3 Mart 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

İKTİSADİ VE MALİ Dış Ticaret Bonn müzakereleri S u satırların yazıldığı sırada, Ba- tı Almanya Ticaret Bakanlığının genış müzakere salonunda iki heyet, halli cidden müşkül bazı meseleler üzerinde tartışmaktadır. Bu müzake- relerin ana hattını en fazla — ticari münasebette bulunduğumuz — memle- ket olan Almanya nezdinde — mikta- rı gün geçtikçe kabaran borçlarımı- zın ne şekilde ödeneceği meselesinin teşkil ettiği herkes tarafından bilin- mekte ise de ticaret heyetimizin rei- sinin dağarcığında başka neler oldu» ğu ancak müzakerelerin hitamında ortaya çıkacaktır. Bununla beraber, heyeti reisi Hasan Işık'ın diğer heyetın bütün azasını hayretten is- kemlelerınden fırlamalarına yol aça- bilecek bazı a Zorlu" tekliflerde bulunması da bekleııebılır Zıra Dış- işleri Bakanlıgımızın en iyi "müza- kereci"lerinden biri olan Hasan Işık- ın Bonn'a hareket etmeden önce sa- bık bakan Zorlu ile müzakerelerin esasları üzerinde bir kaç kere ko- nuştuğu bilinmektedir. Bu konuşma- larda ekilenler, Bonn'da biçilecek- tir. Hasadın verimli — olmasının tek şartı da heyetimizin müzakerelerde "ustalık" gosterebılmesıdır Bu mdan Almanyaya iyi bir t gonderılmıştır Bütün şartlar şimdi- e kadar aleyhimize işlemiştir. Dış tıcaretımızde en büyük mevkiyi iş- gal eden Almanya ile yaptığımız ti- caret ve tediye anlaşması neticesin- e Ve E. P. U. dahilindeki ticari mü- da kaımmış, fakat bu da yeniden bü- nasebetlerimizden — doğan borçlar o derece teraküm — etmiştir ki Alman tüccarları Türkiyeye mal göndermek ten vazgeçmişlerdir. Bunun üzerine yarı resmi bir kredi garantisi olan Hermes kredisiue ,baş vurmak zorun- lu miktarda "arriyer"ler teessüs etmesini önleyememiştir. Bu hal şısında diğer bütün E. P. U. emle— ketlerine olduğu gibi Almanyaya da borçlarımızı ödeyebilmemiz ak önümüzdeki mevsimde pamuk rekoltemizin tahminlerin kat kat üstüne çıkacak miktarlara ulaş- masına bağlıdır. Ticaret heyetimiz rekoltenin bu yıl yüksek — olacağına dair Alman heyetine teminat vere- miyeceğine göre, borçların tasfiyesi bahsinde iş ikna kabiliyetine kala- caktır. Dış ticaretimizin bu yılki rumu tamamiyle tabiat şartlarına bağlıdır. Kısacası işimiz Allaha kal- mıştır. Almanyadan istenilenler B ütün bu kötü şartlara — rağmen manya'dan bir Ş)k şeyler ko- tedir. İç piya- salarımızda ihtiyaç — hissedilen bir â(l)k ithal mallarının büyük bir kısmı manyadan — alınmaktadır. İhraç mallarımızın dünya — piyasasına na- zaran yüksek fiatlı olmaları, buna mukabil de kalitelerinin düşük, çe- AKİS, 9 MART 1956 şit ve miktarlarının mahdut bulun- ması ihracatımızın istenilen seviyeye yükselmesine imkân vermemektedir. Bu bakımdan da dış ticaret açıkla- rımızda gün geçtikçe yeni bir rekor tesis edilmektedir. Dış tıcaretımızde- ki bu muvazenesizlikten de e münasebette bulunduğumuz memle- ket olan Almanya en büyük nisbet- te zarar görmektedir. Bu sebeple Ti- caret heyetimiz, Alman ticaret heye- tini bir hayli memnun bırakacak bir teklifle Bonn'a gitmiştir. Diğer alacaklılarımızı hiç tem nun edeceğe benzemeyen bu teklıfe göre, ihraç mallarımızın muayyen b üzdesi muhakkak — Almanyaya tahsis