, tüberkülo- za bağlı, firengiden ılerı gelen, ru- amda, sopsisde görülen romatizma- larla bir enfeksiyon gibi gelişen had asıl romatizmayı bu arada sayabili- riz. cak parmaklarda bir takım kemik çıkıntılarıyla (Heberden dü- ğümleri) kendini belli eden müzmin romatizmayı, adale romatizmalarını, Lumbagoyu, tortikolisi omuz roma- tizmalarını artritik yapı ile ilgili say- mak mümkündür. Tedavi Tedavinin — başında rejim gelir. Gün- lük gıda miktar itibarile azaltıl- AKİS,26 KASIM 1955