13 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER la gelişeceği artık anlaşılmıştır o ve unun üzerinde bir tartışma (o yok- tur. Böyle olunca, en doğru hal tarzla- rının da, bir yandan mükellefin canını almak, diğer taraftan mükellefe hiç vergi verdirmemek taraftarlarının i- kisini birden kenara itecek usullerin de bulunmaması için hiç bir sebep yoktur. Plânlama İki elin sesi aftanın sonunda cumartesi günü Maliye Bakanlığının toplantı sa- lonunda Ferit Melen — Plânın gerektirdiği kadar fi- nansman temin edilecektir. Bu bir mucize değildir" dedi. Sonra gülerek ilâve etti: ” Plânlamadaki teknik eleman arkadaşlarımızla bir ayrılığımız yok- tur. Plân genel olarak bazı meselele- ri vazeder. Bunların tatbikatı icra organına düşer. Bakan arkadaşlarım- la ve Parlâmentoda meselenin en iyi şekilde halledileceği kanaatindeyim." II. Koalisyon Hükümetinin Mali- bunun sualine şaka yollu cevap ver- mesi üzerine, Vergi meseleleriyle il- hararetlen- gili tartışma adamakıllı di. "Vergilerden sual açmıyacağım" diyen gazeteciye, Melen " — Vergi hususunda konuşmak- tan kendimizi menetmedik" diye ce- vap verdi. İlk ve küçük didiklemele- di cevaplar takip etti. oSonund, Kaldor Raporuna dayanıverdi. Me- len: "— Bu uzmanın bir gazetede çı- kan raporundan anlıyorum ki, kendi- si hususi bir görüş sahibidir. Bize ge- lince, biz bir fikrin tatbikatını yap- mağa çalışıyoruz. Benim için birinci derecede önemli olan, teknik sebep- lerdir. Vergileri koyup, tatbik ede- medikten sonra, bunu faydalı kabul etmek gariptir. Bakınız, 193 sayılı Gelir Vergisinin tatbikatını maalesef yapamadık. Zira zirai gelirlerde Ge- lir Vergisinin tatbikatı bizim mem- leketimiz için çok zordur. Zor oldu. Durdurmak mecburiyetinde (o kaldık Fransa bile bu tip vergiyi yeni yeni tatbik etmek durumuna geçti" dedi. Maliye Bakanı Kaldor Raporu hakkında bundan sonra "— Şayet Türkiyenin kadastro su olsaydı, Kaldor iyi bir tarım ver- 6 gisi Eli etmekteydi" diyerek söz- lerini tamamladı. Bu konuda herşey, Melenin haf- tanın başında yaptığı basın toplantı- sıyla başladı. Maliye Bakanı bu top- lantıda tarım ürünlerinden alınacak vergiler hakkında (bakanlığının ha- zırladığı tasarının izahını yaptı. Doğ- rusu istenirse, Bakanın ortaya koydu- ğu bazı konular ziyadesiyle şişirildi- ginden, biraz fazlaca gürültü kopar- dı. Bir ara durum öylesine karıştı ki yeni tasarıya göre, tarım müstahsi- linden sanki bir kuruş vergi alınma- yacakmış gibi bir kanaat ortaya çık- Teknik aksaklıklar Aa Maliye Bakanlığının tarım ürünlerinden alınacak vergi konu- Ferit Melen Sihirli değnek elinde sunda hazırladığı tasarı, vergi tekni- ğinin esasları gözönüne alınarak ha- zırlanmış, üstelik tatbik sahası Oko- lay ve verimli kabul edilerek opren- sipleri çizilmişti. Tasarıda tarım ü- rünlerinden iki şekilde vergi alınaca- ğı belirtiliyordu: Birincisi, hacmine göre vergi almaktı. bu da sınıflandırılmıştı. Pamuk eken mükellefle, hububat eken mükellef- ten alınacak vergi, arazilerinin hac- mine göre düşünülmüyordu. Mükelle- fin zarar görmesini önlemek amacıy- la, vergi muafiyetleri, ekilen madde- ye göre tespit edilmişti. Kimisinden fazla, kimisinden az alınmıştı. Böyle- likle, aradaki fark, adaleti temin et- mekteydi. İkinci şekil, bir başka mahzuru önlemek içindi. Şayet çiftçinin yıllık istihsali 50 bin liradan fazla olursa, "sevgili oSosyalistlerimiz bunu hemen "50 bin lira kazanan müstahsil" diye çevirdiler ve demagojiye ( başladılar- bu çiftçi otomatikman tarım vergisi- ne -yani gelir vergisine tabi oluyor- du. Böylece bir başka yönden vergi- den kaçılması önleniyordu. e Çiftçi- nin sahası küçük, fakat geliri bol o- lursa, vergisini tıkır tıkır ödeyecek- ti Yeni vergi kanun tasarısında sa- dece miktarlar, 193 Sayılı Kanuna göre biraz daha geniş tutulmuş, böy- lece biraz daha kolaylık temin edil- mişti. Bakan bütün sebeplere o dayamakta konulup tahsil edilememesinden, tah- sil edilmesini evlâ bulmaktaydı. Melen ve Maliye Bakanlığı ilgilile- ri, vergi yükünün eşit olarak dağıtıl- ması konusunda plancılarla bir par- ça değişik (odüşünmekteydiler. o Bu yönden hareketle hazırlanan tasarı- larda, tarım ürünlerinden alınacak verginin eksilmesi bahis konusu ola- bilir, ancak diğer vergilerle (obunlar kapatılarak istenilen finansman mik- tarı elde edilebilirdi. Nitekim Maliye liklerle meselenin belirtti. Melenin yüreklere su serpen nik- binliğinde bir vergi raporunun rolü büyüktür. Ali Alaybek komisyonunun bu konuda verdiği rapor, Melenin ic- raatına ışık tutmaktadır. halledilebileceğini düşünce ei Koalisyon Hükümetinin Ma- ji Bakanı Melenin hu konu- daki düşüncelerinin aksini iddia e- denler, Devlet Plânlama Teşkilâtın- da bir araya gelmişlerdi. Plânlama Teşkilâtının genç teknisyenleri, Me- lenin bu düşüncesinin, 5 yıllık kal- kınma plânının hazırlanışında plâ- nın gözönünde tutulan iç ve dış finans man imkânlarını o zorlaştıracağını zannettiler. Nitekim Yüksek Plânlama Kuru- vergiler ve bunun temini için gerekli metodların görüşülmesiyle başladı. Kurulun teknik üyeleriyle Bakan- lar Kurulu temsilcileri arasında baş- layan çatışma (o Başbakan İnönünün dikkatini çekti. İnönü, işi bir sonuca bağlayabilmek (o umuduyla: " — Mademki bu konular |. ve 5. ciltlerde mevcut, öyleyse bunların ko- nuşulmasını en sona bırakalım.." de- di. e var ki Başbakanın bu tedbiri, iki kutbun çatışmasını önlemeğe ka- AKİS, 13 AĞUSTOS 1962