26 Şubat 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

F E Feza Bekleyen derviş A merikalı astronot John H. Glenn Jr. nihayet bitirdiğimiz hafta sah günü muradına erdi. 1961 yılının son- larında (Ooyapılması (o kararlaştırılan dünya çevresindeki feza (seyahatini iki aydanberi tam 10 kere geri bı- rakmak zorunda kalan ve bu sebep- le herşeyden önce Zorlu bir sinir de- nemesini başarıyla atlattığı için teb- riki haketmiş olan 40 yaşındaki ast- ronot, Florida yarımadasının güne- yindeki Büyük Türk Adasında "tek- nik nekâhat" süresini de tamamla- mıştır. O sabah saat 7.30 da John Glenn'i taşıyan ve fezadaki şartlar içinde da- hi içersindeki insanın sağ salim ya- şamasını sağlayan Merküri hücresi, "Dostluk 7" kapsülü, astronotu feza- ya fırlatacak olan Ateş roketinin bur nunda harekete hazır durumdaydı. Yalnız bundan önceki teşebbüslerde Olduğu gibi yine bazı aksilikler ken- disini gösterdi. İlk olarak (güdüm sisteminde bir arıza görüldü ve gide- rildi. Glenn'in fezada nefes almasını sağlayacak cihazda bir ayar eksik- liği ortaya çıkarıldı, o da hemen dü- zeltildi. En sonra tam hücrenin ka- pağı bu çok sabırlı feza pilotunun Üzerine kapatılırken civatalardan bi- ri, herhalde 10 keredir sıkıştırılıp gevşetildiğinden oOve tabii Yarbay Glenn'deki Hazreti Süleyman sabrı bu civatada bulunmadığından olacak ki, birden kırılıverdi. Bunun tamiri uzun sürdü ve Glenn son bir defa bu yüzden 2 saat gecikti. Her gecikmede bir hayır arayan- ları haklı çıkaracak şekilde başarılı geçen feza yolculuğu mahalli saatle tam 9'u 47 geçe başladı. o Gerisinde N parlak ışıklar çıkararak dikine yük- selen Atlas - Merküri roketi atmosfe- rin yoğun tabakasını aşıp belirli bir yüksekliğe gelince, güney - doğuya yöneldi. Astronotu taşıyan hücreyi saatte 27 bin 900 kilometrelik cehen- nem! hızına eriştirince roketin maki- neleri verilen işaretle durdu, Merkü- ri kapsülünü roketten ayıran patla- yıcı maddeleri havi fünyeler ateşlen- il, Glenn ve hücresi dünya yuvarla- ğının etrafındaki dönüşlerine başla- dı. Saat tam 9'u 66 geçe, sonradan "teknik nekahatini" geçireceği Ber- muda Adalarındaki kontrol istasyonu Glenn'in fezadan seslenişini (duydu. Bundan sonra, Glenn sırayla Kanar- ya Adalarının üzerinden, Güney Af rikadan, Nijeryadan, Zenzibar ada- sından geçerek Hint Okyanusuna ve nihayet Avusturalyaya ulaştı. Evvel- den tesbit edilmiş bulunan yörünge- ye göre Avusturalya (o kıtasında Glenn'in tam üzerinden geçeceği Perth şehri, batı dünyasının bu sa- bırlı astronotunu selâmlamak üzere büyük bir donanma yapmıştı. Gerçek- ten Gleen Hint Okyanusunun ortasın- da artık dünyanın gölgesine girmiş ve üstünden geçeceği büyük şehirleri gözleriyle aramağa başlamıştı. e Do- nanmış Perth şehrini, 200 kilometre uzaktan da olsa, görmek onun mane- viyatım büyük ölçüde takviye (o et- ti. Tam bu sırada Glenn'in kapsülü- ne yine teknik bir arıza musallat ol- du. İnişe geçmesi sırasında gerekli yavaşlatmayı ve istikameti vermeyi sağlayacak kumanda sistemi mükem- mel çalışmakla beraber buna otoma- tik olarak kumanda edecek "otoma- tik pilot" tertibatı, iyi çalışmıyordu. bir pi- Glenn onbeş yıllık tecrübeli Glenn uçuşa hazırlanıyor Bilimin zaferi lottu, ayrıca iki yıl sürekli olarak fezada karşılaşacağı problemleri ken- di kendine çözmek için eğitim gör- müştü. Bu sebepten olay hiçbir zor- luk yaratmadı, sabırlı ve basiretli astronot idareyi eline alıp kapsülün önce hızım azalttı, böylece yerin çe- kimine tâbi olarak irtifa kaybeden kapsül tekrar atmosferin içersine girdi. Bu sırada havayla sürtünmeden dolayı kapsülün ısınmasını azaltmak için hem hızı daha fazla düşürmek hem de böylece meydana gelen fren tesiriyle astronotun vücuduna tesir eden ivmeyi belirli bir sınırın altın- da bulundurmak gerekiyordu. o Aksi takdirde vücudun içindeki bazı ganların ağırlıklarının çok artması sebebiyle öteki organlara basınçlar yaparak kalbin çalışması m durdur- ması veya kanın bazı organlara hü- cumuna sebep olması kabildi. Bu yüzden astronotu yer çekimi ivmesi- nin 5 katından fazla ivmelere maruz bırakmayacak şekside tedrici bir ya- vaşlamanın sağlanması şarttı. Öte yandan artık atmosferin içersine gir- miş bulunan hücrenin yanmaması i- çin hızın büyük ölçüde azaltılması lâzımdı. İşte Glenn bu birbirine zıt iki tesiri denge hâlinde tutacak olan manevraları bizzat yaparak evvelce kararlaştırıldığı şekilde Atlantikteki belirli noktanın çok yakınına inmeği başardı. Hızın saatte 27 bin 900 kilomet- reden sâdece 30 kilometreye düşürü- lüp hücrenin öylece okyanusun yüze- yine indirilebilmesi için önce hücre- ye yerçekimi istikametinde bir durum verecek olan stabilizasyon paraşütü AKİS, 26 ŞUBAT 1962