11 Aralık 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

DÜNYADA OLUP BİTENLER İngiltere Özür dilemenin büyüklüğü am seksen yaşında bir adam, otur- T duğu yerden ayağa kalktı ve: «— Kamaradan, dedi, geçen haf- ta söylediğim sözlerden dolayı Özür di- Aynı adam, nutkunu şöyle tamam- layacaktı <— Ümid ederim kı Kamara, yap- mak mutadım olmayan bir hareketi yapmış olduğumu, soz gelışı ifade edil- miş bir fikir için değil, memlekete taben söylediğim bir — nutuk dolayısıle Öözür dilediğimi hatırlayacaktır.» Bu, hemen butun Ingıltere nin 80 dog yılını heyecan içinde ladigı ve muhalıilerı dahıl herkesin «en büyük İngiliz> sıfatına — lâyık gördüğü Sir Winston Churchill idi Belki de ha- kiki büyüklüğü buradan geliyordu. Doğum — gününden — biraz evvel kendi seçım bölgesi olan Woodford'da bir nutuk söylemiş ve, 45'e ait bir hatırasını nakletmişti. lfadesıne göre o tarihte Almanya'daki İngiliz kuvvetleri- ne kumanda eden bugunku Feld Ma- rmiş ve Alm katle muhafazasını, andlaşmasının l'ıılaf A 'da zumundan fazla 1lerlerlerse bu sılahlan Almanlara iade edip beraberce Ruslara karsı harbebnesini emretmişti. Bu ifşa- at bir bomba tesiri yapmıştı ve gerek İngiltere'de, gerekse dünyanın diğer taraflarında büyük akisler yandırmıştı Ru: sla Churchi ll in sözlerini alarak Ba- ğ rmüş ere ye gelince, bılhassa 1şçıler hareke te geçmışler hatta ateşli işçi me- buslardan Misis Barbara Castle, Churc- hill'in isim günü kendisine verilen çek- teki parasını geri iste ştı Mesele haf- ta içinde Avam Kamarasında müzakere dılmış ve İngiliz demokrasısı dunyaya bilhassa demokras yeni katılmış mılletlere kolay kolay unutul mayacak bir ders vermiştir. Hâdise işçi hükümetin eski Milli Müdafaa Vekili r. Shinwell tarafın dan — Avat Kamarasına — getirilm 1ştır Başvekil, Shinwell'in hücumunu gayı soğukkanlı karşılamış ve — hata ettigini itiraftan çekinmemiştir. Churchill bahis mevzuu telgrafın belki de İngiliz Iş al Kuvvetleri kumandanına hiç çekilme- miş olduğunu lenuş, yahut tesirinin General Eisen h wer'e — çekilmiş başka bir telgrafla izale olunduğunu bildir- mişti aşılmıştır. ki, Churchıll yaşı na kurban gitmiştir. Gene kendi ifk sine e böyle bir telgraftan hatırala- gör rının altıncı cildinde bahsettiğini san- mış ve Woodford'da tekrarlamakta beis görmemiştir. Halbuki bu vadide hafi- 14 zası kendisini yanıltmıştır. Hatıraların- da bu mealde bir telgraftan bahis yok- Mr. Shinwell şahsen Sir Winston'a hürmetini müteaddit defalar izhar et- miştir. Fakat bu durum Avam Kama- rasında başvekile karşı çok sert hücum- lar yapmasına mani olmamıştır. Eski Milli Müdafaa Vekili, Churchill'in yıl- dönumu törenlerinin şaşaası içinde Rus düşmanı bir kısım kimselerle temas et- tıgını zaten kendıs inin de Rusları pek sevmediğini, «durunuz, şu Ruslar hak- kında size bir şey soyleyeyım de şaşın» diye düşünmüş o lmasını muhtemel gör- düğünü bildirmiş ve «— Eğer slarla müzakereye ar- tık girişemeyı ecek bir adam varsa, o da Churchill' dır» demiştir. Sir Winston Churchill Resmi bile mesele Sır Winston bu sözler üzerine: Lütuf istemiyorum, Vazıferıızı yapmakta devam edınız » dıye gülü semiştir. Avam Kamarasında ne döğüş çık- mıştır ne küfür edilmiş, ne iftira ve is- atta bulunulmuştur. Buna mukabil Shınwellın arkasından Churchıll SÖZ almış ve söylediklerinden dolayı alen özür diledikten sonra Muhalefet ileri gelenlerini Milli afaa mevzuunda hükümetle gizli bır görüşme yapmaya davet etmiştir. Bu, eğer muhalefet lide- ri kabul ederse bir istişare mahiyetin- de olacaktır. Aynı neviden — istişareler işçi hükümet zamanında yapılmış, fakat Muhafazakârlar bu usule şimdiye ka- dar başvurmamışlardı. Sir Winston yaptığı ifşaattan dola- yı Öözür dilemiş, belki böyle bir telgraf çekmeye niyet ettigını fakat aslında çekmediğini bildirmiş am zamanki duşuncelerınde 1sabet bulunduguna dik- i çe mal etmemiştir. İfa- desıne gore Irıgılız başvekili bır totali- ter rejimden kurtulan Avrupa Şark— tan gelen ikinci bir — tot lıter rejimin esareti altına düşmesinden k k uştur. Eğer varsa, telgraf bu korkunun netice- sidir. Churchill — hâdiselerin kendis“' haksız çıkarmadı ına da işaret etmiştir. Bu daAmek'dablu n Ma- şal Mo ga: zete lenn kendısıne sordukları suallerı müsbet cı İşte Avam Kamarasında iktidar ile Muhalefet arasında se çok mühim bir tartışma böyl cereyan etmiştir. Portreden doğan ma hurchill butun hayatınca gürültü uyandıran bir adam olmuştur. Sek- seninci yaşını tamamlaması da böylece derin akisler uyandırmıştır. ral Sutherland tarafından yapılan portresi bile bütün İngiltere'de münakaşa mev- kan fotoğraflarile — iktifa etmiştir. Ama umumi kanaat menfidir. Pek çok kim- se, resmi şiddetle tenkid etmiştir. Bu hücumlara karşı ressam kendisini şöyle müdafaa etmiştir: benim — gördüğüm Chur- chill' dır Kendısını görüş tarzının her hangi bir kimsenin görüş — tarzından ikont — Hailsham resmi — görünce şunları soylemıştır ğrenç.. Sakil.. Korkunç..» Daily Express gazetesıne gelınce bizzat Churchill'in potreyi görünce şöy- le soyledıgını yazmaktadır: «— Beni yarı bunak yapmış. Hal- buki değilim..» Buna mukabil Sir Wınston 'un en amansız rakıbı ışçı mebus Aneurin Be- van resmi çok beğendiğini 1fad etmiş- Kimbilir. belki de başvekili «iğrenç», <<sakıl>> <<k0rkunç» «yan bunak» gös- terdiği için Her alde Churchill'in portresi bi- le mesele olmuştur. Fransa De Gaulle konuştu aralık günü dünyada pek çok kim- 4 se büyük bir merakla — bekliyordu. Fakat bunların başında Rusya'nın Fran- sadaki Büyük Elçisi Vinogradof vardı. 4 Aralıkta Fransa'nın eski devlet reisi General de Gaulle uzun zamandan beri beklenilen nutkunu verecekti. dof bundan bir hafta evvel Paris yakınlarındaki malikânesinde ziya- ret etmiş ve kendisine Almanya'nın si- AKİS, 11 ARALIK 1954