7 Mayıs 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

ÇAA »Sendikalar Talihsiz bir beyanat. Mayısın ilk gunu gazetelerini el- lerine alan bütün — vatandaşlar gibi Türk işçileri de Çalışma Bakan- lığı Vekili Saltık Şamanın Anado- u Ajansına verdiği beyanatı hay- retle okudular. Takvim 1, Nisanı gösterseydi belki de. isin 1çınde bir muziplik okluğunu bir çok kişi dü- şünecekti. Ama takvim 1 Mayısı gösteriyordu. Kibarlığı ve ağırbaş- lılığı ile tanınan Devlet Bakanı Ha- lü manın beyanatı hakikaten garipti. C. P. yi 1 Mayıs arife- sinde işçilere beyanname dağıtmak- la suçlandırıyordu. Bu sözleri okuyan sendika lider- leri ten kendilerini alamadılar. Kendile- rinin böyle bir beyannameden haber- leri bile yoktu. Beyanatın diğer kıs- mını okuyunca kasıklarını tuta tu- ta gülmeye başladılar Meğer Halük Şaman, son urultayında sosyal meselelere daır alınan karar- ları — isçilere izah eden bir broşürü bahis konusu ediyordu. Broşürü bir- az evvel okumuşlardı. 1 Mayısın a- rifesi acaba bir ay mı sürüyordu ? Sonra C. H. P. 1 Mayısta beyanna— me dağıtsa bile C. H. P. nin ne ol- duğunu dost düşman herkes bilmi- yor muydu? C. H. P. nerede komü- nistlik neredeydi Böyle bir isnat an- cak güldürür, ayıplanır veya kızdı- rir ı C. H. P. ve İşçiler alışma Bakanlığı Vekili bu agır ithamdan sonra, C. H. P. nin İş- çi meselelerindeki çalışmalara temas ediyor ve henüz gormedıgı ve 'bil- mediği bir çalışmaları "samimiyet- sizlik vesikası" olarak damgalandı- rıyordu. Politikacılar için bu büyük bir kusur sayılmazdı. Muhalefet yıl- larında grev hakkını iktidara götü- ren bir basamak olarak kullanıp, ik- tidara gelince unutan bir partinin mümessili tarafından "samimiyetsiz- lik" iddiaları normaldi. Hele Çalış- ma Bakanlığının yıllarca halladece- ğini söyleyip, askıda bıraktığı me- seleleri C. H. P. nin,. kanun tasarl- -arı halinde biribiri arkasına Meclise getirdiklerini görünce, iktidarın sa— mimiyetsizlik" iddialarını daha yük- N perdeden tekrarlamasına kimse şaşmayacaktı. Hakikaten C. H. P. mahdut kad- rolu Araştırma Bürosunun gayretiy- i meselelerine dört elle sarıl- Gçnaysoslkomy n da faaliyete geçince, — işçilerin yıllardır bekledikleri kanunlar birer birer or- saya çıkmaya başlamıştı. İlk olarak yeni bir sendika kanunu hazırlandı. Sendikalar kanununun kollektif mu- kavele ve grev ile olan sıkı müna- i unutulmayarak, sendikalar Kanunu tasarısı, — grev ve kollektıf mukavele tasarıları bir büt ha- linde düşünüldü, Sendikalar kanunu 20 L | tasarısı tamamlanır tamamlanmaz, diğer iki mevzudaki görüşlerin ka- nun diline dökülmesine — başlandı. Ayrıca iş kanununun bazı maddele- rinin tâdiline matuf çalışmalara gi- rişildi Sendikalar kanunu tasarısı. Hemen hemen son şeklini alan sen- dikalar kanunu tasarısı "sendika hürriyetini, tabii haklardan ve in- san haklarından biri olarak bütün icaplarıyla" tesis etmektedir. Şim- diki sendikalar kanununun — bütün aksak taraflarını düzeltmekte ve sendikaların gelişmesi için yeni hü- kümler getirmektedir. Şimdiki ka- nunun en çok şikâyet edilen taraf- ları, bu kanunun iyi niyetli olma- Halük Şaman "Samimiyetsizlik” yen bir iktidar elinde — sendikaların baskı altında tutulabilmesine imkân vermesiydi. "Sendikalar siyasi faa- liyette bulunamazlar" hükmü sendi- kalar için daimi bir tehditti. En meş- ru ve mesleki faaliyetlerin