15 Nisan 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

AKİS çok tartışılan konulardan biri ove elki de birincisi, sol, solculuk, s0s- yalizm, komünizm konusudur. Uzun yıllar bir tabu sayılan, adı bile edi- lemeyen, ezbere tenkitler ve karala- malarla yetinilen solculuk konusun- a, bu akımların Türkiyedeki tem- silcileri konusu üzerinde, mek gerekir ki, bilim adamlarımız bile yeterince durmamışlardır. Prof. Tarık Zafer Tunaya, Kor- kut Boratav, Niyazi Berkes, Hilmi Ziya Ülken gibi birkaç bilim ada- mımızla Şevket Süreyya, Vâlâ Nu- reddin, Galip Kemali, Kâzım Kara- bekir, Ali Fuat Cebesoy gibi birkaç hatıra yazarının dışında, bu konu tam bir karanlık içinde kalmıştır. Dârendelioğlu, Cemal Kutay vs. gibi, onuya ters açıdan bakan ve solcu- luğu kötüleyerek bunun ticaretini yapan bir takım kalemlerin eserle- ri ise, konuya berraklık değil bula- nıklık getirmiştir. Belki de ilk de- fadır, genç bir bilim adamı, Siyasal Bilgilerin ouyanık oasistanlarından Mete Tuncay, doçentlik tezi olarak konuyu ele almış ve 1908 -1925 yılla- Tın içine alan "Türkiyede Sol A- kımlar" adlı kitabını yazmıştır. Hürriyetin ilânından Takrir-i sü- kün Kanununa kadar geçen devrede- ki sol akımları bilimsel bir şekilde inceleyen Mete Tuncay, ele aldığı konuda, kişisel görüşlerinden | sıy- rılmasını bilmiş, olaylara ve akım- lara tam bir tarafsızlıkla bakmış- tır. Pek çok belgesi (o kaybolmuş, korkular, kuşkular içinde çok kere gizliliğin karanlığında kalmış, — he- r seferinde yanlış yorumlara ve değerlendirmelere uğramış bir konuda Mete Tuncayın yaptığı ça- lışma, gerçekten önünde ( saygıyla eğilinecek bir çalışmadır. Ele aldığı konuyu bir kuyumcu titizliği ile inceleyen, bilinir sanılan pek çok bilinmeze ışık tutan bu ki- tapta bellibaşlı üç bölüm vardır. Bunlar sırasıyla, "İkinci Meşrutiyet- te Osmanlı solculuğu", "Milli Müca- dele Anadolusunda Solculuk" ve "İs- tanbulda Aydınlık Çevresi" bölüm- leridir. "Türkiyede Sol Akımlar" dikkat- le okunduğunda görülecektir ki, günümüzün politik tartışmalarında bellibaşlı yeri işgal eden sağcılık- solculuk çatışması, pek çoklarının sandığı gibi, hemen 1960'dan sonra ortaya çıkmış bir çatışma değildir. 15 Nisan 1967 Konu, çok daha eski tarihlerden, hattâ İkinci Meşrutiyetin ilânından da önceki günlerdenberi Türkiyede bir belli çevrede tartışma Konusu o- larak ele alınmış, ama eylem plânı- na geçememiştir. Bilimden nasibi olmayan ve ez- bere karalamalarla halkı aldattıkla- rı gibi aydınları da aldatmak peşin- deki politikacıların özellikle okuma- larını salık vereceğim bu ciddi ça- lışmanın tek eksiği, şu kısa tanıt- ma yazısında ileri sürülebilecek ve tenkit edilebilecek tek yönü, 1925 sonrasından günümüze kadar Tür- KİTAPLAR kiyede sol akımların geçirdiği ma- ceraya yer vermemesidir. Dileğimiz, önsözünde, "Türkiyede solculuğun 1960'lara gelinceye kadar hareket olma bakımından büyük bir önem taşıdığını sanmıyorum" diyen Me- te Tuncayın, hiç değilse bundan sonra, bir hareket olarak kabul et- tiği türk solculuğunun o gelişmesi konusundaki araştırmalarım o sür- dürmesi ve bunları, ilk cild olması- nı istediğimiz "Türkiyede Sol Akım- lar'ın ikinci cildi olarak bir an ön- ce kamuoyuna sunmasıdır. İlhami SOYSAL (Basın A: 20480-12841) — 133 23