12 Şubat 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27
MUSİKİ Neşriyat Grove Lügati O n yıla yakın devam eden bir çalış- unda meşhur Grove Mu- siki ve Musıkışmaslar Lügati (Grove's Dictionary of Music and Musicians) nin beşinci baskısı nihayet satışa çık- mış bulunuyor. Üç çeyrek asırdır bu dev lügat, arşivciler, amatorler, profes- yoneller, icracılar, hülâsa bütün m kişinaslar için en yetkılı müracaat ki- tabı sayılır Fakat 1940 yılında çıkan dördüncü baskı, 1878'de Sir Geco! Groveun hazırlanuş olduğu ilk baskı- dan pek farklı değildi. Ikıncı Dünya Harbinden sonra Londra'nın Macmil- lan Neşriyat Firması, lugatın yeni bas- kısının hazırlanması zamanının gelmiş olduğuna karar verdi. Bu ış, Londra h musiki münekkidi ve tarih Eric Blom'a verildi. O da, 500 yarduncısıy— le beraber, yeni nusha üzerinde çalış- malarına başladı. Teklifi aldığım zaman heyecanlandım, — diyor Eric «Sonra da g duydum. İtiraf e İiyim ki cıddî şüpheler ve tereddutler içindeyim. Ama naşirlere, ne istediği- mi bildiğim, plânımı hazırladığım ve bunu tatbık edecek kudrette oldugum intibamı verdim. Çalışmalarım esn; sında gösterdikleri maddi comertlıge teşekkür etmeliyim. — Hiçbir masrafı esirgemediler. Beni bu ıfa seçmekle gosterdıklerı itimada da ettarım. Acaba iyi mi ettiler? Ancak tenkıtler neşredilmeye başladıktan sonra bu an- laşılacaktır.» dehşetli Blom Yeni Grove Lügati -<<ansiklopedi» kelimesi daha uygundur- dokuz cilt halinde ve 127, 50 dolar (takriben 400 İlira) fiyatla satıştadır Neşredilen ten- kitlerden de Eric Blom'un muvaffak olduğu anlaşılıyor. Eser, bu haliyle, 1940 nüsi hasının bir mıslı büyüklükte- dir. Fakat sekiz yıldan a bir za- manda hazırlanan bir lugatte aktualı- te ile alâkalı bazı bilgi daha e piyasaya çıkmadan eskmıış olabılece- ği akla gelir. Eric Blom <bütün mü caat kitaplarının kaderi budur» dıyor ansıklopedımn, musıkmın rminci asır ortasındaki — durumunu buyuk bır sadakatle aksettirdiği belır- tiliyor. Yeni nüshada, 8.350.000 kelim vardır. Eski nushada ele aluınıayan mevzu hakkında makaleler der- cedılmıştır Teknik mevzular da 300 yeni ve büyük makale vardır. Küçüklerin sayısı ise saymayı güçleş- tirecek kadar çoktur. Yeni Grove'da, dördüncü nüsha- ya nispetle, raslanan yeniliklerden ba- zıları şunlardır: Fonoğraf, plâklar, ses alma cihazla- rı vs. Bu bahis eski nüshada üç buçuk sahifeye sığdırılmıştı. Şimdi ise, te- malümatla, sekiz sayfa işgal etmektedir. Film Musikisi: Yeni Grove'da bu mevzua 16 sayfa tahsis edilmiştir. ve musikisinin ilk — devirlerinden, AKİS, 12 ŞUBAT 1955 Naşir rBlom Bir meşhur naşir Honegger, Copland, Prokofiyef gibi şöhretli bestekârların yazdıkları par tisyonlara kadar geniş bilgi verilmek- tedir. Oniki ses musikisi : Schönberg'in, ir zamanlar şiddetli münakaşalara yol açmış bulunan, oniki ses ile bestele- me sistemi, Grove'un beşinci baskısın- a, <« ır musikisinde cihan- ümul manası olan bir teknik» olarak kabul edilmiştir. Müşahhas musiki; Tabiatteki ses- leri muhtelif elektronik usullerle tadil ederek ve birleştirerek yapılan yeni Sır George Grove Bir lüğat sahibi kompozisyonlardan Grove'da <«yeni bir ifade vasıtası değildir» diye bahsedili- yor. Caz : Bu musikinin Afrika menşe- lerinden bebop'a kadar geçırdıgı saf- baskısı, musiki tarihi, yaratması — ve icrasına muteallık herşeyı ihtiva edi- yor. Fakat bir kelimeyi, Grove dahi izahta güçlük çekiyor: musiki kelime- sini. Sanatkârlar 24 Yaşında Metropolitan'da B eş sene önce bir gece, orkestra şe- omas Schippers, Broadway'da Menotti'nin «Konsolos»unu idare eder- ken o derece heyecanlannuştı değ- neği elinden fırlamış ' ve seyircilere doğru uçmuştu. O zaman 19 yaşın- daydı. O gündenberi Thomas Schıppers degnegını ,sıkı tuttu, New York City O ç arını üyük tak- dir kazandı bırçok senfonı orkestrası idare etti ve geçenlerde Menotti'nin yeni operası Bleecker Sokağı Azizesi'- nin şeiliğini yaptı. di Metropolitan operası, genç Thomas Schıppers ile bir kontrat im- zalamış bulunuyor. Schıppers, bugüne kadar Metropolitan'da çalışmış üçüncü ÂAmeri B aŞ kumpanyasının kadrosuna girmiştir. Bozulan yemı'n 1938 yılında, Ispanya daki dahili harbin sonların doğru, şöhretli İs- panyol vıyolonselıstı Pablo Casals Fransa'ya sığınmış ve Franco'nun ida- resinde kaldıkça vatanına donmeyece- ğini soylenuşt vvelki hafta ihtiyar musıkışm s (78 yaşında) yemınını bozdu oğduğu yer olan Vendre! öndü. pek kısa bir müddet için. Eskı bir dos- tu ölmüştü nun cenazesinde hazır bulundu. Sonra gene Pireneleri aştı; Fransa'ya avdet etti. Konserler Küçük başarı O rkestra, Rossini'nin "Cezayir'de bir İtalyan Kadını" uvertürünü bitirdikten sonra şef Haymo Taeu- ber kısa bir müddet sahneden uzak- laştı. Sonra, yanında Fethi Kopuz olduğu halde, tekrar sahneye çıktı. du. Fethi Kopuz, üçüncü keman konsertosunu çala- caktı. Virtüöz bir — piyanist olan Saint-Saens'ın diğer aletler için yazmış olduğu konsertolarda da h başarısız birçok konserini dinle- mişlerdi. Bir elma ağacının elma vermesi gibi eser yazdığım iddia eden Fransız bestekârının konser- tosundaki engelleri bakalım nasıl atlayacaktı? Orkestranın kısa bir girişinden sonra Fethi Kopuz, solo partisi baş- 27
