1 Mart 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 31

mahaulü satmak yahut sanayi mamulâtını getirmek, banka- larla münasebeti kredi bulmak maksadiledir. Meselâ İzmirin - üzüm müstahsili, göztaşı, kükürt, potas, tente ilh. Eskişehirin hububat müstahsili traktör, mibzer, . pulluk ilh. gibi istihsale matuf sanayi muamelâtına muhtaçtır, Köy amelesi ise pazarla ancak istihlâk eşyası tedarik etmek için münasebette bulunur. Binaenaleyh köylü kitlesinin içinden bir taraftan bir müteşebbis köylü tipinin çıkması diğer taraftan bir kısım köylünün kol kuvvetini satan amele haline gelmesi sanayie pazar, ticarete satış imkânları yaratmaktadır. Halbuki meselâ Kastamuninin kenar bir köyünde oturan ve istihsalini pazar şartlarına göre organize etmemiş bir köylünün ne traktöre ne batoza, ne kimyevi gübreye, ne de istihsal kredisine ihtiyacı olacağı gayet aşikârdır|*|). Türkiye köy iktisadiyatının mütekâmil kısımlarında müteşebbis köylünün harict âlemle bu sıkı tema- sıdır. ki, onu - teşkilâtsızlığı, himayesizliği ve bilgisizliği yüzünden birçok yabancı içtimai unsurların istismar mevzuu yapmıştır. Bu unsurların adedi ve nevi mahsulün cinsine ve mıntakalara göre değişir ve bunlar derece derece müstahsilin fayzla kıymetlerine iştirak ederler. Sermayeye, istihsal vesa- itine muhtaç ve emtiasını satmıya mecbur olan köylü, harice borçlanmak zaruretinde kalmıştır. Bu borçlanmanın şekilleri pek mütenevvidir. Bununla beraber bunları üç ana tipe irca edebilirizi 1 — Nakit üzerinden borçlanma, 2 — Mal üzerin- den borçlanma, 3 — İş üzerinden borçlanma. Bunları ayrı ayrı tahlil edelim 1 — Nakit üzerinden borçlanma: Müteşebbis köylü her yerde olduğu gibi bizde de amele ücretlerini vermek tohumluk, malzemei ziraiye, hayvan ve saire almak ve bu suretle istihsal faaliyetini idame ve takviye etmek için sermayeye muhtaçtır. Sermayeyi ya bankadan yahut ta sermaye ikraz eden mürabahacıdan tedarik eder. Mürabahacı müteşebbis köylü ile beraber sahneye çıkmış ve (" Köyle sanayiin birbirine pazar olabilmesi için mübadele münesebetlerinin bütün körvlü kidesini kucaklamış olması lazımdır. Fakat öerhal şunn da ilüve edelim ki, 'Vürk müstahsilinin sanayi ile münasebetl daha zlvade eçnebi emilax ulmak şekline münhesir kaldıkça ne köyün millt sanavle ne de mill? sanayilin köye pazar olmasına imkân vardır. 31