26 Mart 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

F E Atom İngiliz atom santralleri Atom enerjisinin sanayie tatbiki olunda ilk büyük hamleyi İngi- lizler yaptılar. Avrupa ve Amerika- makta olan tecrübi santrallerınm tamamlanıp faaliyete geçmesini beklemeden, İngiliz hükü- verdi. Hân ettikleri programa göre Öönümüzdeki on sene içinde atom ener- jisiyle işliyen on iki büyük elektrik antrali faaliyete başlıyacaktır. On sene sonunda elektrik istihsalindeki senelik artışın dörtte biri atom sant- ralleriyle sağlanacaktır. | tarihten sonra artık İngilterede yenı kömür santrali kurulmaması . muhtemeldir. Atom santrallerıni "A- tom Enerjisi Dairesi" nin nezareti altında hususi firmalar kuracak, fa- kat bunlara "İngiliz - Elektrik Işlerı uya ticari maksada hizmet ede- ceklerdir. İngiliz Elektrik İşleri Dairesi tek- lif ettiği bu geniş " " yatırım programiyle elektrik sanayiinde ato- mun oynıyacağı rolün büyüklüğüne inandığını gösteriyor. Bu inancın başlıca sebebi, İn, gılterenın her sene artan elektrik sarfiyatını yalnız kö- müre dayanarak karşılamıya çalış— manın artık iktisadi acağının anlaşılmasıdır. Elektrik sarfiyatı her sene © 7 kadar artıyor. Tahminlere göre bu artış önümüzdeki senelerde de böylece devam edecek, belki 1970 civarında B 5 e duşeceklir 20 sene içinde sarfiyat bugünkü seviyenin üç 'nın mevcut 20,700 mil- yon vatlık istihsal kapasitesini 1975 e kadar 57 milyon vata yükseltmesi gerekecektir. Geçen sene elektrik is- tihsali için yakılan miktarı 37 milyon ton kadardı. Buna göre, kö- ntrallerinin verimlerinin arttı- rılabılecegını de kabul ederek 1975 n ton kömüre ihtiyaç o- lacağı hesap edılıyor Kömür fiyatını Başka ğı olarak petrol hatıra gelebilirse de, bu, kömürden çok daha pahalıdır. Boylece Ingılızler 15-20 sene sonra bir "ucuz kömür" sıkıntısı ile karşı- laşacaklarım hesaplıyor ve çareyi a- enerjisinde buluyorlar. Gerçek- ten İngilteredeki reaktörler üzerinde yapılan son araştırmalar .atomdan elde edilen elektriğin kömürden elde edilen elektrikle aynı fiyata çıkacağı- nı göstermiştir. hesabına ilk kurulacak santraller uranyum yakıp 24 0 ten iti-. N tali mahsul olarak plutonyum veren cinsten olacakları Atom santralle- rinin tesis masrafı fazla fakat işlet- azdır; sonra ları plu ton mdan da istifade ede- ceklerdir. Plutonyum çok pahalı bir madde olduğu için bu nu Atom Ener- jisi Dairesıne satm elektri- ğinin fiyatını düşürebilecektir. Atom Dairesinin plutonyumun kilogra bir kaç bin sterlinden alacağı tahmın ediliyor ki bu takdir- e atom santralleri kömür santralle- riyle aynı fiyata —elektrik verebile- ceklerdir. Bundan sonra yeni teknik gelişmeler olmasa bile, zamanla kö- mürün pahalılaşması atom enerjisi- ni daha iktisadi hale getirecektir. Programdaki 12 atom santralinin aşağı yukarı 300 milyon sterline mal olacağı hesap edilmiştir. Kurma işi yavaş başlıyacak ve gıttıkçe hızlana- caktır. İlk dört atom santrali 1957 i- le 1963 arasında kurulacak ve bunlar 400-800 milyon vat ceklerdir. 1960 ile 1965 arasında ınşaat hızlan- dırılmış olacak ve bir milyon vattan fazla kapasiteli sekız santral kurula- caktır. Böylece 1965 te Ingılterede 35000 milyon vatlık kömür-elektrik enerjisine karşılık 1500-2000 milyon vatlık at om-elektrik enerjisi istihsal edilecekt Silah — sahasında Amerikalı meslekdaşları kadar ge- nış imkânlara sahip olmamaları- na rağmen İngiliz fizikçi ve mühen- disleri atom silâhlarını gehştırmekte ü r başarı göster O dar ki Amerıkalılar bile şımdı yenı İngiliz bombalarının nasıl yapıldığ nı merak ediyorlar. Atom sılahları sahasında İngilterenin en ileri g. mütehassısı Sir William Renney ye- ni buluşlar hakkında konuşmak üze- re Amerikaya çağrıldı. 17 Şubatta İngiliz hukumetı tekmsyenlerınm bir hidrojen bombası yapal gelmış olduklarını ve ımalata geçile- ceğini ilân etmişti. Atom bombasının infilâki Hidrojenden sonra yürekleri titretmiyor... AKİS, 26 MART 1955