30 Kasım 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA N A.T.O. Buhranlar İçinde eçen hafta boyunca, Paristeki Chaillot sarayının büyük toplan- tı salonunun hali, bir müzakere salo- nundan ziyade bir panayır yerini an- dırıyordu. İçeri girip çıkanların had- di hesabı yoktu ve işin tuhafı, bun- ların buraya niçin girip, çıktıkları da pek belli olmuyordu. — Koridorda bir tanıdığına rastlayan, onu hemen kolundan yakalayarak toplantı oda- sına sürüklüyor, kuliste yapılması mutad görüşmeler, müzakere masa- sının etrafında cereyan ediyordu. De- nebilir ki Chaillot sarayı N. A.T. O. nun meskeni olduğu gunden buyana böyle, hararetli bir hava görmemişti. Geçen hafta Chaillot sarayında bu — olağanüstü sebebi, havanın Cezayirde Fransız Umumi Valiliği de OLUP ğer bu mesele üzerinde bir anlaşma- ya varılamazsa, Fransa 16 Aralıkta Pariste toplanacak en yüksek kade- meli N. A. T. Konseyi toplantısı- na katılmamayı bile — düşünebilirdi. Diğer yandan Başbakan Gaillard da İngiliz ve Amerikan hareketini şid- detle tenkit etmekten geri kalma- mıştı. Gaillard, Majeste Kraliçenin Başbakanıyla yaptıgı görüşmelerde bilhassa onu üzerinde duruyor- du. Gaılıard a göre müttefiklerinin bu hareketi, Fransayı arkadan hançer- lemişti. 'Fransa basını da Gaillard'ı destekliyordu. atta Fransanın en çok satan — gazetelerinden L'Aurore sekiz sütun üzerinden en iri punto- larla "Fransa N. A. T. O. dan çekil- diye manşet bile atmıştı. Ancak haftanın en sansasyonel beya- natını vermek şerefi, bir zamanlar NATO Konseyi toplantı halinde Giren - çıkan' belli değil N. A. T. O. içinde son günlerde birbi- ri arkasından patlak veren buhran- lardı. Bilindiği gibi, ilk buhran, Ame- rika ve İngilterenin Tunusa silâh sat- maya karar vermeleri üzerine Fran- sanın takındıgı tavırdan doğmuştu. lantik Andlaşmasına indirilen büyük bir darbe olarak vasıflandırmıştı. Ge- çen haftanın başlarında Amerikan devlet adamlarıyla görüşmeler yap- mak ve Birleşmiş . Milletlerde başla- yacak Cezayir görüşmelerinden Fran sız heyetine başkanlık etme Birleşik Amerikaya giden Bakam Pineau, Tunusa silâh yolla- makla İngiltere ve Amerikanın And- laşmanın ruhuna aykırı bir hareket- te bulunduklarını iddia ediyordu. E- 20 yapmış olan Soustelle'e aitti. Tunu- sa verilecek her silâhın derhal Ceza- yir mıllıyetçılerının eline geçeceğim iddia eden Soustelle şöyle diyordu: "Cezayirde ölecek Fransız askerleri- nin katili, Dulles olacaktır." Fırtına koparan haber haıllot sarayında geçen hafta e- en olağanüstü havanın birinci sebebı Tunusa yollanan Amerikan ve İngiliz, silâhları ise, ikinci sebebi de ance Presse Ajansının geçen Çar- şamba günü yayınladığı Londra mah- reçli bir haberdi. Bilindiği gibi, Sov- et Rusyanın kıt'alararası — füzeyi -menzili : 6.000 nlil - yaptıgını bildir- me sınden ve sun'i peyklerini gökyü- züne atmasından sonra Washington- da buluşan İngiliz ve Amerikan hü- BİTENLER kümet başkanları, Ruslara kaptırılan teknik ve askeri üstünlüğ tek- rar elde edilmesi için bazı tedbırlerın alınmasını kararlaştırmışlardı Alına- cak bu tedbirlerin'başında bütün Ba- tılı devletler arasında ilmi bir işbirli- ği yapılması geliyordu. Geçen hafta- lar içinde de, askına — uğradıkları takdırde Amerıkalıların uzun men- zilli Sovyet füzelerine ellerindeki or- ta menzilli .1.500 mil- füzelerle, yani Thor ye jupiterlerle mukabele edebil- mek için Batı Avrupa ve Türkiyede bazı üsler kurmak istedikleri açık- lanmıştı. Amerikan Dışişleri Bakanı Foster Dulles'ın geçen Çarşamba gü- nü yaptığı bir basın toplantısında söylediğine göre, bu üslerin kurul- ması Başkan Eisenhower ile MacMil- lan arasında daha Bermuda görüşme- leri sırasında da bahis konusu edil- . Ancak bunun için önce askeri başkalarıyla paylaşmak is- Amerikan halk efkârının hazırlanması ve McMahon kanunu- nun değiştirilmesi, sonra da toprak- larında üsler kurulacak — müttefikle- rin rızasının alınması gerekiyordu. Sovyet sun'i peyklerinin havaya a- tılmasından sonra Amerikan halk ef- kârı yumuşamış ve McMahon kanu- nunun değiştirilmesi bir gün mesele- si olmuştu. Şimdi bütün iş müttefik- lerin rızasının alınmasına kalıyordu Bu rıza ise, muhtemelen, N. 05 Konseyının onumuzdekı ay rakiyle yapacağı toplantıda alınacak- ti Geçen haftanın dradaki France Presse muhabirinin yolladığı haber, asılsız da olsa Batı- lılar arasında ask eri ve 1lmı alanda ortasında Lon- 1şb1rlıgı yapmanın ne kadar güç ola- ğım birdenbire gosterıverdı Fran- sa, esasen, ötedenberi N. A. T. O. için- de bir Anglo -Amerikan hegemonya- sının kurulmasından korkuyor ve bu bakımdan İngiliz ve Amerikan dev- let adamları arasında yapılan ikili görüşmeleri endişe ile karşılıyordu. Şimdi Londradan gelen haber Fran- büsbütün çileden çıkarmıştı. İşte France Presse'in haberi, bu en- dişelere tuz - biber ekmişti. göre Başkan Eısenhower ile MacMil- lan arasında cere eden Washıng— ton goruşmelerınden son T.O, çerçevesı içinde yapılacak ışbırlıgının slarını hazırlamakla görevlendiri- len İngiliz ve Amerikalı mutehassıs— lar, bu teşkilâtı tamamen Anglo-A- merikan hegemonyası altına koya- cak bir plân hazırlamışlardı. Ara- lık ayının ortasında yapılacak en yüksek kademeli N. A.T. O. Konseyi toplantısında, N.A.T.O. askeri teşki- lâtının yeniden gözden geçirilmesi i- çin teklifte bulunacaklardı. Bu teklif kabul edildiği takdirde — Teşkilâta mensup devletlerin orduları bir ku- manda altında toplanacak ve bunla- ra emir verme yetkisi devletlerden a- lınarak N.A.T.O. Konseyine bırakıla- AKİS, 30 KASIM 1957