müdafa- asının bıle "vay sen siyaset yapı- yorsun" diye baltalanması mümkün- dü ve nıtekım baltalanmaktaydı. Sonra bazı sendika idarecileri sen- dika gehrlerım kanun ve tüzüğe ay- kırı maksatlar için kullandılar diye binlerce üyesi olan bir sendika ka- natılma tehlikesiyle' karşı karşıya kalabilirdi. Hele mahkeme kararının kesinleşmesinden, evvel sendikaların muvakkaten — -kapatılabilmesi -ki e- bedi olabılıyordu sendika hürriyeti- ne ağır bir darbe indiriyordu. Kaldı ki 1ktıdar sendikalar kanununun en hafif boşluklarından bile — İstifadeyi ihmal etmiyordu. Meselâ şimdiki ka— nunun sekızıncı maddesi birlikler "aynı iş kolunda ve birbirleriyle 11— gili iş kolunda" çalışanların .bir a- Ş M A raya getirdiğini yazmaktadır. Bir- bırlerıyle ilgili iş kollarının ne oldu- ğu bir nizamname ile tespit edilmiş Ama tatbikatta 1954 yılı- na kadar birbirleriyle ilgili olmayan iş kollarında sendikaların birlikler kurmaları hoş karşılanmış- tır. 1954 den sonra bazı siyasi se- bepler yüzünden Çalışma Bakanlığı- nın teşebbüsü üzerine bu tarz bir- liklerin fesih yoluna gidilmiştir. İşte C. H. P. nin hazırladığı yeni tasarı bu aksaklıklara son vermektedir. Birlikler, birbirleriyle ilgisi - olmasa az iki sendikanın bir araya gelmesiyle kurulabilecektir. Sendika- ların, birliklerin, federasyonların ve konfederasyonların kapatılmaları ve sadece suç işleyen idareci ve uyele— rin tecziye edilebilmeleri esası - bul edilmiştir. Pek mahdut hallerde sendıkaların faaliyetten menine ce- vaz' verilmiştir. Yalnız faaliyetten men kararının müddeti altı ayı ge- çemez. Faaliyetten men, hükmü şah- siyetin ortadan kalkması — neticesini doğurm., Diğer taraftan sendika- lar üyelerinin refah ve mesleki men- faatlerini her hangi bir şekilde il- gilendirebilecek her konu hakkında incelemeler ve araştırmalar yapmak ve fikirlerinin gerçekleştirilmesi için her türlü kanuni yollarda faaliyet sarfetmek hakkına — sahiptirler. Bu ukum,, sendikaların faaliyetine "si- damgasının vurulması — tehli- ortadan kaldırmaktadır. 17 de sendikaların yapa- siyasi faaliyetleri sayarak yapabilecekleri siyasi faaliyetleri tâ- yin etmektedir. Bu maddeye — göre sendikalar seçimlerde aday göstere- mezler, siyasi partilerle organik bir bağ kuramazlar onlardan bağış ala- mazlar. Bu tahditler sendikaların se- çimlerde muayyen bir partiye veya adaya oy verilmesi için bulunmalarına mâni değildir Bütün bu hükümler sendikaların iktidarı baskısından korumaya ma- tuftur. Sendikaların iktidarın bas- kısından kurtulması, onların — geliş- mesini kolaylaştıracaktır Ama tasa- rı ayrıca sendikaları kuvvetlendire- cek yeni hükümler — getirmektedir. Herşeyden evvel kurabil- mek hakkı genişletilmektedir. Hâlen sadece iş kanununun işçi ve işveren saydığı kimseler sendika kurabildik- leri halde, tasarıya göre her türlü işçiler, esnaf yanında çalışan işçiler, ziraat işçiler memurlar kurabıleceklerdır Bırlıkler, yonlar, konfederasyonlar kurulması ve milletlerarası teşekküllere üye olunması son derece - kolaylaştırıl- mıştır. Sendika — idarecilerine her türlü teminat tanınmıştır. Üyelerin Sendika aidatının işveren — tarafın- dan kesilmesi prensip kabul edile- rek başlıca şikâyet mevzuu olan ai- dat meselesinin halli düşünülmüştür. Herşeyden mühimi tam bir demokratik anlayışla işçilere ta- nınmaktadır AKİS, 7 MAYIS 1959