5 Kasım 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

Bao Dai Hovardalığın sonu len reformu gerçekleştirmeye kendisi me- mur kılınmıştı. Ancak o günden bu yana da Viet- nam'daki karışıklıklara bir son vermek mümkün olamamıştır. Esasen bu derece ezici ve uzun bir iç (harbe tutuşan bütün memleketlerde böyle bir harbin ayırıcı tesirlerini görmek mümkündür. Vietnam d akımdan bir istisna teşkil etmi- Üstelik Batılıların nüfus bölgesi içinde kalan bu Devlet üzerindeki Fran- sız ve Amerikan görüş ayrılıkları da karı- şıklıkları arttırmaktan başka bir işe ya- ramıyordu. Vietnam'ı içinden çürüten bu huzursuzluklar bu yılın ayında Saygon civarında patlak veren arbedelere yol açmış ve binlerce kişinin kanı yok yere akmıştı. Gerçi bu arbedelerde siya- si hayatla uzak veya yakın bir ilgisi bu- lunmayan bir uyuşturucu madde şebeke- sinin de parmağı yok değildi. Fakat o es- nada kurulan bir ihtilâl komitesi, diğer tedbirler onayanında İmparator Bao Dai- nin idaresine bir son vermek gerektiğini leri sürmüş ve Basbakan'dan, israrla, bu- nu «temin etmesini istemişti. Altı av önce ilk defa ileri sürülen bu istek nihayet bugün gerçekleşmiş bu- lunmuyor. Artık Bao - Dai'nin Vietnam ile zaten pek zayıf olan bağları tamamen koparılmış ve iktidar Dinh - Diem'e tes- lim edilmiştir. Bu durum Bao Daıyı memnun etmemiştir. Fransa'ya gelince, bu eski sömürgesi üzerindeki — nüfusunu dayanabildiği kadar muhafaza etmek melinde bulunan Fransa da durumdaki değisiklikten en az Bao Dai kadar mem- n olmamışa benziyor. Dinh - Diem'in milliyeci bir devlet adamı olduğu ve so- mürgecilik cereyanlarına — karşı koymak üzerinde olduğu bilinmektedir. Bu ise Fransa'nın işine gelmeyen bir devlet a- damı tipidir Fransa iddiasının hakikate ne derece uygun olduğunu da zaman gösterecektir. AKİS, 5 KASIM 1955 Orta Doğu'da Gecen hafta içinde gelen haberler Mısır ile Suriye arasında askeri bir anlaşmanın imzalandığını gösteri- yordu. Bu hafta içinde gelen haberler ise aynı mahiyette bir anlaşmanın Su- udi Arabistan ile Mısır arasında da imzalandığını göstermektedir. Bu haberlerden anlaşıldığına gö- re, Suudi Arabistan - Mısır paktı, Ka- hire'de, Mısır Başbakanı Cemal Ab dülnasır ile Suudi Arabistan Veliaht ve Başbakanı Emir Faysal tarafından imzalanmıştır. Antlaşmanın metni, a- na hatları bakımından, Mısır ile Su- riye arasında vardan ittifakı andır- maktadır. Mısır ve Suudi Arabistan orduları bundan böyle aynı komuta altında bulunacak, savunma masraf- ları belli nisbetlerde paylaşılacak, as- keri plânları koordine etmek — üze karma bir harp meclisi kurulacaktır. bu haberler ve bir hafta ara ıle yapılan iki antlaşma Orta Do- ğu'nun şu günlerde bir kere daha bi- plâna geçtiğini göstermektedir. Arap devletleri, Bağdat Paktına katı- k ve İran istisna edilecek olur- sa, kendi aralarında askeri ittifaklar Paktının i C gerçekleştirmeye — çalışmakta- Bütün bu çalışmaların, Arap devletleri — çerçevesi içinde — kaldığı müddetçe, dünya barış ve güvenliği için ciddi bir tehlike teşkil etmeleri beklenemez. Fakat Orta Doğu'daki ye- ni gelişmelerde dikkati taraf, dında olan olaylara gösterdiği — yakın Rusya'nın Orta Doğu işlerine burnunu sokması ile bu bölgede zaten gergin olan hava büsbütün ağırlasa- caktır. Rusya'nın Arap