17 Temmuz 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28
SANAT DÜNYASINDA Radyoda tiyatro Bu bir başka sanattır Radyo Tiyatrosu 1928 senesinde, öÖzenti kabilinden, bizde de ilk radyo tesisi kuruldu. Bu, tam mânasiyle derme çatma bir neşir istasyonu idi.. 1936 ya kadar İs- tanbul ve Ankara'da aynı yarım ya. malak tesislerde muhtelif sahalarda neşriyat yapılıyordu. Bu arada devam- l1 bir kadro olmadan, mevcut tiyatro teşekkülerinden faydalanmak suretile gelişi güzel temsiller de veriliyordu. Türkiye radyo difüzyon postaları- nın tesisinden sonra, bilhassa 1936 dan itibaren, radyo tiyatrosu mevzuu ele Radyosunda, ermek üzere, bir "Rad- yo Temsil Kolu" ihdas edıldı ve kad- du. o kadro lâğvedildi, yerden ibaret olan teşkil olundu. Radyo tiyatrosunun gerektiği şekil- de ele alındığı bu devirde; k tem- sil heyeti ve gerekse temsıl olunacak radyofonik tiyatro eserleri üzerinde ciddiyetle duruldu. Devlet radyosunda yer alacak pi- yeslerde bazı vasıfların aranması mec- buriyeti — vazedildi. Bu evsaf ezcümle şunlardı: Radyofonik tiyatro eserleri içtimal ahlâki, milli ve kültürel mev- zu ve mahiyette olacağı gibi; bir züm- reye değil, kitleye hitâp etmek husu- siyetini taşıyacaktı. adyoda eserleri oynanacak yazar- lara telif hakkı verilmesi esası kabul edildi ve bunun için bir barem yapıl- dı. ikinci bir kadro Dahası var; radyofonik piyes yarış- maları tertip edilerek, yazarlar teşvik olundu. mune radyo piyesleri tabet- tirilerek heveskârlara dağıtıldı. Bu 28 verdi: memleketin OPERA ALBÜMÜ Saraydan kız kaçırma Eser Neşeli opera Üüç perde. nor). Orman (bas), — Se- Metin; — Gottlob - Stevha- lim paşa (yalnız. konu- nie. üzik: Mo- ur). eart. ilk defa 12 Temmuz Mahal Anadolu. — Selim — Paşanın Id%;ğ de Viyanada temsil malikânesi. — Zaman: — 1560 edildi. S Şahıslar Konstanze ( - Koloratur y ıl;(. KKuçukk kîm b(;lğ soprano), — Belmonte — (te- o UŞUK O estr' a ( nor), Blondehen — (koloro- enstrüman). Eserin — de- tur eubret). Pedrillo (te- vamı 2.5 saat MEVZU Birinci — perde: bir plân hazırladığım söyler. Blond- Sahilde Selim Paşanın köşkünün dan sonra nihayet sevgilisinin nere- de olduğunu — öğrenmiştir. Sevgilisi Konstanze ile onun oda hizmetçisi Blondchen korsanlar tarafından ya- kalanıp Selim Paşaya satılmışlardır. Selim Paşa, Konstanze'a âşıktır ve onunla evlenmek istemektedir. — Se- lim Paşanın sadık uşağı Osman da Konstanze'ın hizmetçisi Blondchen'ı sevmektedir. Nihayet Belmonte ile Pedrillo —kendilerini — tanıtmaksızın Selim Paşanın hizmetine girerler. Belmonte köşkün mimarı Pedrillo da bahçivan olur. İkinci Selim Paşanın köşkünün bahçe. si. Osman burada Blondchen ile kar- şılaşır ve onunla sevişmek ister, fa- kat Blondchen oradan kaçar. Osman sevgilisini Pedriollo'dan kıskanmak- tadır ve bundan — dolayı mimar ile bahçıvandan hoşlanmamaktadır. Bu sırada Selim Paşa — Konstanze ile bahçeye gelir ve yarma kadar evlen- meye karar — vermesini söyler, aksi halde — Korstanze'ı fena — akibetler beklemektedir. Diğer taraftan Ped- rillo, Biondchen ile karşılaşır ve ona efendisinin hep birlikte kaçmak için perde: teşvik hareketi çok müsbet neticeler İlk sekiz ay içinde muhtelif şe- hirlerder 1654 radyo piyesi gönderildi. Bu işi tetkikle vazifelendirilmiş olan komisyon bu denemeler içinden 76 ta- nesini temsile uygun buldu Mütebaki denemelerin sahiplerine de eserlerinin kusurlarını bildiren bi- rer mektup gönderildi. Temsili uygun — görülen "Radyo Temsil Kolu" na verildi. eserler Tem- sil kolu da kendi bünyesine göre rol bölümleri yaparak ve sistemli bir ça- lışma temposu kurarak bu ve bundan sonra — gönderilen eserlerin temsiline yıllarca devam etti. Büyük şehirlerden pek değil, fakat dört köşesinden daima chen bunu hanımına bildirmek için süratle oradan ayrılır. Pedrillo kaç- ma plânı dolayısıyle Osmanı sarhoş eder ve daha sonra bahçede dördü buluşup birbirlerine olan sadakatleri- ni belirtirler. Üçüncü — perde: Köşkün önündeki meydan Ped- rilo kaçma işaretini vermek için Konstanze'ın penceresinin önüne ge- lip romanz'ını söyler. Vakit gece ya- rısından biraz evveldir. Nihayet Bel- açma plânını öğrenen Osman, Ped- rillo, ile Blondchen'ı yakalar, — keza biraz sonra Belmonte ile Konstanze da yakalanır. Osman rakiplerinin i- dam edileceğinden memnundur. Ya- kalanan kaçaklar da — öleceklerini bildikleri — için birbirlerine veda e- derler. Fakat hakikatte çok iyi kalb- lu olduğunu öğrenince asil bir ha- rekette bulunarak onların hepsini affeder ve memleketlerine dönmele- rine izin verir. Dördü de sevinç için- de kayığa binip gemiye doğru yol alırken Osman hiddetinden çılgına döner. rağbet gördü. Dünya klâsiklerinin ya- nında; uzun. ve titiz çalışmalarla mik- konulan ve mahalli mevzuları aksettiren —eserler, halkın — alâkasını çektiği gibi, müsbet propaganda hiz- meti bakımından da azami faydayı sağ- lıyordu. Yılardan bir yıl, — beş sene olu- yo nkara Radyosu temsil seksi- yonu lagvedıldı O sırada modern bir müessese olarak kurulmuş bulunan İs tanbul radyosu da daimi kadro usu- lüne yanaşmıyarak mevcut tiyatrolar- dan faydalanmak yolunu tutmuştu. Ankara Radyosu —Temsil Kolunun lâğvedilmesine — gösterilen lüzum ise n s ydu: "Ankarada koskoca bir Devlet Ti- AKİS. 17 TEMMUZ 1954
