1 Temmuz 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 12

ketlere nazaran umumiyetle dun olduğunu kabul etmek lâzım- dır. Zaten bunun içindir ki bir kısım sanayiciler, kendi mücsse- sesinin tekniğini ilerletmek ve amelenin iş kabiliyet ve mehare- tini artlırmak suretile temin edebilecekleri iş verimliliğini, iş sa- atlerini uzatmak veya yevmiyeleri kısaltmak suretile clde et- mek isterler. Binaenaleyh is kanununu tatbik ile mükellef ola- cak devlet teşekküllerine burada da bir vazife düşüyor ki o da, nominal yevmiyeyi kıszmadan, iş saatlerini kanun çerçevesi ha- ricine taşırmadan, fukat ayni zamanda devlet veya milli teşek- kül sermayesini tehlikeye de koymadan, bilhassa tekniği ilerlet- mek ve Türk amelesinin iş kabiliyetini arttırmak surctile Türki- yede «İş verimliliği» hattını çok yükseklere çıkarmaktır. Türkiye'de iş kuvvetinin mahiyet itibarile tasmnifi: Yazımızın bu kısmına nihayet verirken Türkiyede sa'yını iş pi- yasasına arzeden vatandaşları işe olan alâkalarının muhiyetine göre de ayrıca gözden geçirmek icap eder. Çünkü yalnız bizde değil, bütün memleketlerde iş kanunlarının cn esaslı iştigâl mevzularından biri de amelenin «Amelelik mahiyeti» nin ve binaenaleyh kanunun sahai şümuli ile olan alâka ve münasehe- tinin tayinidir. Memleketimizde başlıca üç tip iş unsuru görülebilir: 1 — Mevsim işçileri, 2 — Köyle alâkadar amele, 3 — Taopraktan veya şahsımna mahsus iş âlet ve vasıtalarından ta- mamile ayrılmış işçi. Bunlar haricinde, yine kendi mukadderatımı iş piyasasına bağ- hyan, fakat buradaki içtimaf grupların hiç birisine ithal edilmi- yen yok değildir. Meselâ büyük atelye ve imalâthaneclerde gö- türü iş alanlar, yahut zirai işletmelerdeki yanaşmalar, rencber- ler, çobanlar, yıllıkçı (1) esnaf nezdindeki çırak ve kalfalar ve saire gibi. Maamafih umumi gruplar haricindeki bu nevi iş alış verişini şimdilik mevyzuumuzdan hariç bırakıyoruz. 1 — Mersim işçileri: Türkiyede ziraatin en kesif ihracat maddelerini teşkil eden tü- () Zirsat işçilerinea sit ahkâmm şimdilik (ş kanımına girmemesi düşü- nülmektedir. 12