30 Mart 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

Bütün Güney Afrika Birliğinde vi bilhassa Langada, Sharpeville'deki olayların belki de daha vahimleri ce- reyan ediyordu. Yabancı muhabirle- rin sadece Sharpeville'deki olayları teferruatıyla bildirilebilmesi, Boer Hü- kümetine, Parlâmentodan öbür şehir- lerdeki olayları gizleme imkanını vermişti. Söylentilere göre, Langa'- daki karışıklıklar esnasında zenciler Sharpeville'de — olduğundan da fazla kurban Vermişlerdi çekleri gizlemenin — zencileri yıldır- mıyacağı gibi olayların tekrarına da engel olamıyacağını âlâ anlama- mıştı. Ona kalırsa, - Boerler Güney Afrika Birliğinde kuvvetlıydı Bütün işi bozan Ingı erenin ınsanca siya- setiydi. O İngiltere miydi ki, önce Gh anaya, şimdi de Nı]eryaya istiklâl — veriyor, bütün —Afrika sö- mürgelerinde muhtariyet ve istiklâl hareketlerinin gelişmesine müsama- ha ediyor, hattâ bu hareketleri teş- vik ediyordu! O İngiltere değil miy- di ki, Başbakanı MacMillan ta Cape- town'a kadar gelmiş Boerlerin ırk ayırması politikacına Parlâmento huzurunda açıkça karşı durmaktan çekinmemişti! İngilterenin bu yıkıcı siyaseti muhakkak surette durdurul- malıydı. Bunun çaresi de vardı. Gü- ney Afrika Birliği İngiltereye karşı, İngiliz Milletleri Camiasından ayrı- lacağını bildirir, bu tehdit karşısında da İngilterenin -hele Muhafazakârla- rın- aklı başına gelirdi. Ama Verwo- erd'in canını sıkan başka bir unsur daha vardı. Bu unsur da Güney Af rika Birliğinde, yaşayan İngilizlerdi. Bu İngilizler, Boerler gibi kendi va- tanları olan Güney Afrika Bırlıgmde ırk ayırması siyasetini benimsemi- karışmasının Boerleri büsbütün çığ- rından çıkartacağından korkanlar, bu sebeple meselâ, zencilerin beyaz- larla evlenmesine aleyhtar olanlar yok değildi. Fakat, İngiliz "azınlığı" esas itibariyle Boer ırkçılığını tasvip etmiyordu. İşte, şimdi, Commonwe- alth'ten ayrılma tehdidi, anavatanla- rına çok bağlı olan bu İngilizlerin de akıllarını başlarma getirecekti. Fa- kat, Verwoerd, bu işi hemencecik yap- mak istemiyor, İngilizlerle pazarlı— ğa girişmeği tercih ediyordu. Com- monwealth'den hemen çıkıp gitse, bu İngiltere için bir kayıp olacak, fa- kat, İngiltere ırk ayırmasını beğen- meme siyasetini değiştirmek şöyle dursun, belki de Güney Afrika Birliği mallarını boykot etmeğe kadar va- AKİS, 29 MART 1960 ran, İşçi Partisinin fikirlerine daha yakın, daha sert bir tutuma girecek- ti. Bu sebeple, Verwoerd, adım adım harekete karar vermişti. İlk olarak Cumhuriyet ilân olunacak, İngiltere Kraliçesi Güney Afrika Birliğinin Kraliçesi olmaktan çıkarılacaktı. A- ma, bu ilk adımda Güney Afrika Bir- liği Commonwealth üyesi olarak ka- lacak, Kraliçeyi de Commonwealth'- in başı olarak tanıyacaktı. sonra da, Ingıltere yola gelmezse o zaman Ven' Commonwealth'ten tamamen ayrılacaktı. Fakat, Ver- woerd Cumhuriyetin ilânı işinde zor- luklarla karşılaşıyordu. Cumhuriyet ilânı hakkındaki referandumun zen- cilerle İngiliz asıllı beyazların oyla- rıyla menfi netice vermesi ihtimali vardı. Ancak, Anayasaya göre, bu re- ferandum sadece tavsiye mahiyetini taşıyordu. Başbakan Venwoerd, refe- randumun neticesi ne olursa olsun, Parlâmentodaki çoğunluğuna daya- narak -zenciler parlâmentoda temsil edilmemektedirler- Cumhuriyeti ilân edeceğini şimdiden bildirmekten çe- kinmiyordu. Bütün bunlar, zencilere Kanlı olaylardan bir gün önce, Güney Afrika Milliyetçi Zenci Parti- sinin lideri -mutedil- Albert Luthuli bir beyanname yayınlamıştı. Beyan- namede, Zencilerden kimlik cüzdanı taşıma mecburiyetine karşı kam- panyalarında, kuvvete başvurmak- tan kaçınmaları Şef Luthuli devam etmişti. sanız! Biz zenciler de, siz beyazlar DÜNYADA OLUP BİTENLER gibi, Batı medeniyetini seçtik. Bu medeniyeti temessül etmek, onun nimetlerinden faydalanmak istiyo- ruz. Beyaz kardeşlerim! Bize kendi medeniyetinizin kapısını niçin kapa- tıyorsunuz? Aramızda barış, kardeş- liğin kurulması bizim de aynı mede- niyet idealleri içinde sizlerle birlikte ve eşit haklarla yaşamamıza bağlı değil midir? Biz zenciler, dünya ya- ratılalıberi bizim olan bu memlekete sonradan gelen sizleri bu diyardan kovmak istemiyoruz. Bir asrı aşan bir zamandan beri oturduğunuz bu memleketin sizin de vatanınız oldu- ğunu kabul ediyoruz. Bize de ken- dinize tanıdığınız gibi eşit haklar ve- riniz. Emin olunuz ki o zaman sizin kızkardeşlerımzle evlenmek istemi- yeceğiz Fakat, Şef Luthuli'nin bu insaflı ve itidalli sözleri ne zenciler, ne de Boerler üzerinde bir tesir uyandıra- bı]mıştı Şef Luthu]ı itidal siyaseti- ne rağmen, etown Hükümeti ta- rafından sıyası faalıyette bulunmak- tan men edilm Zencilerin itidal siyasetinin yurumedıgıne inanmaları için bundan iyi bir ders olamazdı. Bu dersten alınan netice şuydu. Zen- ciler buyuk çogunluklarıyla şef Lut- huli'nin partisini seçmeyip, beyaz- ları kuvvet kullanarak Güney Afri- kadan kovmak ve diğer Afrika si- yahileriyle birlikte büyük bir devlet kurmak isteyen N'Khrumah'ın ada- mı Sobukuwe'nin peşinde toplanmış- lardı. Artık akıl değil, kaba kuvvet konuşaca 24 CİLTLİK BİLGİ HAZİNESİ ENCYCLOPAEDIA BRITANNICA EN SON BASKISI WEBSTER's LÜGATI Çocukları olan her aile için en faideli lügattır. AMERİKAN NEŞRİYATI BÜROSU STANBUL lstıklal Caddesı Lion Mağazası . Tel: 44 24 14 ANKARA Yüksel Caddesi No. 6 Tel: 27318