23 Şubat 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

Conrad Adenauer Birleşmek, ama nasıl?. inanıyordu. Bu durumda ne diye Rus- ları Orta Doğu meselelerine karış- tırmalıydı? Ruslar mukabilinde ne odıyebılırlerdı Amerikanın bu dü- şüncesi Mısır ve Suriye Eisenhower plânını kabul ettiği takdirde çok isa- betliydi. Fakat Mısır ve Suriye, Rus- yayla flörte devam etmek istedikleri takdirde durum ne olacaktı? Senatör Alexander Smith, Amiral Radford'a işte bu suali sordu. Amiral, Rusya- nın bu memleketlere silah gönder- mekte devam etmesinin mümkün ol- duğunu söylüyordu. Rusya şimdiden Mısır ve Suriyeye 338 milyon dolar tutarında silah göndermiş bulunuyor- du. Diğer taraftan Dulles, Rus lider- lerinin Orta Doğuya gonulluler gön- dermek tasavvurunda olduklarını soy— lüyordu. İ Rusyadan yardım talep ederlerse Or— a Doğu müthiş bir soğuk harbe sah- ne olacak, sıcak harp tehlıkesı de son artacakt. İşte Eisenhower planının tek zayıf noktası buydu. Ka- ireli diktatörün tuttuğu — siyasette inadı dünyayı harbe sürüküyebilirdi. Bu takdirde çıkmazdan kurtulmanın tek şekli Dörtler toplantısıydı. Rus teklifi, bu bakımdan bir mâna ifade MacMillan ve Mollet ile birlikte pu mevzu uzerınde uzun uzun münakaşa edec Batılılaı'ın aksine, fini çok müsait karşılamıştı sağ gaz hower planıyla Rus teklıfînı alaylı bir dille mukayese iyordu: Rusya — milletlerarası em- peryalizm tehlıkesınden sÖz etmiyor- du- Eisenhower doktrininin sebebi vücudu milletlerarası komünizm, teh- likesiydi-. Rusya, Orta Doğunun mil- AKİS, 23 ŞUBAT 1957 Mısır Rus tekli- Me- letlerarası emperyalizmden koru mak için kendisiyle askeri bir ıttıfak yapılmasını talep ; den himaye için askeri ittifaklar tek- lif ediyordu-. i ü i temiyordu, - Amerika üs politikası- na büyük ehemmiyet Verıyordu—. Ma- kale Rusların Orta lerinin istiklâline “hürmet'e işaret yordu. Diğer taraftan İsrail meselesi de Eisenhower planının muvaffakıyet şansı için ağır bir ap teşkil ediyordu. Irak ve Suudı_ Arabis- tan dahil, bütün Araplar İsraile en ufak bir tavizde bulunulmasını kabul etmiyorlardı. i feda edemezdi. Halbuki Rusya, çekinme- den İsrail devletinin ortadan kaldırıl- ması tezini savunuyordu. Bu takdir- rap memle ketlerının Rusyaya el uzatması imkânsız değildi. — Kısacası Eisenhower plânı beklenen kazanamazsa, bir dün lemenin tek şekli olarak geriye Dört- ler Konferansı kalıyordu Orta Doğu Suudu beklerken Eısenhower planı, bütün tahminle- rin hilâfına bu haftanın başında da Amerikan Parlamentosundan çık— mış değildi. Amerikanın Orta Doğu- a sulh ve sükünu temin için attığı bu ilk ve cesur adımın en şiddetli tenkıtlere maruz kalsa bile, netice— e parlamentonun tasvıbını kazan- makta güçlük çekmıyecegı tahmin ediliyordu. Aslında işin doğrusu da buydu. Fakat Demokrat senatörler, Eisenhower Sabrı tükendi DÜNYADA OLUP BİTENLER Nuri Said Paşa Şirinlik muskası tasvip yerine edıyorlardı Eisenhower — planını şiddetle tenkidi - tercih ratıldı. Acaba Kongrenin Cumhur- başkanına askeri kuvvetleri' kul- lanma selâhiyeti tanıması Anayasa- ya u düşer miydi nayasaya göre Cumhurbaşkanı aynı zamanda Başkomutandı, Anayasa şkana e- sasen silâha baş vurma selâhiyetini vermişti. Kongrenin esasen mevcut bir selâhiyeti yeniden vermesine lü- u itirazlar üzerine hü- kümet projesi Anayasayı zedelemi- yecek şekilde tadil edildi. Fakat ta- dilât zaman alıyor ve hükümet sabır- sızlanıyordu. Bu yüzdendir ki hower, Senatodan plânının acele tas- vibini tale Başkanın talebi herhalde nazarı iti- bara alınacak ve Amerika pek yakın- da yeni Orta Doğu siyasetim tatbi- ke girişebilecekti. Orta Doğuda son durum merikan Kongresinde Eisenhower plânı müzakere edilir. Orta Doğuda da durum şuydu: ü bölünmuşt memleketlerıydı leri Eise karşılamışlardı. oktrinim sevinçle Irak ve Türkiye esa- ok zamandan beri Amerikadan yardım talep edip duruyorlardı Ab- dülilahın — Washin,; seyahatinin sebeblerinden biri de dolar talebiyle sıkı sıkıya alâkalıydı. Nuri Said, A- merikanın gözüne şirin i için çıkar yol olmadığına kanaat ge- tırmış olacaktı ki Örfi idareye son ve- receğini ve siyasi partilerin kurulma- sına müsaade edeceğim ilân etmişti. uri Said vaadini tutarsa Irak üç 13