rinin çoağuna biribirinden iğrenç birer cinayet ve melânet şek- linde görünen bütün siyasi ve askeri işlerinin hakiki ve müspet kiymetini, ancak, Nikola Makiavel'in yardımıyla bir. yüksek devlet düstaru halinde tespil etmiştir. Meselenin en garip taralı şudur ki, Makiavel'in maruf kitabı, aslında, Sezar Borgia'nın yaptıklarının bir hikâyesinden veya bir izahından ibaret ihen, yazanın dehasından doğmua original bir doktrinin ifadesi olarak telâkki edilmişlir. Halbuhi, Makia- velisma Sezar Borgia rejiminin ideolojisinden başka bir şey de- gildi. Valansiya Dukasının Makiavel tarafından işlenmemiş kısmı, hu- susi Ve insani siması, yani hammaddesi, bugün, hâlâ, bir sürü kö- tü romancılarla, korkunç tip meraklısı tiyatro muharrirlerinin malı olmaktan kurtulamıyor. Fakat, Mahiavel'in anlattığı genç ve iradeli devlet adama tarafı, yeni devir Avrupasının orfasında emslsiz bir diktatör örneği olarak yaşamakta devam ediyar. 8 Şu itibar ile diyebiliriz ki, fikirleşmemiş her hâdise, çöl orların- da bir nidadır. O, kime hitap eder? Onu, him işitir?. — w W Wi A - « W y — a i n ( I k ç n n b Ju y p