13 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

DÜNYADA Kongo Çombenin oyunları Bitirdiğimiz haftanın başında Bir- leşmiş Milletlerin sevimli o Genel Sekreteri U Thantın, "Hokkabazlar Çetesi" diye adlandırdığı o Katanga Başkanı Çombe ve şürekâsına kargı açıkça harekete geçmesi, sağduyulu Batı halkoyunda büyük bir memnu- niyet yaratmıştır. Aslında aklıbaşında herkesin tepesini attıracak olan iğrenç hareketler, Kongoda Çombe ve şüre- kası tarafından çoktan beri fütursuz- ca yapılmaktadır. Soğukkanlı U Thant Katangaya karşı sert tedbirler almakta belki de geç kalmıştır. Bu* nunla beraber, U Thantın Katangada Birleşmiş Milletlerin kontrolü altın- daki haya alanlarını Çombe ve adam- larının uçaklarına kapatmış olması, "Hokkabazlar Çetesi'nin akıllarını başlarına toplamalarına ve papucun pahalı olduğunu anlamalarına biraz da olsa, yardım edeceğe benzemek- tedir. e kazanmasından son- ra Çombe ve şürekâsı tarafından Kongoda sahneye konan büyük in- sanlık trajedisi devam etmektedir. İnfiratçı ve şımarık Çombe, Katan- gayı ayrı bir devlet haline getirmek için elinden geleni, doğrusu, ardına koymamıştır. Fakat geçen Haziran ayı (o İçinde bilhassa barışsever U Thantın gayretleri ile Merkezi Kongo Hükümeti Başbakanı Cyrille Adula ile Çombe arasında Kongonun tekrar birleştirilmesi konusunda ya- pılan görüşmeler bir sonuç o verme- yince, U Thant kızmaya başlamıştır. Çombenin şımarıklıkları (o yüzünden çıkmaza giren bu örüşmeler, U Thantın ancak zecri tedbirler al- maktan başka çıkar yol olmadığını anlamasına da payı rai kabul etmek ge- rekmektedir Kongo Merkezi Hükümeti, zen- gin madenlere sahip olan Katanga- nın bağımsız bir devlet olmasından büyük ölçüde endişe duymaktadır. Zira, Merkezi Kongo Hükümeti, Ka- tanganın maden istihsali gelirleri ol- haline yılki bütçe açığı 176 milyon dolar- dır. Bu yıl bu açığın dahada art- masından korkulmaktadır. Bütçe açı- gının büyük bir kısmı, savunma mas- raflarından doğmaktadır. Zira, Mer- kezi Kongo Hükümeti 40 bin kişilik bir ordu beslemek zorunda kalmak- tadır. Tabiatıyla Katanganın ayrıl- AKİS, 13 AĞUSTOS 1962 OLUP ması ile yılda 40 milyon doları bulan maden vergisi gelirinden de mahrum olmuştur. Zira Yukarı Katangadaki zengin maden işletmelerinden alınan bu vergi, şimdi doğrudan doğruya Çombe ve şürekâsının ceplerine gir- mektedir. Kongo, yatağını arıyor... nion Miniere» adı verilen bü- « yük bir maden şirketi tarafın- dan işletilmekte olan Yukarı Katan- ga madenleri, Katanga ve Kongo arasındaki siyasi uzlaşmazlığın tek sebebidir. Zira Çombe, Belçika ve İngiliz iş adamları tarafından işletil- mekte olan «Union Miniere»in gelir- lerini Kongo Merkezi Hükümeti ile paylaşmaya yanaşmamaktadır. Çom- benin gerçek oportünist infiratçılığı- nın altında yatan gerçek budur. BİTENLER Union Miniere'nin gelirleri Çombeye akmakta ve Çombe de bu paralarla, Merkezi Kongo Hükümetine karşı mukavemet hareketlerini teşkilâtlan- dırmaktadır. Çombe ayrıca ihtiyatlı davranmakta ve Katanga madenleri- ni Kongo üzerinden değil de, Rodez- ya yoluyla Doğu Afrika limanlarına sevketmektedir. Merkezi Kongodaki Adula rejimi, Çombenin bu hareketlerinden ziyade- siyle zarar görmektedir. Zira, Ka- tangayı yeniden birleşmeye ikna edememekle, Adulanın prestijinden çok şeyler kaybettiği omuhakkaktır. Batılı müşahitler, Adulanın başarı- sızlığının sonucundan büyük ölçüde endişe duymakta olduklarını o sakla- mamakta ve Adula işbaşından uzak- laştırıldığı takdirde pusuda bekliyen aşırı eğilimlilerin iktidarı ele alma- AKİS — 440 29