11 Haziran 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İSTATİSTİK na rağmen sayım yapıldı ve memle- ket nüfusu 13 milyon 648 bin 270 o- larak tesbit edildi. Bu hazin bir ra- kamdı. 772 bin kilometre murabbaı bir araziye malik olan Türkiyede ki- lometre başına vasati 13 kişi düşü- yor demekti Müteakip sayımlar "Bu rakam, memleketin ne kadar ciddi ve büyük bir çalışmaya ihti- yacı olduğunu gösterdi. Yapılacak tek şey inkilâplara hız vermekti, Öy- le oldu. Mustafa Kemal ve arkadaş- ları - bir avuç insan - her şeyi yap- tılar. Mılletlerarası ıstatıstık Ensti- tüsüyle temas temin edildi ve her beş senede bir defa nüfus sayımı yapıl- ması esası kabul edildi. Sonu (0) ve (5) le nihayet bulan yıllarda sayım yapıld 1835 de nüfusumuz mil- on 1 8 bin 18 olarak tesbit edildi.. Bunun 7.936.770 i erkek, 8.221.248 i kadındı. 1940 senesinde 17.820.950 olduk. 1945 seçimlerinde 18.790.174, 1950 yılında . ise 20.947.188 e yukseldık 1945 seçimlerine kadar memleketi- mizde kadın miktarı erkek miktarın- fazlaydı İlk defa 1945 te erkek arı 100 bin- kadar fazlalık gös- terdı 1950 de erkek fazlalığının ay- nı miktarı muhafaza ettiği görüldü. Bizde sayımlar kanunu ilk a 1950 senesinde hazırlandı. Bu seneye kadar yapılan sayımlar kanun! bir mecburiyet altında cereyan etmemiş- tir. Bu kanunda, sayımlar için on se- nelik devreler tesbit edilmiştir. Nü- s, Tarım ve iş yerlerı (sınai) sa- yımlarının memleket iş ve sosyal ha- yatında taşıdığı büyi ehemmiyet bu işin çok ciddi şekilde ele alınması- nı icap ettiriyordu. Nüfus ve Tarım sayımları için sonu (0) ile biten yular, iş yerleri sayımı için de sonu (1) le biten seneler sayım yılı ola- rak kabul edilmiştir. Bu suretle ilk defa 1950 de nüfus ve Ziraat sayımı, 1951 de de iş yerleri sayımı yapıldı. Bu tecrübeler ve memleketteki son politik inkişaflar, çok partili ha- yata geçişimiz, nüfus sayımlarının her devresinde milletvekili miktarını kesin olarak tesbit edip, seçmen kü- tüklerinin ona göre tanzimi, yeni yıl bütçesinin one göre hazırlanması lâ- zımdı. Belediye, Vılayet ve muhtar seçimlerinin demokratik bir memle- kete yakışır durustlukte yapılmasını temin için memleket nüfusunun ve seçmen mıktarının en doğru şekilde bilinmesi icap etmektedir. Memleke- tin iktisadi hayatında en mühim rolü oynamakta olan vergi tahsilatı, Hıf- zıssıhha Kanunu, Ticaret ve Sanayi Odaları kanunlarıyle daha bir çok kanunların tatbikatı sayımlarla çok yakından ilgilidir. Bütün bu zaruret- ler nüfus sayımlarının beş senede bir defa yapılmasını zaruri kılmaktadır. Bu kanuni zaruretlerin yanı ba- şında me mleketın nüfus kayıtlarının hâla eski sistemle (Sarıkamış'ta ol- duğu gibi) idare edilmesi büyük bir mahzur teşkil etmektedir. Nüfus dairelerinde — yepyeni bir sistem tatbiki lüzumu bugün millet hayatımızın her sahasında acı misal- lerle karşımıza dikilmektedir. Türki- ye nüfusunun yüzde sekseninin köy- lerde oturması nüfus meselesinin ne muazzam bir iş olduğunu açıkça gös- termektedir. Zira köylerde bu işlere hâlâ muhtarlar ve ihtiyar heyetleri bakmaktadır. Yani keyif ve bilgisiz- lik hâkim durumdadır. Yumurta kapıya dayanmıştır "Bu muazzam İslâhata muhakkak ki evvelâ şehirlerden başlanacaktır. Bu iş için uzun vadeli plânlar mah- zurlu olacaktır. Halbuki 1955 sayımları gelip çat- mıştır. Bu sayımlarda alınacak neti- ceye göre, 1958 senesinde yapılacak olan mebus seçimlerinde seçilecek 0- lan mebus miktarı belli olacaktır. Bu sene Ekim ayında yapılacak o- lan yeni nüfus sayımı için 1 milyon 500 bin Ura masraf yapılacaktır Sayım 66 vilâyet, 450 den fazla kaza, 40 bin kadar köyde yapılacak- tır. Sayımda Devlet dairelerinde ça- hlşan 400 bine yakın memur ile bir hayli de yedek memur vazife göre- cektir. Sayım sekiz saat sürecektir. Bu iş için 400 bin memur, Üç milyon 200 bin saat çalışacaktır. Saatte 6 kişinin kaydı yapılacaktır. Bir çok ileri memleketlerde nüfus işleri aksaksız olduğundan nüfus sa- yımları on senede bir yapılmaktadır Kayıtlar muntazam olduğu için bu memleketlerin hayatında on senelik zaman parçaları memleketin umumi havasım ölçmek meselesinde bir ka- ranlık teşkil etmemektedir. Fakat Türkiyede vaziyet tamamen bunun aksinedir.