19 Kasım 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

DÜNYADA OLUP BİTENLER. te ordunun iktidarı ele almak için beklediği fırsat Luz ile Savunma Ba- kanı General Taxera arasında çıkan ihtilâf sonunda — meydana gel- miştir. Gelen haberlerden anlaşıldığına göre Luz Taxera'nın istediği bir su- bayı mühim bir mevkie getirmeyi reddetmiştir. Bunun üzerine derhal Savunma Bakanlığından istifa eden Taxera orduyu harekete geçirmiş ve Carlos Luz'u bir harp gemisi ile Rio de Janeiro'dan ayrılmaya mec- bur bırakmıştır Ancak ihtilâlin bu noktaya eriş- mesinden sonra gelen haberler tama- men hayret vericidir. İhtilal lideri General Taxera yaptığı, bir konuşma İle hareketin Kubitschek aleyhtarı ol- madığını, bilâkis Kubitschek'in Ocak ayında iktidara geçmesini sağlamak için yapıldığını ileri sürmüştür. Ta- xera'ya göre Cafe Filho'ya vekâlet etmekte olan Luz, Kubitschek'in O- cak ayında iş başına geçmemesi için bir tekim kombinezonlar kurmakla meşguldü. Ordu, tarihi ödevini ya- parak buna mani olmuştur Bu sözleri bütün açıklığına rağ- men ihtiyatla karşılamak gerekir. Ge- neral Taxera Lott geçen seçımlerde Kubitschek'in karşısındaki ordu a- daylarından biri olup, yeni Cumhur— başkanına öteden beri husumet bes- lemekteydi. Anlaşılan Taxera, hare- kete geçtikten sonra Brezilya halkı- nın tutumunu ve Hava ve Deniz kuv- vetlerinin bir kısmının muhalefetini henüz bir ihtilâl için müsait havanın doğmadığına işaret saymış ve biraz daha beklemeyi münasip gormuştur Teni kurulan kabinede Taxera'nın tekrar Savunma Bakanlığını deruhte etmesi de bu bakımdan manalı bir işaret sayılmalıdır. "Beklenmedik yeni bir hadisenin" vukuuna kadar Brezilyada sükün av- det etmiştir, denebilir. Ancak bek- lenmedik hadi eler Brezılyada ola- ğan şeyler arasındadır Arjantin İkinci safha Bu haftanın başında Buenos Ay— reste, pazar günü saat 17.40 s kaklar sanki biç bir şey olmuyormuş gibi sakindi. Halk hafta tatilini sü- künet içinde geçırıyordu. Halbuki ay- nı esnada hükümet binası olan Ve Perona karşı ayaklanmadan beri adı dünyaca bilinen meşhur Casa Rosa- da'nın Beyaz Salonunda bir general, başka bir generalden iktidarı alıyor- du. İktidarı veren kumandanın adı Lonardi idi. Bundan yedi hafta ev- vel askeri kuvvetleri Peron'a karşı muvaffakiyetle sevk ve idare etmiş, istibdat idaresine son vermişti. Fakat karşılaştığı müşküller son derece bü- yüktü ve iyi yürekli, babacan Lonar- di bunların altından kalkmakta zor- luk çekıyordu Üstelik muvakkat hü- kümetine sağa milliyetçileri almıştı ve bunları 'feda etmek istemiyordu. Halbuki sağcı milliyetçilerin iş başın- 22 Lonardi ve Zaten Necib'e da bulunması işçi kütleleriyle yeni hükümetin arasındaki münasebetlerin hararetini azaltıyor ve Peron tara- fından bin türlü vaadle kandırılan işçiler ellerine geçen mahdut avan- tajların geri alınacağından endişe e- diyorlardı. Lonardi'ye hükümetini bu sağcılardan temizlemesi lüzumu ihtar olunmuş, fakat general razı olmamış- tı. Onlara yol Vermektense bizzat git- meyi tercih edece İktidarı alan ise Pedro Aramburu adında genç bir generaldi. Peron'un devrilmesinden bu yana ordunun Ge- nel Kurmay başkanlığını yapmaktay- dı. Dinamikti, cesurdu. İhtilâlin mu- vaffak olması için iktidarın el değiş- tirmesi gerekiyordu. Genç Kurmay başkanı Arjantin'in Cemal Abdülna- sırı olabilirdi. Arjantin'in General Ne- cibi olan Lonardi, devrini kapamıştı. Hakikaten Lonardı gittiği at ya- rışlarında Peroncular tarafından 1s- lıklanmış ve halkın arasından "Pero- nu isteriz" sesleri yükselmişti. Mu- zir unsurlar hükümeti zayıf gördük- lerinden harekete geçmeye hazır- lanıyorlardı. Bunlara müsaade etme- mek lâzımdı. İşte bu mülâhazalar- ladır ki General Pedro — Aramburu kansız bir isyan neticesinde iktidarı Beyaz Salonda devraldı. Askeri kuv- Vetler sabık başkan Lonardi'ye çekil- mesi lüzumunu İhsas etmişlerdi. Askeri junta Yeni başkanın ilk işi bir Junta kurmak oldu. Bu Juntaya -ki, ken- di başkanlığındaydı - Kara, Deniz ve Hava kuvvetlerinin komutanları da- hil olacaktı. Cordoba'lı genç gene- ral yemin merasimini takiben bizzat Bahriye bakanlığına gitti Baş- kan vekili Amiral Rojas'tan istifa- sını geri almasını rica etti. Hakikaten arkadaşları benzetmişlerdi Deniz kuvvetlerine fiilen hakim olan Amiral Rojas, Lonardiyle beraber çe- kilmek istiyordu. Fakat yeni başkan Amirali bu kararından vaz geçirdi. Askerler her zamankinden fazla bir- ik ve beraberlik halinde olmalıydı- lar. Zira sabık diktatör Peron mem- leketin dışında pusuda yatıyor ve ik- tidara yeniden gelmek hırsıyla yanı- yordu. Bundan daha tabii bir şey de yoktu. Müşarünileyhin Buenos Ay- reste bir "Boncuklu İbrahim" hayatı sürmekte olduğu ortaya — çıkmıştı. çıkardığı paraların miktarı ne olursa olsun, eski günle- rini aramasından daha tabii bir şey bulunamazdı. Askerler şu anda eski Genel Kur- may, yeni Devlet Başkanı General Aramburu'nun etrafındadırlar. İkti- dar değişmesinin sükünet içinde ce- reyan etmiş bulunması iyi bir alâ- metir. Anlaşılıyor ki Arjantinliler son hadiselerin heyecanından henüz kurtulamamışlardır ve istirahate ih- tiyaçları vardır. Junta, hükümetten sağcı unsurları uzaklaştıracak ve böylece işçi kütlelerini tatmin yoluna gidecektir. İşçiler, ellerinde tuttukla- rı avantajlara yeni iktidarın dokun- mayacağına bir defa kanaat getirir- lerse mesele çıkarmamayı tercih ede- ceklerdir. Zira onların da Peron ik- tidarından memnun bulunmadıkları bilinen hakikatlerdendir. Arjantin'de halen sakin bir hava esmektedir. Fakat Güney Amerika memleketlerinde ordunun fiilen politi- ka yapması istikrar mefhumunu or- tadan tamamile kaldırmaktadır. Bu ise, demokrasinin kurulmasını güç- leştiren başlıca amildir. Zira eline kuvvet geçiren, daha doğrusu askeri kuvvetlerin başına geçen iktidarı al- maya savaşmaktadır. AKİS, 19 KASIM 1955