26 Şubat 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

ve sonra yere 3000 metre kala Mer- küri kapsülünün hızını iyice kesme- ge yarayan kırmızı - beyaz renkte İkinci bir paraşüt açıldı. Glenn'in indiği noktaya en yalan noktadaki "Noah — Nuh" destroyeri tam yolla yetişerek hücreyi denize inişinden 21 dakika sonra vinciyle güvertesine al- dı. Glenn de böylece tam bir basan sağlamış oldu. Rakamların dili Amerikalıların 20 Şubat 1961 günü. yaptıkları feza denemesi o hakiki anlamıyla bir insanın boşlukta (o ve yerçekiminin tesirinden o kurtularak uçuşudur. Bu şekildeki ilk uçuş Rus astronotu Yuri Gagarin tarafından yapılmış, onu arkadaşı German Ti- tov takibetmiş, Amerikalılar ise bu arada iki tane balistik atış deneme- si yapmışlar, bunların İlkinde Alan B. Sheaperd ve ikincisinde Gus Gris- zom atmosferin başına kadar çıkarak bir kaç dakika yerçekimi ile santrfuj kuwvetler arasında dengede (o kaldık- tan sonra 15 dakikalık uçuşlarım bi- tirip yeryüzüne dönmüşlerdir. İşte Astronot Glenn'in denemesin- deki önemli nokta da budur. Glenn dünyanın çevresinde ve oatmosferin dışında ilk defa tam devir yapan batılı astronottur. Denemenin tam bir den çok yükseltmiş ve bu işler, için her yıl muazzam meblâğları ödemek- ten kaçınmayan Amerikan hükümeti- ne büyük bir güven vermiştir. Amerikalıların şimdiye kadar fir- lattıkları 65 dünya peykinden 32 si hala yörüngelerinde dönmekte ve bunların 13 tanesi el'an radyo işaret- leri göndermektedir. Rusların ise a- tıldığı bilinen 13 yeryüzü peykinden ancak bir teki yörüngesindedir, o da sinyal vermemektedir. Böylece Ame- rikalıların feza programlarını Rusla- ra nisbetle daha çok teknik ve ilmi araştırma gayesiyle hazırladıkları ve fezaya insan göndermeyi bir gaye e- dinmekten çok, ilmi bir maksada e- rişmek için vasıta olarak kullandık- ları anlaşılmaktadır. Yine Amerika- lıların fezaya fırlatılan peyklerde en önemli kısımlardan birini teşkil e- den elektronik malzeme imalinde Sovyetlere üstünlük sağladıkları oda muhakkaktır Buna rağmen Sovyetlerin ofezaya insan ofırlatmada (oAmerikalılardan önce oluşlarının sebebi, programlarını çok evvelden bu amaca yöneltmiş oluş- larından ve bu maksatla büyük tep- TÜRKOFİS Tel : 119022 AKİS — 114 AKİS, 26 ŞUBAT 1962 ki kuvvetini hala roketlerini Ameri- kalılardan çok önce imale başlama- larındandır. Gerçekten Rusların feza yarışında öncülüğü alır gibi olması üzerine Amerikalıların 1958 de tez- gaha koydukları SATÜRN adlı dev roketin üzerindeki çalışmalar ancak 1964 sonlarında tamamlanacak ve takriben 700 tonluk tepki (o kuvveti sağlayacak olan bu roket sayesinde 8,95 ton ağırlığındaki bir feza kapsü- lünü yerden yüksekliği 500 kilomet- re olan bir yörüngeye yerleştirmek kabil olacaktır. Böylece birden faz- la insan taşıyan muvakkat feza is- tasyonlarını veya daha büyük ölçü- de daimi feza istasyonlarının parça- larım dünya etrafında bir yörüngeye yerleştirmek mümkün olabilecektir. Satürn'den sonra ilk gerçekleşti- “Glenn kapsülün içinde Gülegüle, yiğidim! rilmesi beklenen roket serisi 2 bin 500 tonluk tepki gücündeki NOVA tipindedir. Bu roketler m a- yın çevresine ve hatta yakın geze ve Zühre yıldızları, na- içersinde insan taşıyan kapsülle- rin fırlatılması kabil olacaktır. Ame- rikan hükümeti 1962 yılı bütçesine yalnız Satürn roketinin geliştirilme- si için 224 milyon dolarlık tahsisat koymuştur. Şimdilik araştırma saf- hasında olan Nova için de 1962 yı- lında, 48 buçuk milyon dolar harca- nacaktır. Ancak bütün bunlar henüz işin başlangıcıdır. Herşeyden önce roket motorları tekniğini geliştirmeği o he- def tutan Amerikalılar 1962 yılında yalnız bu iş için 150 Milyon dolar FEN harcamağı programlarına oalmışlar- dır. Bu ödenekle bilhassa nükleer, elektrik arklı, elektromanyetik, iyon roket motörlerinin geliştirilmesi için çalışmalar yapılacaktır Bu tipteki roket motorları herne- kadar fazla tepki gücüne' sahip de- ğillerse de hava sürtünmesinin o hiç bulunmadığı ve yerçekiminin çok za- yıfladığı fezada küçük, fakat sürek- li kuvvetlerin etkisiyle muazzam hız- lara erişilmesi kabil olacaktır. Feza programı A merikalıların böylece 1962 yılı i- çersinde feza konusunda Sun - ve tekniğin geliştirilmesi gayesiyle NA- merikan feza ve Havacılık Dairesi - eliyle 1 milyar 296 milyon ve silâhlı kuvvetler tarafından yapı- lacak askeri maksatlı feza çalışma- ları için de tam 7 milyar 282 milyon dolar harcanacağı (o anlaşılmaktadır. NASA bellibaşlı 27 denemeyi prog- rama almıştır. Bunlardan bilhassa kayda değer olanları geçenlerde oa- yın yakından fotoğraflarım televiz- yonla çekmek maksadıyla fırlatılan RANGER - III (Bak: AKİS, Sayı: 370) sınıfından daha 3 suni peykle Apollo projesinin ilk tatbikatını teş- kil etmek üzere içersinde 3 insan bu- lunan bir feza kapsülünün dünya çev- yerleştirilme- sidir. Ancak bundan önce ve muht te- mel olarak yaz aylarında Merküri kapsülünün biraz şeklindeki bir hücre içinde yer etra- fında 18 tur yapacak bir astronotun fırlatılması kararlaştırılmıştır. o Yine içersinde hayvanları taşıyan ve tam 14 gün yere inmeden dönecek olan bir peyk atılması da plânlanmıştır. Amerikalılar ayrıca 1963 ve 1964 yıllarında fezaya 450 ilâ 1500 kilog- ram ağırlığında peyk laboratuvarlar fırlatarak fezadaki güneş ışınlarının etkilerini, muhtelif o astronomi geofizik olayları, biyolojik dokuların maruz kalacağı tesirleri incelemek ü- zere 50 muhtelif denemeyi otomatik olarak yapmayı sağlayacaklarım ta- sarlamaktadırlar. Yakın gezegenlerden Merih ve Zühre üzerine de dikkatler toplan- mış olup 962 yılı içersinde dünya ile bu gezegenler arasındaki astronomik durum buralara peyklerin ogönderil- mesini müsait kıldığından Zührenin yakınından geçerek gezegenin çekim alanını, manyetik tesirlerle, yayınladığı ışınları ölçecek bir pey- kin atılması beklenmektedir. Memurlara taksit