1 Mart 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 30
hbir ovasınım €en münbit kısımlarını ve yarısından fazlasını işgal eden 4- 5 çiftlikte köylü ortakçılıkla çalışır. Ortakçılık toprağı olmıyanla toprak sahibi arasında aynı - mübadeleye müstenit bir münasebettir. Ortakçılık teamülü mahsulün cinsine göre değişir. Meselâ hububatta: Toprak sahibi tarla ve tohum verir. Ortakçı tar- layı işler. Mahsulün idrak mevsiminde tohum iade edildikten sonra mahsul yarı yarıya taksim edilir. Yahut üçte ikisini toprak sahibi üçte birinide ortakçı alır. Pamukta: Toprak sahibi tarla ve tohum verir. Tarlayı çapalar yahut ortakçıya çapalatır. Diğer bütün ameliyat ortakçıya aittir. Mahsul yarı yarıya yahut üçte bir olarak paylaşılır. Tütünde: Tarla, sahibi tarafından sürülür ve fidanile birlikte ortakçıya verilir, diğer bütün masraflar ortakçıya aittir. Tarla sahibi yalnız bilâhara istirdat cdilmek Üzere 7- 15 lira kadar dayama ( avans ) yerir. Akhisarda tütün müstahsilinin yüzde ellisinin ortakçı olduğu tahmin edilmektedir. Bir kaç nümunesini verdiğimiz - ortakçılık tarzları gösteriyor ki, toprak ağalığı bizde sây ve sermaye münasebetlerine tahavvül etmekte olan içtimat bir kateçoridir. Ortakçılık eden köylünün serbest piyasada İş alan bir ameleden farkı, nakti ücret almayıp sene sonunda mahsulün bir kısmına iş- tirak etmesindedir. Toprak sahibi ile ortakçı henüz biribir- lerile nakit değil mahsul vasıtasile yani aynen İş verip iş alma münasebetinde bulunuyorlar. Bu içtimat münasebelte dere- beylikten bakiye kalan unsur, bu ayni mübadeledir, Binaenaleyh ortakçılığın muasır iktisat münasebetlerine intikal edebilmesi için ayni tediyeden nakti tediyeye geçilmek suretile bir in- kişaf kademesinin daha atlanması icap eder. Ticari mahsulât mıntakalarında müstahsilin temas ettiği ha- rici alem, geri mıntakaların köylüsünden çok vâsi ve müte- nevvidir. Buralardaki differansiye olmuş müstahsil pek çap- raşık içtimat ve iktisâdi münasebetlerle çevrilmiştir. Sanayi, tiçaret ve bankalarla daimi bir temas halindedir. Bu temasın bir hususiyeti vardır: müteşebbis köylünün sanayile alâkası, İstihlâk eşyası | melbusat ve sair levazımı Zzaruriye ) başta olmak üzere İstihsal vesaiti (zirai alet ve edevat, makineler kimyevi vesait ilh.) almak, ticaretle münasebeti istihsal ettiği 30
