30 Kasım 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

SİNEMA Filmcilik "Hindistan 57" Rossellini Hintli Sonali Das Gup- ta ile sevişiyor... Rossellını Berg— man'dan ayrılacak m Sonali'nin kocası — Rossellini'yi şıkayet etti.. Hint hükümeti Rosaellini'nin Vizesıni geri alıyor... Bergman çıkarılan de- dikoduların gülünç olduğunu söyledi.. Rosaallini çalışmalarına devam edi- Rossellini Hindistan'dan döndü, hava alanında Bergman tarafından hararetle karşılandı.. Nehru'nun davetlisi olarak 1956 sonunda Hindistan'da bir film çevir- meye giden İtalyan rejisörü Roberto Rossellini için aylardır gazete baş- lıklarında rastlanan haberler bunlar- dı. Nihayet iki hafta kadar önce, Bergman- Ross llini çiftinin ayrıldıgı— nı bildiren haberlerle bu dedikodu faslı kapandı Halbuki sinemayla il- gili olanları asıl meşgul — edenler bu değildi. Ros ellini Hindistandan na- sıl dönecekti? ' Açık Şehir", "Paisa"nın rejisörü olarak mı, yoksa "Francesco"nun “Korku"nun rejisö- rü olarak mı? Dedikodu kalabalıgı içinde bunun cevabını bulmak epey güçleşiyordu. Gerçekçılıkten mistisizme Bu suallerin cevabını bulmak çok mühimdi. Zira Rossellini harp sonrasının en büyük rejisörlerinden biriydi. İkinci Dünya Harbinden son- ra yeni bir çehreyle ortaya çıkan dünya sinemacılığında İtalyan sine- masının yeri ne kadar mühimse, bu sinema içinde de Rossellini'nin yeri o kadar mühimdi. "Roma Açık Şe- hir", "Paisa", harp sonu sineması- nın en canlı hareketlerinden olan neo realizmin bayrakları olarak bılı— ordu. Fakat Rossellini yavaş vaş bu hareketten uzaklaşmıştı. Uste lik mesele, bazılarının zannettiği gibi Rossellini'nin bu filmlerdekinden farklı konulara, — meselelere el atışı değildi. Elbette ki zaman geçtikçe meseleler değişecekti, — konular deği- şecekti. Elbette ki bir insan bütün *Ömrünü aynı konuları, aynı mesele- leri tekrarlamakla geçıremezdi. Harp yılları, harbin ortaya çıkardığı me- seleler geride kalmıştı; şimdi ortaya onlar kadar mühim ve konular — çıkıyordu. macının vazifesi artık bu yeni konu- lara, meselelere dönmekti. Rossellini de ilk eserlerindeki ustalıkla bunları ele alabilirdi. Nıtekım "Stromboli"de, toplama kam n yeni ıkan bir kadının kendısıne bir hayat düzenle- mek için giriştiği gayretleri, 1951 Avrupasında insanlar arasındaki — da- yanışmanın zayıflamasından doğan, i- deolojik çatışmalardan ileri gelen bo- zuklukları anlatmak istedi. Ama olmu ordu Zira mühim olan konuların ve meselelerin değişmesi değildi, Rossel- lini'nin tutumu, görüşü değişmişti. İ- talyan sinemasına o büyük canlılığı veren, bütün dünya sinemalarında de- rin tesırler yapan gerçekçi tutumdan ayrılmıştı; yavaş yavaş ahlâkçı, yarı- mistik bir tutuma doğru gidiyordu. En iyi eseri "Paisa" "Ko ile en kötü eseri rku" arasındaki sathi bir k muka- yese bile bunu — ortaya koyabilirdi. "Paisa" bir röportaj-filmdi. Müşaha- deleri kuvvetli, kamerası usta bir gazetecinin kalemı kadar canlı, ketli ve kuvvetli olan bir sinemacı- nın elinden çıkmıştı. Rossellini, bu filmde, ele aldığı olayları, meseleleri tefsir etmiyor, onları en canlı nok- talarıyla seyircinin gözü Önüne seri- ordu. Seyirci; ortaya çıktıkları yer- de tespit edilen, kahramanları onla- ra çok benzeyen oyuncular tarafından canlandırılan bu olayları bütün can- lılığıyla duyuyor, olayı yeniden yaşı- yor, tefsirini de kendisi — yapıyordu. Zaten Rossellini'nin bır sinemacı O- larak yetişme şekli de u bu yolda çalışmaya yöneltecek tarzd ydı. 1- talyan dokümanter mektebınde yetiş- miş, ilk eserlerini orada — vermişti. Mussolininin faşist re]ımı altında göz açamıyan, ancak suya sabuna dokun- maz komediler,' melodramlar, tarihi filmlerle tam bir "kaçış sineması" o- larak kendini gösteren İtalyan sine- macılığında tek dikkate değer filmler bu dokümanterlerdi. Dönüm noktası R Açı Şehir"e, "Paisa"ya çıkan yol bu dokümanterlerden geçiyordu. Halbuki "Stromboli" ile birlikte Rossellini, — karşısına meseleler üzerine — şahsi fıkırlerını görüşlerini, — açıklıyan bir "ahlakçı" olarak belirdi. Gerçi değişme tam değildi, ilk devredeki gerçekçi Ros- ikinci devredeki — ahlâkçı Rossellini'nin iki ayrı şahsiyeti yan- yana yer alıyordu. Böylece "Strom- boli"de dokümanter sahnelerle tef- yukarı birbirine sellini ile sirci sahneler aşağı 32 "Paisa'"dan bir sahne Eskimeyen — eser AKİS, 30 KASIM 1957