13 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

hal cevap lâzımdı. Mühletin sonunda- ki 24 Haziran günü, öğleden sonra saat dörtbuçukta Kabine nihai ce- vabı vermek üzere toplantı halindey- di. Hindenburg ve Groener de bir ara- ya geldiler. İhtiyar Başkomutan her mukavemetin imkânsız olduğu tezini savundu. Ancak, bunu Hükümete kendisi değil, Kayserden feragatinin istendiği sırada olduğu gibi General Groener bildirecekti. Ordunun, tesli- mi şart gördüğünün millet tarafın- dan bilinmesi istenilmiyordu. İlerde olabilirdi. E- te Versay andlaşmasını reddettirebi- leceğini belirtmiş olan Ebert'e Gene- raltaunun mümkün olmadığını resmen bildirdi. Bunun üzerine, Ordu başla- rının mutabakatını da almış olduğun- dan dolayı rahatlayan Meclis geniş bir ekseriyetle Versay andlamasını imzalama kararını verdi ve bu, ülti- matumun koyduğu mühletten sadece dokuz dakika önce Clemanceau'ya bil- dirildi. Dört gün sonra da. 28 Hazilran 1919'da Versay andlaşması omeşhur sarayın Aynalı Galerisinde imzalan- 1. Weimar anayasası Bundan pek kısa bir süre sonra, Weimar Meclisi yeni Cumhuriye- tin anayasasını kabul etti. Anayasa- da, demokratik bütün hürriyetlerin yanında bazı ananeler muhafaza €- dildi. Bunda, Versay andlaşmasının - anlayışsız andlaşmaların tipik bir misali- alman ruhunda yarattığı tep- kinin izini görmemek imkânsızdır. Birinci maddede "Reich bir cumhu- riyettir" denilmektedir. Halbuki pek âlâ "Almanya bir cumhuriyettir" ve- ya "Almanya Cumhuriyeti" denilebi- lirdi. Almanlar için kıymetli bir siyasi topluluk şeklinden alman toprak ve halkım ifade "Reich — Devlet" tâbiri muhafaza edildi. Bayrak olarak 1848 Almanya- sının siyah, kırmızı altın renkleri se- çildi. Ama, İmparatorluğun renklerini havi bir ticaret bandırası da kabir olundu. Almanya gene bir devletler topluluğu olarak düzenlendi. Merkezi hükümete dış politika ve askeri po- litikanın dışında bu devletler demir- yollarını, nehir yollarını, postaları ve vergileme hakkının çoğunu bıraktı- lar. Devletlerin temsilcilerinden müte- şekkil Reichsrat pek mütevazi yet- kiler aldı. Merkezi siyasi kuvvet, dört yıl için seçilen Reichstag'a bırakıldı. Re- ichstag kanunları hazırlar ve kabul eder. Bakanlar, ona karşı sorumlu dur. Fakat Reichstag, Reieh'in Baş- kanı ve seçmen kütlesi referandum istemek hakkına sahiptir. Reich'ın Başkanı yedi yıl için halk tarafından tek dereceli olarak seçilmektedir o ve muazzam yetkilere sahiptir. Bakan- ları o seçer, kanunları o ilân eder, kanunların ilânını referanduma sun- mak hakkına sahiptir. Aleve dökülen benzin Weimar Cumhuriyeti, Versay and- laşması daha aklıbaşında bir and- laşma olsaydı nazizme yol açar mıy- dı açmaz mıydı bilinmez ama "bu konuda her iddia, sadece bir spekü- lasyondur-, gerçek şudur ki andlaş- ma çok geniş alman kütlelerini daha baştan Cumhuriyete düşman etti. Zi- ra harbin nasıl çıktığı, nasıl kaybe- dildiği ve Versayin ne sebepten Cum- huriyet Meclisi tarafından kabul e- dildiği çabuk unutuldu. Buna mu- TARİH His ve politika platformunda ge- lişen bu memnunsuzluk kendisine ak- tif savunucular bulmakta gecikmedi. Noske, bolşevizme karşı savaşmak i- çin halk kütlelerini silahlandırmıştı. Bu birlikler en ziyade eski muharip- lerden teşekkül etmişti ve o sayıları 400 bine yükselmişti. Eee, Ordu da zaten vardı. Halbuki Versay andlaş- ması Almanyaya 100 bin kişilik bir Silâhlı Kuvvet besleme müsaadesi veriyordu. Yüzbinlerle insan kendini anide sokakta buldu. Bunlar, memle- kette tansiyonu yükselten ve karı- şıklık havasını devam ettirten şunun veya bunun bir kurulup bir dağıtılan mille teşkilâtını meydana getirdi. Bir nevi mersener hüviyetindeki bu in- sanlar Prusya junker'leri tarafından Eski Almanyadan bir manzara Geçmiş zaman olur ki... kabil, küçük düşürücü şartların ka- bulü bir leke gibi Cumhuriyete ya- pıştı kaldı. Almanlar, Versaya mu- halefet etmekle Cumhuriyete muha- lif olmayı bir gördüler ve "eski gün- lerin ihtişamı" bir tatlı hayal olarak yüreklerdeki yerini muhafaza (o et- ti. Evvelâ, Ordu hezimeti kabul et- medi. Mağlubiyetin sebebi okendisiy- ken, demokratik müesseseleri tahrip- ten zevk aldı. Muhafazakâr kuvvet- ler, ekonomik kudreti her şeye rağ- men muhafaza ettiler. Bunlar, Cum- huriyete karşı hareketleri destekledi- ler, finanse ettiler. Milletin içindeki infial böylece günahsız Cumhuriye- ti kendisine hedef bildi. desteklendiler. Böylece, mesleği ma- cera olan, herkesin hizmetine girme- ye hazır, ateşten geçmiş bir kütle Weimar Cumhuriyetinin başına bela kesildi. Bunlar, çeşitli darbelerle ye- ni alman toplumunu (o karmakarışık hale getirmekte gecikmediler. Yeni darbeler dalgası ralık 1918'den itibaren, bolşeviz- me karşı Almanyada yer yer si- lâhlı halk kuvvetleri teşekkül etmiş- ti. Bunlardan biri de General von der Goltz'un ve Binbaşı Ehrard'ın komu- tasında bulunuyordu. Müttefikler bu- nun yeni alman hudutları içine dön- mesini ve silahtan tecrit edilmesini istediler. "Demir Tümen", silahsızlan- dırma komisyonlarının hışmından ko- 25