26 Mart 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

DÜNYADA OLUP BİTENLER Beynelmilel temaslar Franklin D. Roosevelt Şimdi 1 numaralı suçlu Yaftanın içyüzü Geçen — hafta içinde, dünyaya sanki bir atom veya hidrojen bombası düştü. Bilhassa siyasi çevreler o ka- dar telâşlandılar. Bu telâş, elân de- vam etmektedir. Zira Amerika hükü- meti, İngilterenin muhalefetine rağ- n, konferansının zabıtlarını neşretmiştir. Bu suretle, İkinci Dünya Harbinin sonlarına dog— ru Roosevelt, Stalin ve Churchill a- rasında cereyan eden harp sonu dün- yasına şekil veren görüşmeler açık- lanmış bulunuyor. 1944 senesinde Üç Büyükler Kı- rımda toplanıyor ve zaferin yakın bu- lunduğunu görerek harp sonrası me- selelerini ele alıyorlardı Konferan- sın kararla ç gün sonra bir tebliğ ile bıldırılıyor fakat fazla taf- silât verilmiyordu andan a- na dünya basınında Yalta görüşme- leri hakkında türlü malümat neşre- dilmiş, orada bulunanlardan bazıları a hatıralarında veya türlü vesilelerle Verdıklerı beyanatta bazı suları ıfşa etmişlerdi. Her halde, Büyük'ü urumu gayet sarıh şekilde bılını— yordu. Stalin, Rusyanın klâsik emel- lerini gerçekleştirmek — gayesindedir ve her şeyden evvel onu düşünmek- sonrası dünyasında kü- : İngiltere, Stalin, bunların haricindeki bütün devletle- rin mukadderatını elinde tuttuguna kanidir ve öyle konuşmaktadır zıl lider planını yapmış, kendısıne bır nüfuz bölgesi ayırmıştır. mdi onu, ortaklarına kabul ettırmekle meşgul— 16 dür. Roosevelt, Avrupadaki kadar Asyadaki harbi de düşünmektedir. Almanya teslim olmak üzeredir ama Japonya henüz eğilmemiştir. Batılıla- rın Ruslara ıhtıyaçları vardır. Rus- ya Uzak Doğuda harbe girdiği tak- dirde, orada az Amerikan evlâ- dı Ölecektir. Bunun için, Staline ta- viz vermekte mahzur yoktur. Bir de- fa faşistler yok edıl in, ondan sonra ütecaviz ller beslerse, bir çare bulunabilir. Evvela en acil tehlike bertaraf edilmeli Churchıll Stalıne emniyet etmemekte Onun için Rusyanın konferansta Roosevelte kabul ettirebileceği meseleleri müna- kaşa mevzuu yapmaktadır. Avrupa- nın nüfuz sahalarına ayrılması sıra- sında Yunanistan ve — Yugoslavyayı Batılılara ayırmak, Fransızları Al- manyanın işgaline iştirak ettirmek, lmanyanın da Rusların istediği gi- bi bir ziraat memleketi haline getir- memek gayretindedir. Bunlar, bilinmiyen şeyler değildi. Bilinen başka bir şey de üç liderin, kendilerinde dünyanın mukadderatını başkalarını kaale Aalmaksızın tayin selâhiyetini tevehhüm ettikleri idi. Şimdi neşredilen zabıtlar, bu hu- susları adeta Tresmen ortaya koy- maktadır. Zabıtlar nasıl neşredildi? salı günü öğleden sonra te- lefonda bir ses, İngiliz Başvekili Sir Winston Churchill'e Yalta konfe- ransı zabıtlarının gazetecilerin elıne bulunduğ çenin hükümetinin müsaadesini isti- yordu. Sesin sahibi, John oster Dulles idi. Amerika Dışişleri Baka- nı telâşlıydı. Yahut, öyle görünüyor- du. İfadesine göre New-York Times zabıtların bir suretini ele geçirmişti ve bunları neşre hazırlanıyordu. A- merika hükümeti daha erken dav- ranmalı ve resmen açıklama yapma- lıydı. Yoksa bir takım yanlışlıklar vukua gelebilirdi. Amerika, zabıtları neşretmek ar- zusunu lngıltereye daha evvel de ha- ber vermişti. Fakat İngiliz hükümeti buna şiddetle karşı koymuştu. Gizli cereyan eden onferansta söyle- nilenlerin yayınlanması türlü tefsır - lere yol açabilirdi. Hem bu usul ka- bul edilirse bundan böyle hiç bir si- yasi şahsiyet beynelmilel müzakere- lerde fikrini çekinmeksizin ifade ede- zdi. Nihayet Churchill herkesten çinde m eken hususat vardı. neşredilmemeliydi. Hayır, zabıtlar John Foster Dulles İngiltere Baş- vekiline son defa telefon ettiği sıra- da, yani bir gazetecinin zabıtların su- retını ele geçirdiğini bildirdiğinde hükümetler arasında müzakere de- vam etmekteydi. İngilterenin Tıza göstermesi de pe az muhtemeldi. bir emrivaki karşısında bulunuyordu. New-York Times, za- bıtları neşredecekti. O halde, Ameri- a hükümeti daha evvel davranma- Fakat şimdi, Hakikaten gazetenin Washington muhabiri James Reston, zabıtları 24 etmediğinden kelime tutuyordu - a kiralanmıştı. Fakat - metin 550 bin liyetten şüpheye düşmüşlerdi. hal tahkikata geçmişler ve vaziyeti anlamışlardı. Bunlardan Tribune, masrafları New- ork Times'e ayrıca büyük bir mak istemiş, fakat gazete buna ya- naşmamıştı. nun üzerine Chicago Tribune, Kongre azaları nezdinde te- şebbüse geçmiş, durumu onlara ifşa ederek zabıtların kendisine de veril- mesini istemiştir. Mesele böylece or- taya çıkınca Dışışlerı Bakanlığı son derece müşkül mevkide kalmış ve bir sureti de Chicago Tribune'a vermek zorunda kalmıştır. Fakat diğer gaze- te muhabirleri de derhal harekete ge- çerek Dışişleri Bakanlığını sıkıştır- maya başlamışlardır. — İşte ulles, Churchill'e bu sırada telefon ederek İngiltere hükümetinin mutabakatın istemiştir. Amerika Dışişleri Bakanı zabıtların ne olursa olsun gazeteler tarafından neşrolunacagını da sözle- rine ilâve etmiştir Bunun üzerine Churchill, isteme- ye istemeye mutabakatını verme zorunda kalmıştır. Amerika Dışişleri Bakanlığı da Washington saatiyle 17,30 da gazetecilere birer suret ver- mıştır Saat 19,30 da New-York He- rald Tribune bunların geniş bir hülâ- sasiyle satışa çıkıyordu. Bir saat son- Sir Winston Churchill Gevezeliğim cezası AKİS, 26 MART 1955