8 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA Amerika Kriz ve sonrası!. Geçen haftalar içinde Sovyet Rusya- dakiler de dahil bütün dünya kilise- lerinde, siyaset sahnesinin en büyük ak- törlerinden birinin sıhhati için dualar e- dildi, adaklar adandı. Bu büyük aktör Amerika. Birleşik Devletleri Başkanı Ge- neral Eiısenihowerdi ve «Tromboz koro- ner» denilen şiddetli bir kalıp krizli ge- çirtmişti. Doktorların söylediğine — göre bu, tehlikeli bir kriz olabilirdi. Ancak krizin geldiği 24 Eylül akşa- mından buyana gelen haberler Başkanın sağlık durumumun günden güne iyiye gittiğini göstermektedir. Bu iyilik haber- leri bütün dünyada büyük bir memnu- niyeet uyandırmıştır. Eisenhower'in sağ- lığıyla yakından ilgilenen herkes onun şahsında barış idealini ve dostça geçin- me prensibini götüyordu. Böyle b sanın tekrar eski sıhhatini kazanması dünya milletlerini ancak memnun ede- bilirdi. Fakat en büyük memnuniyeti duyan- lar, hiç şüphe edilemez ki, Başkanlarına candan bağlı olan Amerikalılardı. Amerika halkı geçen pazarını kiliselerde Erisenhower için dua ermekle geçirmişti. Beyaz Saraydan dakikası dakikasına ya- yınlanan bültenlerden Başkanlarının iyi- liğine doğru gittiğini öğrenmek onları son derece memnun ediyor, şenliğe boğuyor- du. Bu kalp krizi bir kere daha göster- miştir. ki Amerika Birleşik Devletleri halkı, siyasi kanaatleri ve mensup olduk- ları partiler ne olursa olsun, istisnasız Eiisenlhower dostudur. Ancak, bu dostluğun yanısıra, krizin ortaya kovduğu bir gerçek daha vardı: Başkanın hastahğı Amerikan siyaset ha- yatını alt - üst etmişti eçirdiği kalp krizi sonunda, Eılsenlhowerın gelecek yıl içinde yapılacak Başkanlık seçimlerinde hür kere daha adaylığını koyma şansı i- yiden iyiye azalıyor, hatta doktorların dediğine bakılacak olursa sıfıra düşüyor- du. Maruz kaldığı bu büyük darbeden sonra Başkanın eskisi gibi çalışabilmesi- ne imkân yoktu. Hattâ bir ara hemen, Başkanlık müddetinin sona ermesini bek- lemeden istifa etmesi de bahis konusu olmuştu. Gerçi bu biraz acele alınmış bir tedbir olacaktı, netekim sonradan taraftar bulamamıştır. Fakat muhakkak olan cihet Eisenhower'in bundan böyle Amerika Birleşik Devletlerinin, dolayı- siyle bütün bir dünya düzeninin idaresi ile uğraşmaya sağlık durumunun el ver- miyeceği idi. 34 Eylül akşamı gelen kriz Eisenhoer'e, karısı ile oğlunun devamlı İsrarlarına uyarak bu işe bir son ver- ek zamanının geldiğini göstermiştir. E- sasen Amerikan umumi efkârı da, krizin hemen ertesinde, ayni arzuyu izhar et- mişti, hâlâ da etmektedir. Bütün bu söylediklerimiz dikkat na- zarına, alındıktan sonra Eisenlhower'in yenli seçimlerde bir kere daha adaylığını koyması beklenemez. Buna rağmen koy- sa bile seçilme şansı eskisine nisbetle çok az olacaktır. Zira Amerikan seçmeni, se- çimlerden bir - kaç ay önce öldürücü bir kalp krizi geçirmiş yorgun bir insana bu insanın ismi Eisenhower de olsa- sırf Şahsi sempati ve sevgiler dolayısiy- le oy verecek bir seçmen değildir Yeni başkan adayları Başkana gelen kalp kriziyle hasıl olan durum