devletlerinin dâ- valarına gösterdiği — ilginin ilk — defa Mısır'a silâh satmak talebi üzerinde meydana çıktığı hatırlardadır. Mısır ile demir perde gerisi devletleri ara- sında bu yolda varılan bir anlaşma- dan hemen sonra Mısır ve Sariye a- rasında bir askeri ittifakın imzalan- ması, iki Arap devleti arasında vardan anlaşmada Rus parmağı — olduğunu büyük bir açıklıkla meydana koyuyor- du. Geçen hafta içinde alman Suriye mahreçli bir haber bu hususta izhar edilebilecek son şüpheleri de ortadan kaldırmış bulunuyor. Bu habere gö- re, Rusya ban Arap devletlerine karşı- lıklı güvenlik paktı akdetmeyi teklif etmiştir. Rusya'nın evvelâ Arap devletleri- ne silâh temin edip, sonra bunlar a- rasında belki kendinin de katılacağı etmekten Öyle anlaşılıyor — ki, Ruslar, böyle bir hareket tarzı takip DÜNYADA OLUP BİTENLER Dönen Dolap ederken ikili bir maksat gözlemekte- dirler. Bu maksatlardan biri doğrudan doğruya Rusların Orta Doğu işlerinde site sahibi olmak emelidir. Şimdiye kadar Rusya'ya kapalı kalan bölgele- rin başında Orta Doğu'nun geldiği o- kuyucularımızın malümudur. Dünya siyaseti ve petrol kaynakları bakımın- dan gayet önemli bir yer olan Orta Doğu bölgesindeki statüko şimdiye ka- dar üç Batılı devlet - Amerika Birle- şik Devletleri, İngiltere, Fransa - tara- fından temin edilmiş, Rusya ise bura- daki olaylara sadece Mısır'ın daima halinden şikâyetçi ol- masından istifade etmeyi düşünen Rus- ya, çevirdiği yeni manevra ile Orta oğu üzerinde söz sahibi olmak fır- satını bulabileceğini! düşünmüş ve üç batılı devletle aynı masa etrafında Or- a Doğu meselelerini görüşebilmek i- çin silâh meselesini ortaya atmıştır. Be- reket versin ki bu Rus manevrası Ameri- ka tarafından vaktinde sezilmiş bulunu- yor. Arap devletlerinin giriştiği silâh- lanma yarışında Rusya'nın takındığı tavır hakkında bir dikkat çekme ile iktifa eden Amerika daha şiddetli bir protestoda bulunsaydı Rusya bundan böyle Orta Doğu işlerinde söz sahibi olacak dördüncü devlet durumuna ka- Amerika'nın itidalli hareket - sında bir müzakere konusu olmasına engel teşkil etmiştir. Hiç şuphesız Rus- ya bunun aksini tercih eder 'nın Orta Doğu devletlerine karsı aktif bir siyaset takip etmesin- deki ikinci sebep te İran'ın iltihakıy- la tamamlanan Bağdat Paktını arka- dan vurmak istemesidir. Bağdat Pak- tı esasen Kuzeyden Sovyet Rusya'nın baskısı altında bulunmaktadır. Arap devletleri arasında varılacak bir anlaş- ma ise Bağdat Paktı devletlerini bir de Güneyden tarik altında bulundu- racak ve, Rusya'ya göre bu pakt çöke- cektir. Ancak bu Rus emellerinin gerçek- leşecek cinsten olmadıklarını söylemek yanlış olmaz. Bir yandan Amerika ve İngiltere Rusya'yı Orta Doğu islerine karıştırmamak, diğer yandan da Bağ- dat Paktı devletleri, bu olup biten- lerden sonra, saflarını daha sıklaştır- mak için ellerinden çeleni yapacaklar- dır. Bu bakımdan Rusya gayet hesap- lı hareket etmek zorundadır. Sovyet Rusya'nın yapacağı en ufak bir yanlış hareket durumunu sarsacağı gibi dün- ya devletlerini kendine karşı daha ih- tiyatlı davranmaya sevkedecektir. Rus- ya, şu anda Orta Doğu'da çevirdiği manevralarla, gayet tehlikeli numara- lar yapan bir ip cambazını andırmak tadır. İnin ucuna ulaşıp ulaşamıyaca— ğını zaman gösterecektir.