5 Kasım 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

İKTİSADİ VE MALİ Maliye — 560 — Gecen haftanın ortasında İstanbul'da Hilton otelinin kapıcısına Amerika- l1 bir turist, elindeki dolarları nereden bozdurabileceğini sordu. Kapıcı cevap vermek hususunda biraz tereddüt etti. Otelde de para bozuluyordu, bankalarda da A elen turistlerin bu neviden suallerıne kapıcı alışık değildi. Zira, ne hikmettir bilinmez, yabancılar ellerinde- ki dövizlerini bozdurma işini daima tek başlarına hallediveriyorlardı. t laşılıyordu ki bahis mevzuu olan zat u- sul ve kaidelere riayeti seviyordu. Nite- kim Merkez Bankasının şubesine gitti ve dolarlarına mukabil Türk 1irası aldı. Cüzdanı pek dolmamıştı. Mamafih Mer- kez Bankasının yanılmış olmasına elbet- te ki imkân yoktu. 1 dolarına mukabil 280 kuruş vermişlerdi. O hesapla bir müddet yaşadı, fakat Türkiye'nin — ateş pahasına olduğunu gördü. Barda bir kadeh martiniye altı türk lirası alıyor- lardı; yani iki dolardan fazla İyi 1o- kantalardan en aşağı 16 liraya çıkılıyor- du. Bu ise altı dolar tutuyordu. Odası, bahşiş ve ufak tefek masraflarla günde 60 liraydı. Merkez Bankası 60 Türk Li- rası vermek için 20 dolarda fazla para almıştı. Evet, Türkiye bu hesapla son derece pahalı memleketlerden biriydi. İstanbul'a gelirken maksadı daha u- zun müddet kalmaktı. Fakat hem canı sıkıldığından, doğrusu istenilir- se böyle pahalılığa başka yerlerde rastla- madığından Atina'ya geçmeye karar ver- di. Acentelerde başka rayiç E: iyi vasıta tayyareydi. Büyük şirket- lerden birinin Hilton Oteli vakının- daki şubesine gitti ve Atina icin yer sor- du. Yer vardı. Seyahat mevsimi hemen hemen sona ermiş bulunduğundan tay- yareler nisbeten tenhaydı. Biletini almak istedi ve fiyatını sordu. Öyle bir rakkam söylediler ki hayretten gözleri faltaşı gibi açıldı. İstanbul'a Roma'dan gelmiş, gelış biletini dolarla ödemişti. Atina mak niyetinde olmadığından o faslı vak- tiyle düşünmemişti. Kendisiyle meşgul o- lan güzel ve genç, sarışın kız fiyatı Türk Lirası olarak söylemişti Fakat Amerikalı, zihninde derhal bunu dolara tahvil et- mişti. Hayret etmemesine imkân yoktu, zira İstanbul - Atina için talep edilen fiyat, Roma - İstanbul fiyatından fazlay- dı. Bunu güzel memura anlattı. Genç kız güldü: — Ooo, dedi, siz galiba dolar üze- rinden hesap yapıyorsunuz. O hesapla a- rada fark yoktur. — Nasıl yoktur? Roma ile İstan- bul'un arası Atina ile İstanbul'un ara sından daha fazla olduğu halde ben İtal- ya'dan buraya daha ucuza geldım Genç kız yeniden güldü — Ama doları siz 280 kuruştan he- saplıyonsunuz...» <— Yok, kaçtan hesaplayacaktım?» <— 560 dan» — 560 dan mı? O da neden? Dola- rın resmi kuru 280 kuruş değil mi? için deği Amerikalı kendısıyle alay edildiğine inanmaya başlıyordu. elimeleri yava yavaş ve sinirli sinirli söyleyerek dedi ki: u memlekette 1 dolar 280 ku- ruş degıl midir? Bankalarda öyledir. — Peki, sizde? — Bizde 560 kuruştur... — Yani, karaborsa — yapıyorsunuz. Amerikan Yardım Heyeti binası En iyi AKİS, 5 KASIM 1955 piyasa SAHADA Harici Kambiyo (31 Ekim 1955 tarihli k'ten) Newswee Serbest Borsada Memleket dolar — Resmi Kur Avusturya 26.66 — 25.44 şiling Belçika 50.25 — 50.00 frank Burma 8.50 4.76 kiyat Seylan 5.48 4.76 rupi Danimarka 7.00 6.92 kron Finlandiya — 344.00 2314)0 mark Formoza 32.00 — 15.55 dolar Fransa 378.00 350.00 frank Batı Almanya 4.20 4.19 mark Yunanistan — 30.00- 29.90 drahmi Hong Kong — 5.77 5.71 dolar Hindistan 4.87 4.76 rupi Endonezya 32.25 — 11.40 rupya İran 76.15 — 32.00 rial İtalya 626.00 624.84 liret Japonya 389.00 360.00 yen Lübn. 3.1 Serbest Lüksemburg 50.25 — 50.00 frank Malaya ; 3.03 dolar Hollanda 3.82 3.77 gulden Norveç TIZ 7.13 kron Pakistan 5.50 4.76 rupi Filipin 2.70 2.00 pezo Portekiz 28.65 — 28.60 eskudo İspanya 42.50 — 38.95 peçeta İsveç 526 — 5.17 kron İsviçre 4.28 — Sobe* Tayland 21110 20.00 baht Türkiye 7.6 2.80 lira Vietnam 65.60 — 35.00 kuruş Yugoslavya — 592.00 300.00 dinar Sizin hareketiniz suçtur.» nç kaz kızmıştı: orsa filân yapmıyoruz. Biz- de doların resmi kuzu 560 kuruştur. Amerikalı çıldıracaktı. «— Beni dinleyin, dedi. Ben Mer- kez Bankasına gittim. Bana doların resmi kurunun 280 kuruş olduğunu söylediler, verdiğim dolarları da o rayiçten bozdu- lar. Şimdi size geliyorum. Bana doların resmi kurunun sizde 560 kuruş olduğunu bildiriyor, benden bir misli fiyat talep e- diyorsunuz. Şu dolar denilen paranın bu (memlekette resmi kuru nedir, bana söy- ler imisiniz: 280 kuruş mu, 560 kuruş mu/» — Bankada 280 kuruş, bizde 560 kuruş.» «— Türk Hükümetinin bundan ha- beri var mı?» Elbette ki var. anlaşma mevcuttur.» Amerikalının aklı durmuştu. Banka- da 100 dolarına mukabil 260 Türk lira- sı vermişlerdi. Şimdi bu Türk İliralariyle tayyare bileti almak istiyordu, kendisin- den 100 dolara mukabil 560 lira istiyor- lardı. Üstelik, ilki kur »için de «resmi kur» . Şapkasını hafifçe arkaya doğ- ru itti ve kederini unutmak için ilk rast- ladığı bara girip oturdu. A Aramızda resmi A 11