5 Aralık 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

20 Bir Mülakat Sahir Kurutluoğlu Bö” dâvalarında dur. Sahir Kurutluoğlu, Türk adaletinin bir şöhretli otoritesi avukat Bahir bütün avukatlar içinde basınla alâkalı en çok dâva alan kim- Kurutluoğtu- sedir. Üstelik, bu dâvaların hepsi gazete aleyhine açılmış dâvalardır ve Kurutluoğlu şimdiye kadar kendisine yapılan bütün tekliflere rağmen gazeteci dâva eden bir ada- mın vekâletini üzerine almamıştır. Bilindiği gibi geçen devirde işin o tarafinı, tegannişine kalkışan örtülü ödenek farelerinden Apaydın gibi şahıslar deruhte etmişlerdir. hiç sıkılmaksızın hürriyet türküleri Bülent Nuri Esen veya Burhan Hazırlanan Basın Kanunu hakkında, acaba bu, bugün basın mevzuatı otoritesi ne di- yor? Aşağıda, yalnız gazetecileri değil, basının siyasi rejimlerde taşıdığı önem dola- yısıyla herkesin malı addedilecek kanun konusunda Sahir Kurutluoğlunun o cevapla- rını bulacaksınız. Şöhretli avukat, bir AKİS muhabiriyle yaptığı konuşmayı "Tabii her şeyi, tatbikat gösterecektir” — Yeni Basın Kanunu hakkında düşünceleriniz nedir? — Kanun metni Resmi Gazete ile yayınlanmamış olduğuna göre, üzerinde kat'i olarak fikir yürütülme- si kanaatimce zor bir iş olacaktır. Duyup görebildiğim ve Anadolu Ajansı bültenlerinden takip ettiğim me- tinlere dayanılarak bugünkü (düşünüşlerimi ifade et- m mümkün görülebilir;** — Yeni Basın Kanunu hangi hükümler ve ne gibi yenilikler getirmiştir? Umumi esprisi itibariyle, Basını sıkı kayıtlar mii, 3 almış bulunan 5680 sayılı Kanunu tadil eyleyen 6733 sayılı Kanunun ağır, yıpratıcı kayıtlarını ve ce- zalarını kaldırarak 5680 sayılı Basın Kanunu sistemi- ne dönüşü ve bu sebeple de basına serbestiyi getirmiş bulunmaktadır. Tâdiller (o zaviyesinden Kanunu müta- lea ettiğimiz zaman, şunları görürüz: 4. maddenin evvelce imkân verdiği müteaddit me- sul müdürlerin mevkutelerde (o bulunabileceğine dâir hüküm kanunda yer almıştır. 5. madde de mesul mü- dürlerin taaddüdüne göre ve 5680 sayılı kanuna müte- nazır bir şekilde ayarlanmıştır: Mesul müdürlerin hâiz olmaları icabeden şartlar 6733 sayılı kanunla değişikli- ğe tâbi tutulmuşta. Bunların bir kısmı yine bu kanun- da bırakılmış ve tahsil mecburiyeti kanunda yer al- mıştır. Ancak: a) Devlet memuru, asker veya ordu mensubu ol- mamak kaydı, ilmi ve mesleki mevkutelere sirayet et- tirilmemiştir. b) 6733 sayılı kanunda mesul müdürlüğe mâni teşkil eyleyen mahkümiyetler derece itibariyle başka bir ölçüye tâbi tutulmuşken, bu kere, eski sistemde ol- duğu gibi hapis cezalarının asgari haddi, yâni mesul müdürlüğe mâni teşkil edecek mahkümiyet hali 6 ay- dan 5 seneye Geli mi c) Mesul müdürle; bu vasıflarına mâni teşkil eyleyecek mahkümiyetler tadadında da bâzı ilâveler görülmektedir. Ezcümle, yalancı tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç tasnii, resmi mercileri iğfal, müs tehcen veya hayâsızca yayın, fuhşiyatı tahrikten mah kumiyet hallerinde de mesul müdürlük vasfının mür tefi olacağına işaret edilmiştir. 9. madde ile, beyanname tevdii hususunda yeni bir hükümle karşı karşıya bulunmaktayız. Verileme- miş addedilecek beyannamelerden dolayı tebligat icra- diyerek bitirmiştir. sı, noter vasıtasıyla beyannamelerin tevdii, bu yenilik- ler arasında görülmektedir. En mühim husus, mülkiye âmirlerinin kendilerine tevdi edilen beyannameyi ka- bul mecburiyetinde olduklarma, taallük eylemektedir. Evvelce, mülkiye âmirlerine bu mecburiyet tanınma- makta idi.. 13. maddede vazedilen hüküm, muhbir veya muha- birlerin kanunun 5. maddesindeki 1, 2 ve 3 numaralı kayıtlara tâbi tutulmamış olmasıdır. Bu kayıtlar: 1) Türk vatandaşı olmak, asgari lise mezunu bu- lunmak, 2) 21 yaşım bitirmiş olmak. 3) Türkiyede ikametgâh sahibi olmak ve devamlı oturmaktan ibaretti. Yeni kanun muhbir ve muhabir leri bu kayıtlardan azade tutmaktadır. 16. maddede yapılan tâdil ile 5680 sayılıkanunun 16. maddesi ihya edilmiş, mevkute sahiplerinin cezai mesuliyeti kaldırılmış ve eski sisteme rücü edilmiştir. 17. maddede, basın yoluyla işlenen suçlardan do- ğacak maddi ve mânevi zararların tazmininde Borçlar Kanunu genel bükümleri esas tutulmuş olmakla bera- ber, 6733 sayılı kanunla getirilen ve hiçbir vakit tat- biki mümkün olmamış bulunan "Cezaen mesul olma- yan hallerde mevkute sahibine teveccüh eyleyecek tazmin hali" kaldırılarak, 17. madde eski şekilde işler bir hale getirilmiştir. Tekzip müessesesini düzenleyen 19. madde üzerin- deki tâdiller ehemmiyet arzeden bir sisteme bağlan- mıştır. Cevap veya düzeltmenin muhtevasının ve sek- linin tâyini hususunda Cumhuriyet Müddeiumumile- rine tanınmış olan kati karar sistemi kaldırılarak bu- nun yerine, sulh hâkimlerinin, cevap ve düzeltmeleri tetkike selâhiyetli olmaları hükmü vazedilmiş ve buna sarruflar ve e tabiriyle, "gazete sütunlarına oturma hali araf (edilmiş (bulunmaktadır: 30. maddede yer almış bulunan memnuiyetler me- kanına tatil ve düşme kararları ithal edilmiş, buna ma- kabil 6733 sayılı kanunun getirdiği ve sakıt iktidarın gizli toplantılarına taallük eyleyen haberlerin yayıl- masına imkân vermeyen kayıtlar kaldırılarak, siyasi partilerin dâima ahlâk hududu içersinde ve kanuna saygı gösteren bir teşekkül olmaları sağlanılmıştır. u maddede, 6733 saydı kanunla yer almış bulu- AKİS, 5 ARALIK 1960