edilecektir. — Böylelikle tera- küm eden borçlarımızın — daha kısa zamanda ödenmesi temin edilecektir. Alman heyetinin de bu borçların sür- atle ödenmesini temin için bazı yeni tedbirler teklif edeceği şüphesizdir. Pamuk mahsulü Ümitler ona bağlı Bu meyanda Almanyaya ihracatımı- zın arttırılması imkânları aranacak- tır. Bilhassa dünya fiatları ile Al- manyaya buğday ve pamuk satışına çalışılacaktır Bu ara iyi işleme- n ve beklenilen faydaları temin et- meyen Hermes kredilerinin ıslahına ve işler hale getirilmesine de uğraşı- lacaktır u kadar çetin mevzulardan boş elle sıkmamak için Almanyaya kuv- vetli bir takım göndermek icap et- miştir. Dışişleri Bakanlıgı Anlaşma- lar Dairesi Umum asan Işık'ın riyasetindeki heyette Maliye akanlığı ve Merkez Bankası tem- silcilerinden başka bir "fatinist" ola- rak tanınan Bonndaki ticaret müşa- SAHADA virimiz Orhan Utkan ve yeni Dış Ticaret Dairesi Reisi Süleyman Ceş- mebaşı da vardı. Bilindiği gibi Paris müşavirliğinden Dış Ticaret Reisli- ğine getirilen Orhan Utkan bu vazi- fede bir kaç ay kaldıktan sonra ken- disini Bonn'a tayin ettirmekten baş- ka çare bulamamıştı. Orhan Utkan- dan açılan reisliğe de Bonndaki mü- şavir Süleyman — Çeşmebaşı getiril- mişti. Türk - Alman ticaret görüş- meleri münasebetiyle — ayni masada yer alan bu halef - selef de kendi sa- halarında "usta"lıkları ile tanınmış- lardır. Türk-Alman ticareti de bu us- talığa muhtaç bulunmaktadır. Piyasa Çürük mallar İthalat güçlükleri dolayısıyla en za- ruri ihtiyaç maddelerini bulmakta sıkıntı çekenlerın, aradıkları bir ilâ- cı bulabilmek ümidi ile eczahane ec- zahane dolaşanların vıtrınlerı doldu- ran buz dolaplarım, çamaşır makine- lerini gördükçe "döviz yok diyorlar unlar nereden geliyor yarab- bi?" diye şaşmamalarına imkân yok- tur. Halbuki, bütün bunlar ticaret muvazenemızdekı bozukluğun tabii birer neticesidir. Bize mallarım dün- ya fiyatları ile satmakta olan ; memleketlerine — ithalâtımızı karşılı- yacak kadar ihracatta bulunamama- mız üzerine kah altın satmak, kah ihraç ettiğimiz malların satışından elde edilen dövizin bir kısmım tahsis etmek suretiyle bu borçların ödenme- sine çalışılmaktadır. Buna rağmen yama daima delikten ufak kaldığı i- çin bize fiat bakımından pahalı, ka- lite bakımından düşük mallar satan klering anlaşmalı memleketlere baş vurmak zorunda kalınmaktadır. Böy- lelikle de E.P.U. memleketlerinin uy- gun fıyatlı ve iyi kaliteli malları ye- rine piyasamızı, İ mallarımıza daha yüksek fiyat verebilen klering anlaşmalı memleketlerin çürük pahalı malları doldurmaktadır. Bu şekilde ticaretin memleketimi- ze büyük zararları unmaktadır. "Switch" tabir edilen bazı memle- ketler bizden yüksek fiatla aldıkları malları bizim de pazarlarımız olan sağlam paralı memleketlere bizden daha ucuz fiatla arzetmek imkanını bulmaktadırlar. Bu suretle bu mem- leketlere aynı malları satmamız he- men hemen imkânsız hale gelmekte- dir. Piyasamıza pahalı ve çürük mal- lar dolarken diğer taraftan da esa- en mahdut olan ihracat imkânımız busbutun daralmaktadır. Dostlar da bizi alış verişte görmektedir. İngiltere Yeni tedbirler G eçen hafta, Maliye Bakanı But- ler İngilterenin aldığı yeni mali 13