11 Aralık 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

TİYA TRO Yaslı aile veya miras peşinde Ankara Bir Yugoslav komedisi ranistav Nuşiç dıplomatık gazeteci- «Yasl lıAıle isimli komedi çok eseri mey anında «Yaslı Ai- le» de yabancı dillere tercüme edılıp, Küçük Tiyatro bölümünde temsıl edilen Miş. yabancı sahnelerde temsil edilmiş. İki millet arasındakı eski bağların yeniden gözden geçirilip Türk Yugoslav dost- luğunun müsait zeminde inkişaf imkân- ları bulduğu şu sırada, bizce — meçhul olan Branistav Nuşiç'in de memleketi- mize tanıtılması münasip görülmüş ve Ömer Akkan ile Ömer Kiner'in ter- cüme ettikleri eser Devlet Tiyatrosu re- pertuvarında yer almış. Biz, bu eserde cihanşümul bir şöh- ret kazanacak fevkalâdeliklere rastla- madığımızı itiraf ederiz. Daha ziyade Rus tiyatrosunda tesadüf edilen tıplerın bır araya getirilmesi ve realist bir gö- netıcesınde meydana olmakla beraber fe- uğunu da söyliyemeyiz. Vasat bir komedi... Eseri, büyük bir miras bırakarak Ölen bir adamın, uzak, yakın akrabala- rının, — vasiyetname — açılıncaya kadar, ümitle yaşadıkları zaman içinde kendisi hakkındaki sahte duyguları ile, vasiyet- name açıldıktan,sonra ümitlerinin kırıl- ması neticesinde suntan çehrelerini ba- riz çizgilerle seyirciye gösteren ve ko- mik unsuru bu tezatta belirten klâsik 30 il komedi Jannnın bir nümunesidir. Hep: lan payını bekliyen akraba ve taallukatın eri boş, — pek te boş sayılmaz, çunk bazı eşya çalıyorlar— evden ayrılmaları hakikaten ib- ret verici bir şey. Hele müteveffa Mate odoroviç'in, akrabasının hepsini ayrı ayrı tanımaktaki isibeti ve bütün serve- tini gayrimeşru kızına bırakması daha da ibret verici; üstelik, akrabalıkta hepsinin üstüne çıkmak için her çareye başvuran kaymakam bozuntusu Agaton Arsiç'in gayrım baba olmak husu- sunda ortaya attıgı iddia hakikaten gü- lünçtür. Netice olarak: — «Yaslı Aile» için iyi tertıplenmış bir komedi diyebi- liriz. Eserın sahneye konuluşuna gelince, bundan evvel, sahnede seyretmek için oturdugumuz yerle den bahsetmek isteriz: Küçük — Tiyatronun par Ta- hatça bir eser seyrettırmıyecek kada rahatsızdı Bilmiyoruz, tiyatro idaresi n haberdar mıdır Veya ıyatr ile- Tİ gelenlerının parterde otu üç pe de boyunca bir eser seyrettıklerı Vakı midir O demir kanapelerde, takır talar oturup bir eserin zevkine rmak pek kolay- olmuyor. Kovboy filmleri göste- ren sinemaların birinci mevkilerindeki haşarı çocuklara lâyık olan bu kanape- lerin değiştirilmesi lâzımdır. Biz tiyat- ronun başarısını — alkışlarken tiyatronun da bizim rahatımızı düşündüğünü ümit etmek isteriz. Bu hususu böylece belirt- tikten sonra, gene temsile geçelim. Komedinin rejisörlüğünü Salih Ca- ner yapmıştır. Çoktan beri sahnede gör- mediğimiz sanatkâr Salih Caner cismen değilse bile, rejisör olarak sahnede gör- mekten hayranlarının memnun oldukla- rı tahmin olunur. Rejisör, eser üzerin- de bir hayli çalışmış - Bu, k medinin cereyanı boyu lu Bir kaç temsıl sonra dah klı seyredılecegı muhakkaktır. <<Fakat iki aylık çalış- ma muddetı ıçınde kafî derecede pro- va yapılamamış hissini uyandırm. ne- dendir? Eserde bir agır aksak taraf var. Oturmamış. Halbuki rol bölümünde bü- yük bir isabet müşahede edilmektedir. Ragıp Haykır, emekli aymakam ve akrabadan 'biri olarak eserin en büyük yükünü hiç sıkıntı çekmeden taşıyor. Onun yaradılışındaki sempatık hali, bu role o kadar uygun düşmüş ki, Rgp sankı evinde har ket edercesine dolaş- tığı sahnede, bizi hayran bırakıyor. Eserde bir anlayış birliği ve ahenk var ama biraz evvel temas ettiğimiz gi- bi prova eksikliği de mevcut. Asuman Korad değişik ve başardı bir tıp olmuş liyor. Kendisi de çok iyi bilir ki, acaip- liklerle seyirciyi güldürmek marifet yılmaz. Tiyatroda esas tekst'tir ve Treji- sörün çizdiği yoldur. Ahmet Evintan, öyle bir aile içinde yadırganmıyan bir tip. Fakat bu rolü, bir müddet evvel, gene kendisinin ibda ettiği başka bir rolü hatırlatıyor. Yanılmıyorsak bir Rus komedisi idi; galiba Çehof'undu. Aile sahneye karalara burun— nlük kı Spasıç isimli bu — akraba, biraz sonra öÖğ enıyoruz ki, dünyaya metelık verme- yen müflis kumarbazın birisidir ve bek- lediği mirası da gene kumarda yiyecek- tir. Haşim Hekimoğlu hıçbır tereddude yer vermiyecek kadar etvarı marbaz Spasiç idi. Yu yüşü, oturu— şu hareketlerı her şeyı ile çok rahattı. Eserde yerini bula mış, bu sebeple de mütereddit kalmış bırısı var: Bu ro kıkaten klasikleşmiş - tiyatro eserlerının hemen hepsinde vardır ve sanki aktör- leri muşkul duruma düşürmek için ya- ratılmıştır. «Yaslı Aile» de Miça adını alan bu genç, eserde aşk unsuru olacaktır. Şeref Gursoy, müellifin —ve dola— yısiyle rejısorun istibdadından kurtul- mak için bir hayli terliyor. çok dar olan rol ün n hakkından gelmek için çırpmıyor. Ken- disine sadece sesinin tonunu kontrol et- mesını ahnede hâkim olan ses seviye- luzum suz yere aşmamasını ve bir de msil boyunca dört defa iki elini bırden dızl vurmasının faydasız ol- duğunu hatırlatmak isteri Avukat rolünü Zıya Demirel oynu- yor; düz, sade ve kendisinden biç bir şey katmadan Eserlerdekı kadın rolleri de mühim ve bunlar arasında en mühimi de dul bir akraba olan Sarka'dır. Sarka bize tanıtıldıgına gore bir iki koca ile ömür erkeklerin alâkasının devamım ellif yazmışsa ve bu tipi rejisör tarif etmişse, Melek Gün hakikaten istenilen AKİS, 11 ARALIK 1954