19 Kasım 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

YURTTA OLUP BİTENLER 0011 o gün öğle üzeri şehirde bir gezinti yapmış ve iştirak nisbetini tetkik et- mişti. Tasnif başladıktan sonra da Çankaya köşkünden telefonla Anka- radaki durumun ne olduğunu birkaç defa alâkayla sorulmuştu. Başbakan nan Menderes de bir çok yerle te- mas halinde kalmıştı Milletvekilleri- ne ve bakanlara ise, bilhassa kendile- rini alakadar eden mahallerden-tele- fon haberleri geliyordu. O gece Cum- hurbaşkanı Celâl Bayar bir çok ba- kanı nezdine celbetmişti. İlk netice- ler orada bahis mevzuu edilmişti. Fa- kat doğrusu istenilirse vaziyetin va- hameti hemen meydana çıkmamıştı. Asıl durum, ertesi gün öğrenildi. Başbakan Adnan Menderes sinir- li gorunuyordu Pazartesi günü akşa- bakanlıktan 0002 numaralı Cadillac ile ayrıldı ve Çankaya köş- küne gitti. O umhurbaşkanı Celal Bayar kendisini kabul etti. Fa- m Sarol arabadan ınmemış ve köşke girmemişti. Ak- şam kendilerine başka bir ideal ar- kadaşları, Nihad Erim de katıldı ve Ankara Palasta Başbakanın hususi odasında yemek yenilerek geç vakte kadar hasbıhallerde bulunuldu. De- mokrat Parti Genel Başkanının en yakın ve emin müşavirleri onlardı. Adnan Menderes onların akıllarına güveniyor, onların tavsiyelerine kıy- met ve ehemmiyet veriyordu. gö- rüşmenin üzerinden 24 saat geçme- den Ankara radyosu Belediye seçim- lerini Demokrat Partinin bir zaferi, Halk Partisinin bir hezimeti olarak 1lte edince Genel Merkezin hadiseyi umi â nasıl Aarzedeceği ve nasıl tefsir edeceğı anlaşıldı. Hakika- ten bu pek parlak bir buluştu! Öyle ya. mademki Demokrat Parti 1950 AKİS 19 KASIM 15 Telefonu en sık çalan bakanlar 0014 yi takip eden seçimlerde aldığı rey- den daha yüksek nisbette rey almış- ta demek ki milletin itimadı artmış- C.H.P. nin rey nisbeti ise yüzde 35 ten. yuzde 0,12 ye düşmüştü.. Bu, ne feci bir sukuttu! Hakikaten Salıdan bu yana De- mokrat Çevrelerin hadiseyi bu şekil- de işlemeye gayret ettikleri görüldü bir ibret almmalınmıştı, tutulan yolda şiddetle devam olunacağı anla- şılıyordu. Galiba iktidarda bulunan- ların gözlerine bir hal arız oluyor. Zira bundan sadece beş yıl evvel e- ğer o zamanın iktidarı C.H.P. bir se- çim neticesini bu mantıkla ilân ve tefsir etseydi sevimli Adnan Mende- res kahkahadan kırılırdı. Iskat ve ispat Belki de gazeteciler, bundan çey- rek asır evvel İspanyada kral 13. Alfons'un bir belediye — seçiminden fena neticeler gelmeye başlar başla- maz tahtından feragat ettiğini hatır- hyarak Pazartesi gunu Ba: şbakanın Çankaya ziyareti üzerine "irtifa" şa- yiasını tekrar ortaya çıkardılar. Giin geçmiyordu ki kabinede istifa riva- yetleri kulaktan kulaga yayılmasın.. bakanın telefon- ları çalıyor ve Emın Kalafata, Sıtkı Yırcalıya ve Samed Agaogluna 'isti- falarının doğru olup olmadığı" soru- luyordu. Pazartesi akşamı bunlara, yeni kabineyi kurmaya Sıtkı Yırca- hnın memur edildiği rivayetleri ek- lendi. Kabinede, hiç olmazsa bakan- lar arasında bir değişiklik o kadar tabii addediliyordu ki şayiaların ö- nünü almaya imkan yoktu. Hikâye, Prenses Margaret'in hikâyesini geç- işti. İktidar çevrelerinde tereddük hâ- kimdi. Bir çok kimse Adnan Mende- res çapında bir lider bulmanın güç- lüğünü — tekralıyor onunla ondan 0018 sonra ilk gelen arasında pek büyük mesafe bulunduğunu söyliyerek "pe- ki kim?" diyordu. Halbuki liderle- rin çapının, ellerınde tuttukları par- tının durumuyla ölçülmesi gere di. Bundan beş yıl evvel milletin ka- hir ekseriyeti tarafından iş başına getırılmış bir parti vardı ki aradan geçen beş senenin sonunda teşkilât- sız müstakillere bir çok yerde yeni- liyordu. Bu neticeyi almak © kadar zor bir şey değildi. Eğer "çap" tan an- laşılan bu ise, mesele kolaylaşıyordu. Tıpkı geçen hafta olduğu gibi bu haftanın sonunda istikbale ait tahminlerde bulunmak son derece zordur. Zira bizzat alâkalılar henüz bir karara varmış değillerdir. Iskat hakkının çıkmayacağı, hattâ getırıl- meyeceği anlaşılmaktadır. Hüküm tin bulduğu yeni formül de mılletve- killerinin hoşuna gitmemiştir. Zaten an veya çıkarılan milletvekili kendi böl- gesinde yapılacak bir ara seçiminde şansını deniyecek, kazanırsa sırası- na dönecek, kaybederse ıskat oluna- İspat hakkına gelince, bunun Ad- nan Menderes kabinesi tarafından ka- bul edilmiyeceği bılmmektedır Bu bakımdan böyle bir hakkın Meclisten çıkması, hukumetın yerini başka bir Demokrat Parti hükümetine devret- mesiyle mümkün olacaktır. Yedekte bekleyen en kuvvetli başbakan nam- zedi ise Fuad Köprülüdür. Demokrat Partinin yuksek çev- releri yaptıkları hususi konuşmalar- da halledilmiyecek hiç bir şeyin bu- lunmadığını, partide gedik açmanın doğru olmadığını, ispat hakkı gibi nıhayet teferruata taallük eden me- seleler yüzünden bir inin parça- lanmasına müsaade edilemiyeceğini 9