- Beş senede bir -defa yapılan nü- fus sayımlarında bile doğum ve ö- lüm kayıtlarının muntazam olmadı- ğı hâlâ acıyla müşahede edilmekte- dir. O kadar ki mılletlerarası istatis- tiklerde Türkiyenin ism da “"doğum ve ölüm kayıtları bellı olmayan memleket" şeklinde şerhler vardır. Burada 1950 senesinde yapıl- mış olan n üfus sayımının neticeleri- nin memleketımızde hâlâ kat'i ola- rak alınamamış oldugunu kaydetmek bu sahada ne kadar geri olduğumuzu gösterir. Bu senek i nüfus sayımının başarı- h geçmesi için muhakkak ki büyük gayretler sarfedilecektir. Fakat der- din esasını teşkil eden nüfus daireleri teşkilâtında — sistemli bir değişiklik yapılmadıkça bir sene sonra tekrar eski halimize gelmekten kurtulamı- yacağız. 1955 yılı Bütçe- müzakereleri es- nasında Nüfus müdürlükleri teşkilâ- tının ihtiyaçları için bu sene 143 bin lira fazla tahsisat kabul edilmiştir. Bu para ile 1904 senesinde memleke- timizde tatbik edilmeye başlanan nü- s kütükleri tamir ettirilip yenile- necektir. 50 seneden beri yıpranmış, parça parça olmuş, dağılmış olan nü- fus defterleri için bu sene 160 bin li- ra sarfedilecektir. Bu para sayesinde sadece 60 sene evvelki sistemle ışle- mekte olan nüfus idaresinin durum muhafazasına çalışılacaktır Ya- nı karanlıklar İçinde ayakta durabil- memiz İçin bu para ancak kâfi gele- bilecektir. D.P.nin dosyaları - 1950 senesinde iktidara gelmiş o- n Demokrat Parti Genel Merke- zınde Türkiyedeki bütün 'koylerın muntazam kayıtları vardı. Çelik ka- salara el Atılınca, alfabe sırasına gö- re her hangi bir vılayetın her hangi bir köyünün dosyası kolayca çıkarı- labiliyordu. O kadar ki, hangi köyde kaç seçmen vardır, bunların kaç ta- nesi Halk Partili, kaç tanesi Demok- rat Partili, kaç tanesi Millet Partili veya partısızdır, bunlar D.P. U ida- recilerce malümdu. O zamanın iktidar partisi, böyle bir kayıt tutmayı aklından bile ge- çilmemişti. Particilik, babadan kal- ma usullerle yurutulu ordu. Demok- rat parti seçimlere bu kadar sağlam bir temelle girdi. Daha seçimlerden evvel partinin hangi mıntakada ne kadar rey alabileceği aşağı yukarı kat'iyete yakın bir şekilde tahmin o- lunabılıyordu Bu dosyalar sayesinde partinin' zayıf olduğu nun takalar tes- bıt edilebilmiş ve seçimlerden evvel oralara istenilen şekilde nüfuz ede- bilmek imkânı sağlanmıştı. Memleket siyast hayatındaki politik alabora çelik kasalardaki bu dosyalar saye- sinde meydana geldi. Halbuki o za- manın iktidar partisinde, teşkilâtın- da vazife almış parti başkanlarının dahi kayıtları mevcut değildi. Fakat Demokrat Parti merkezin- deki bu muntazam kayıtlara rağ- men, D.P. iktidarının beşinci seni sinde memleketin nüfus daırelerınde vaziyet 50 sene evvelkinin aynidir. Bu sene nüfus sayımı 23 Ekim Pazar günü yapılacak. O gün sokağa çıkmak yasaktır. Herkes evinde ka- lacak. Bütün ümit şudur. Bir gün - acaba kaç sene sonra - meselâ Sa- rıkamış Askerlik dairesinde İsmet e- fendi yerine İsmet hanım askerlik şu- besine derdest edilip götürülmesin! Dolgun goguslerıne, usun saçlarına, ince tatlı sesine rağmen şube reisi İsmet hanımın erke kız mı ol- duğundan şuphe etmesin. Hattâ o- nun dişi olduğuna kani olduğu halde formalite mecburiyeti yüzünden, va- ziyeti hükümet doktoru vasıtasiyle bir zabıtla tesbit ettirmek mecburi- yetinde kalmasın.. Bu kadar muntazam insanlar ha- line gelebilir miyiz dersiniz? AKİS'E Abone olunuz Posta Kutusu 582 AKİS, I1 HAZİRAN 19SS