21 Aralık 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 4

Günlerin Yurttan Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios Refik Koraltan gibi Kıbrıs — Bundan beş yıl kadar önce, 1958 Ağustosun- da, Celâl Bayar yurt dışında bir geziye çıkmıştı. Kendi- sine Meclis Başkanı Koraltan vekâlet ediyordu. O gün- lerde Türkiye, iç politika bakımından, en ateşli bir dev- reye girmişti. CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, tatilde bulunan Büyük Millet Meclisinin toplantıya çağrılması için büyük gayretler sarfediyordu. Bu arada, İstanbulda geçirmekte olduğu tatilini yanda bırakıp Ankaraya gel- miş, Koraltanla bir görüşme yaparak, kendisine bu ko- nudaki görüşlerini bildiren bir muhtıra da vermişti. Koraltan, muhtırayı okuduktan sonra durumu Men- derese bildirince, kızılca kıyamet kopmuştu. Menderes, Koraltanın bu muhtırayı nasıl olup da kabul ettiğini, na- sıl açıp okuduğunu bir türlü anlayamıyordu. Bu olsa olsa aptallığın ta kendisi olabilirdi. Mendereste zılgıtı yiyen Koraltan, oradan süt dök- AKİS/4 getirdiği Akisler müş kedi gibi ayrılmış ve daha, İsmet İnönü yanından ay- rılmadan açıp okuduğu mektubu. CHP liderine, "yanın- dan ayrılırken masaya bir mektup bırakmışsınız. Şimdi tartana vardım, bunu size geri yolluyorum" diyerek iade etmekten başka çare görememişti! Bundan beş yıl önce Menderes Türkiyesinde geçen bu olayın bir benzeri, bu hafta içinde Kıbrısta geçti ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios, kırdığı (o cevizlerle ün salan Koraltandan pek de farklı olmadığını açıkça orta- ya koydu. Olay, Türk Büyük Elçisinin 16 Aralık Pazartesi günü Makarlosu ziyaret ederek, Türk Hükümetinin Kıb- rıs Anayasasının bazı temel maddelerinin değiştirilmesi - ne dair türk görüşünü bildiren muhtırasını sunmasıyla başladı. Hatırlarda olduğu üzere, Makarios 30 Kasım ta- rihinde Büyük Elçiye Türk Hükümetinin bu konudaki görüşünü öğrenmek istediğini bildirmişti. Büyük Elçi de, işte şimdi, bu isteği cevaplandırıyordu. Ancak, Türk Hükümetinin görüşünü açıklayan muh- tıra Makarios tarafından kabul edildikten ve açılıp okun- duktan saatlerce sonra, Kıbrıs Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türk Büyük Elçiliğine müracaat etti ve Cum- hurbaşkanından; derhal Büyük Elçiye ulaştırılmak üzere bir mesaj getireceğini söyledi. Sonra da kalkıp bizzat Büyük Elçiliğe kadar geldi, Büyük Elçiye bir zarf bıra- karak ayrıldı. Türk Büyük Elçiliğindeki görevliler zarfı açtıkları zaman, İçinde imzasız ve mühürsüz, kısa bir ya- zıyla birlikte, türk muhtırasının bulunduğunu gördüler. Yazıda, Kıbrıs Anayasasında yapılacak (değişiklikler iç meselelere taallük ettiği için, Makariosun 30 Kasım ta- rihinde Türk Büyük Elçisine verdiği muhtıranın cevap- landırılması beklenmediği, bu bakımdan Türk Hüküme- tinin cevabi muhtırasının kabul (edilemeyeceği söyleni- yordu. Yazıda ileri sürülen bu iddiaların Londra ve Zürih anlaşmaları karşısında asılsız olduğuna oşüphe yoktur. Anlaşmalar Türk Hükümetine, Kıbrıs Anayasısını ve bizzat bu anlaşmaları tahribi hedef tutan hallerde sesi- ni duyurmak imkânını elbette vermektedir. Bu bakım- dan, Makariosun Türk Hükümetinin yetkisizliğini ileri sürmesi ciddi bir davranış sayılamaz. Olayda asıl dikkati çeken nokta, Kıbrısı yönetenle- rin milletlerarası nezaket ve protokol kaidelerinden ne kadar habersiz olduklarının açıkça anlaşılmış olmasıdır. Turizm ve tanıtma Bundan kısa bir süre önce Almanyadan Ankara Radyosuna gelen bir zarf önce bü- yük bir ilgi, sonra da hayret uyandırdı. Zarf, Bonn Ba- sın Müşaviri Altemur Kılıç tarafından gönderilmişti.