26 Mart 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

ra ise New-York Times, zabıtların tamamını veriyordu. Sır ifşa olun- muştu. Yeni bir şey yok Aslına bakılırsa zabıtlar, konferan- i havası hakkında yeni ir şey ogretmıyordu Alâka uyan- dırıcı taraf, ziyade teferruat tarafıydı. Stalin şu meselede şöyle emiş, Roosevelt bu meselede boyle demiş, Churchill'in itirazı şuym Yoksa Yalta konferansında kararların esası ile müzakerelerin havası tamamiyle malümdu ve Ame— rika Cumhurbaşkanının Rusya zak Doğuda harbe sokabılmek ıçın Staline bir araba dolusu taviz verdi- tehlikeyi önlemek için verdiği de bi- liniyordu. Tehlike bertaraf edildikten sonra, tavizler geri alınabilirdi. rağmen, Amerikan hüküme- tinin arzuladıgı gibi mesele bütün a derin akisler yaratmaktan geri kalmadı Bılhassa zabıtların ya- yınlanmasındaki "alameriken" müzakerelerde neşrini beğenmediğini, zaten bu za- bıtların taraflarca üzerlerinde muta- bık kaimmiş zabıtlar olmadığını, res- mi mahiyet taşımadıklarını bildirdi. Asıl gaye Amerika — Dışişleri Bakanlığmdan zabıt suretinin New-York Times muhabiri James Reston un eline A- merika hükümetinin müsamahası ol- madan geçtiğini kabul etmek son de- rece zordur. Gerçi gazetecilik hadiselerinin vukua gel- diği memlekettir. Ama ne de olsa, bu İngilterenin biliniyordu. Zabıtların neşrinden wer de hadiseden haberdar olmadığı- nı söylemiş ve bunun sadece Dışişle- ri Bakanlığını alâkadar ettiğini ileri sürmüştür. Tabii buna inanmak o kadar kolay değildir. Amerika hükümeti, zabıtları ni- çin yayınlamak ıstıyordu" İki büyük sebepten. Evvelâ, seçimler yaklaşı- yordu. Demokratları muîkul mevkide bırakma k, Cumhuriyetçilerin vaziye- tini kolaylaştırıyordu ikaten imdi Demokrat Roosevelt dünyayı Staline peşkeş çek adam mevkii- ne duşm ş ür. O zamankı şartlar ta- değ bulunduğundan, hareketının haî(ıkı saikleri de anlaşı— lamamaktadır. Amerikan vatandaş- larının, bunda hoşlanmıyacakları muhakkaktır. Bu, seçim kampanya- sında hükümetin çok işine yarıyacak- AKİS, 29 MART 1955 merika bu gibi. Bundan başka, Ruslarla müzake- yanın iyi niyetine güve- nilebileceğini iddia edenler çoğal- ır. Bunlar, Almanyanın silâh- landırılmasından vaz geçildiği tak- dirde Sovyetlerle anlaşmanın müm- kün olacağı kanaatini müdafaa et- mektedirler. Yalta konferansının za- mumi efkârı son derece i tenvir etmektedir. Rusların iste- dikleri dünya hakimiyetidir. Ruslar, küçük milletlerin haklarının hiç ka- Lavrenti Beria Stalinle beraber gitti ele alınmamasını doğru bulmaktadır- lar. Büyükler karar vermelı küçükler buna uymahdır O ar! Şimdi, Büyükler yenıden toplanır- larsa Rusların arzularını tekrarlıyacaklarından zerre üphe edılmemlîhdır Zabıtlar, mese- ıin İâ Frans Stalinin kullan- dığı küçültücü dili göstermektedir. Fransa hâlâ, izakere — açılmasına taraftar mıdır? Aynı şekilde Alman- lardan iyice anlaşılmaktadır. u Kuriller ve Sakhalin hakkındakı niyeti de Japonyanın go— zünü açacak mahıyelledır Yalta feransında Amerika ve İngiltere, harp zaruretleri — dolayısiyle tavızler ver- e iyi niyet- lerinin cezasını pek pahalı şekilde ö- demişlerdir. remlin, emperyalıst duygular beslemektedir ve eğer bun- ları gerçekleştiremiyorsa Batılıların enerjik reaksiyonu sayesindedir. - DÜNYADA OLUP BİTENLER Ya öteki konferanslar? imdi, ortada başka bir mesele 3 mevcuttur. Amerika hükümeti Potsdam konferansının zabıtlarını da neşretmek arzusundadır. Buna İn- giltere, daha da şiddetli şekilde mu- halefetini bildirmiştir. Bili ibi Potsdam üyüklerin son yaptıkları toplantıdır ve o konferans- i manya meseleleri ba- palı şekilde o toplantıda bahsetmiş, fakat Rus diktatör fazla ehemmiyet vermemiştir. Görüşmelerin zabıtları, gene teferrüat uzerınde hayli alâka uyandıracak malümat verecektır otsdam'dan sonra mesele Tahra veya Kazablanka ve Kahire konfe- ranslarınm zabıtlarının da neşri kuv- etle muhtemeldir. İngilterenin itiraz- larının ,da pek tesirli olacağına inan- mutabakatım bildirmekten başka ya- pacak şey kalmaz.. Türkiyenin durumu Zabıtlar, zaten bilindiği üzere, Yal- tada Türkiyenin de pazarlık konu- su yapıldığını göstermektedir. "Türkiyenin, Rusyanın boğazına sa- rılmış oldugu bir durumu kabul et- imkâ nsızdır emış, Montreux ukavelenamesin tadili tere de müzahir olmuştur. Bu da gös- termiştir ki milletlerin malları, Öyle istenildiği gibi ona buna dağıtılamaz, üzerlerinde tavizler verilemez. Simdi, batılılarla Rusya arasında yeni bir konferansın bahis mevzuu olduğu s ye temin edilmelidir ki Turk toprak- ları pazarlığa girmiyecektir. AKİS, milli ve meşru hakları" ndan bahset- mesi karşısında, Churchill'in de Avam Kamarasında bu tezi desteklemesi ü- zerine hükümetimizin müttefiklerin- den sarih malümat istemesi luzumu— nu hatırlatmıştı. Amerika ve İn tere "Rus milletinin hakkı" dan n anlıyor? Zıra şimdi Yalta konferan- sının Zabıtları da gayet iyi anlat maktadır ki komu ist liderlere kalır— sa, bunların arasına Boğazlar da gir- me Nitekim Türk hükümeti, zabıtlar karşısında aksülâmel gostermış ve mesele Amerika elçisi ile Başbakanı- mız arasında bahis konusu olmuş, büyükelçi istenilen teminatı vermiş- tir. Gerçi Batılılar ile Rusya arasın- 17