5 Aralık 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

Amerikada gördüm meselâ Nixon ilk televizyon münazarasında. Amerika- nın son senelerdeki dış siyaseti hakkında hesap verir- ken bir hayli terledi, hattâ kekeledi. Fakat' ikinci ve üçüncü çarpışmada müşkül duruma düşen Kennedy olmuştu ve gazetecilerin sualleri Nixon'â, Kennedy'nin bâzı yerlerde yaptığı vâitlerin tutulması imkânsız va- itler olduğunu göstermek fırsatını verdi. Hele Nixon'- nn kendisine muavin olarak seçtiği Cabot Lodge çalış- kan bir gazetecinin ortaya attığı bir sual karşısında bir hayli şaşırmış ve onbeş sene evvel küçük bir ka- sabada filânca gazeteye yazdığı siyasi makaleyi unut- tuğuna Ve hatırlayınca da, tamamile aksi fikirde oldu- ğunu, değiştiğini söylemek zorunda kalmıştı. Bu samimiyet mecburiyeti herhalde dünyanın her yerinde, politikacılar için televizyonu bir "ter dökme odası" haline sokacaktır. Seçimde ailenin rolü N ixon seçim boyunca karışa Pat'ten bir an ayrılmadı. Pat ise iki kızım bırakmadı, yâni seçim kampanya- sı ailece yapıldı. Kennedy'ye gelince o, aynı fırsatı her zaman bulamamıştı, çünkü karısı sekiz aylık hamile idi ve günden güne ağırlaşıyordu. Fakat 31 yaşındaki, çocuk tavırlı Jackie sık sık gazetecilerle konuştu, ko- casının seçim konuşmalarını daktilo etti ve Kennedy'- ye New York'ta yapılan görülmemiş karşılamada ko- casının boynuna atılıp, bütün milletin önünde, bir ço- cuk gibi sevincini gösterdi. Onun kocasına refakat et- tiği bu son gezinti olacaktı, çünkü doktorlar artık istirahat etmesi icap ettiğini bildirmişlerdi. Kennedy taraftarları ise fen mazereti sık süt tekrar edeceklerdi. Kennedy seçimi kazandıktaki sonra da ilk resmini üç yaşındaki Caroline ile çektirmişti ve Amerikanın müs- takbel Cumhurbaşkanı kızını sırtında taşıyordu! Geçenlerde bütün Amerikalıların hindi yiyerek kutladıkları "Şükran Günü"nde ise Ameri halkı, Kennedy'nin o gün karisi ve üç yaşına basan Caroline ile hindi yediğini öğrenmişti. Zaten Beyaz Saraya ta- şınma hazırlığına temas eden bir gazeteciye Kennedy: "Her bakımdan yeni bir hayata hazırlanıyoruz. Bu- günlerde heyecanla doğacak çocuğumuzu bekliyoruz" demişti. Seçimi kaybettikten sonra Nixon'a Washington'- da muazzam bir karşılama yapan taraftarlarına Nix- on, biraz yorgun, teşekkür ederken halk bir ağızdan: “Pat'ı isteriz!" diye bağırmıştı. Pat herzamanki gibi şık fakat mütevazi, çıkmış ve halkı selâmlamıştı. Seçimlerde siyasi adayların eşleri Ve aileleri Ame- rikada dâima rol oynamıştır. Fakat bir nokta üzerin- de durmak isterim. Siyasilerin eşleri hiçbir zaman "po- litika yapmak" mecburiyetini (o duymamışlardır. İçle- rinden bir Madam Roozewelt bakmışsa da umumiyetle, Amerikanın 1 numaralı kadını olan eşler, müşfik, nâ- zik, iyi ve mütevazi bir ev kadım olmakla yetinmişler- dir. Meselâ Pat, bâzı rivayetlerin aksine, bütün kam- panya müddetince siyâset yapmaktan çekinmiş, buna mukabil halka hitaben kısa, tamimi konuşmalar yap- AKİS, 5 ARALIK 1960 Jale CANDAN mıştır. Jackie, vaktiyle bir gazete foto muhabiri oldu- ğunu ve Nixonla yaptığı bir röportajı sık sık hatır- lattığı halde siyaseti sevmediğini, fakat zamanla alış- tığını söylemiştir. Buna mukabil Omilyoner bir aileye gelin giden bu genç kadın, üç yaşındaki kızına bugü- ne kadar kendisi bakmış ve dadı tutmamıştır. Amerikalılar Cumhurbaşkanı olarak seçtikleri in- sanı kendileri gibi germek istemektedirler: Herkes gibi düşünen, herkes gibi yaşıyan, aile hayatı herkes gibi olan bir adam rı - kocanın birbirlerine yakın- lığı aday için en önemli bir konudur. Gündüz çalışan, gece uyuyan ve bayramlarda çocukları ile hindi yiyen bir Cumhurbaşkanı, dehâya kaçmadan normal işlerini yapan bir adam, doğruyu düşünen bir adam, işte Ame- rikalılar 8 Kasımda böyle bir adama oy vermeğe bak- mışlardır. Zaten bekâr bir erkek olmak dahi siyasi adam için Amerikada en büyük handikaplardan biri- Seçimlerde hile meselesi A ylarca Amerikada bir bayram havası esti durdu ve seçimler bittikten sonra da, bu hava bir taraf için matem şeklini almadı. Halbuki seçim fevkalâde çekiş- meli olmuş, iki aday zaman hücumlarda (o bulunmuşlar, olmamakla, yalan söylemekle veya memleketin pres- tijini kırmakla itham etmişler, televizyonda kürsüyü yumruklamışlar ve her ikisi de kendilerinin Amerika için “en iyi adam" -best man- olduklarını bağıra ba- ğıra söylemişlerdi. Bugün hâlâ bâzı Cumhuriyetçiler, başta Teksas olmak üzere, bâzı eyaletlerde Nixon'un aleyhine hile yapıldığım iddia etmektedirler ve bu kanuni bir şekil- ilâve etme yolunu bulurlar ama halk hiç telâş göster- mez, çünkü bir taraf m kazanmasını menfaatlerine uy- gun gören bâzı kimseler tarafından yapılan bu hileler daima meydana çıkarılmış ve bunlar neticeye tesir edebilecek bir mahiyet oalamamışlardır. Halk buna inandığı ve kanunun, hükümetin ve kuvvetin dâima, ne olursa Olsun' hileye karşı ve hakkı müdafaa eder durumda olduğunu bildikleri için infial duymaz, sâde- ce, hakikatin meydana çıkmasını beklerler. Öyle zan- nediyorum ki bu hileyi, bâzı gangster şebekeleri değil de, bir siyasi parti veya hükümet yapsa Amerikada taş taş üstünde kalmazdı. Buralarda hükümetin böy- le bir hileye başvurması artık tasavvur bile edilemi- yor. Hile her yere, hatta demir kasaya da girebilir ama kanuna ve onun tatbik şekline asla giremiyecek- tir.. İyi düşünülmüş, iyi tatbik edilen demir gibi iyi kanunlar! İşte buradaki demokrasinin biricik dikta- törü! Ve öyle zannediyorum ki demokrasi gibi güç bir idare sisteminin kolayca tatbik edilmesini mümkün kılan biricik kuvvet budur. 33