sonunda, Cumhuriyetçi Par- tinin yenii bir başkan adayı seçmesi ge- rekiyordu. Bu. aday kim olabilirdi? İşte son günlerde Amerikan âmme efkârını ziyadesiyle meşgul eden mesele budur. Cumhuriyetçi Parti adayı olarak ilk akla gelen isini şimdiki Başkan yardım- cısı Nixonıdur. Fakat geçen, seçimdenberi Cumhuriyetçi Parti kulislerinde dolaşan cereyanlar. Nixon'un durumunu oldukça sarsmış bulunuyor. Gerçi Başkan Eisenho wer bu genç adamı tutmakta ve duru- Başkan Eisenhower ve muavini Nixon Kalpleri çarpıyor OLUP BİTENLER munu kuvvetlendirmek için zaman - za- man sitayişkâr sözlerle ondan bahset- mekteydi. Fakat Cumhuriyetçi Parti ile- ri gelenlerinin büyük bir kısmı E hower ile aynı fikirde değildir. Bunlara göre Nixon bağımsızlar tarafından des- teklenecek bir aday değildir. Eğer bu id- diaları doğru lerı gelenlerı n N memekte gerçekten haklıdırlar. Ç nkü esasında azınlığın partisi — olan Cumhuriyetçiler şimdiye kadar kazandık- ları başkanlık seçimlerini bağımsızlara borçlu bulunuyorlar. Bunu bildikleri i- çindir ki bu seferki seçimlere de bağım- sızların ve hatta bir kısım Demokratların oyunu toplayabilecek partiler üstü bir adayla girmek istiyorlar. Bu bakımdan Nixon'u matluba muvafık — görmeyen Cumhuriyetçiler ileriye Ali Mahkeme başkam Earl Warren'in ismini sürmek- tedirler, Eski Kaliforniya Valisi Earl War- ren gerçekten de gerek bağımsızların, ge- rek bir kısım Demokratların oyunu ala- bilecek bir aday olabilir. Ancak kendisi bundan önce de bu yolda dolaşan söy- lentileri, yeniden politika bayatına atıl- maya niyetli olmadığını söyleyerek ce- -aplandırmıştı. "Warren'in ismi üzerinde duranlar eski Kaliforniya Valisinin EBi- senhower tarafından yapılacak bir teklifi reddetmeyeceğini iddia etmektedir. Her- halde kari bir şev söyleyebilmek için va- kit daha erkendir. Demokratlara gelince: Demokratlar önümüzdeki yıl yapılacak Başkan seçim- lerinde Eiserthovver'in yokluğundan el- lerinden geldiği kadar istifade etmeye çalışacaklardır. Bu sefer de karşılarında Eisenhower'i rakip olarak bulacaklarını zanneden Demokratlar, başlangıçta, ye- ni bir hezimetten başka birşey düşüne- miyorlardı. Şimdi durum tamamen de- ir. İlk olarak Eisenhower'in karşı- sına gönüllü bir kurban çıkararak - bu kurban muhtemelen Harriman olacaktı- favorileri Stevensonlı hırpalamak iste- meyen Demokrat Parti, bugün yeni Cum- huriyetçi adayını karşısına kuvvetli bir adayla çıkmak istemektedir. Bu adaylar- dan biri Stevenson ise diğeri de Kefau- ver'dir. Geçirdiği kalp krizinden sonra ister - istemez siyaset sahnesinden çekilmeye mecbur kalacak olan Eisenhower arka- sından oldukça karışık bir tablo bıraka- rak oyundan çekilmektedir. Yeni perde- nin başrolünün kimin üzerinde kalaca- ğını kestirmek için vakit çok erkendir. Beyazların zaferi Bundan aşağı - yukarı bir buçuk ay i. Amerika Birleşik Devletle- rinin otedenberı zencilere düşman olan güney eyâletlerinden biri olan Mississipi'- de akan Tallahatchie ırmağının kenarın- dan geçenler, güzel bir sonbahar sabahı, suların dibinde sallanıp duran bir ceset AKİS, 8 EKİM 1955