29 Ekim 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 7

ayacağı reticeye iye göre aki olan zretm k Tecrü eltiğini jreceğiz bir çok nlerd:n nin zıd ikleder Cadri Şahesrlerden: Ii — Egmont hakkında bir kaç söz Goethe, şaheserlerinden biri olan Egmont'u 17.5 senesinde Frankfurt” da manzum olarak yazmaya başlamış ve bilahare nesir olarak yazmaya karar vermiş ve nihâyet İtalya seyahatı esnasında 1787 senesinde bitirmiştir. Egmont, Shakesberji takliden vü- cudı geirilen ve «cidden muvaffak olunan halk sahnelerine ve a bir hürriyet eseri olarak tasavvur edilm sine rağmen hakiki bir tarihi temaşa esri olamamıştır. Bu eserde Holanda” nin İspanya'ya karşı istiklal ve hürri yer mücadelesinden ziyade bize k h- karakteri sağdet ve felaket anlar nda tasvir edilmiştir. ramanin Göethe, tasvir ettigi Egmont'u ta- tihi hakikatlara da tevafuk ettirmemiş; mesela tarihin bize bildirdiği Egmont oldüğu halde Göethe Egmontu evlenmemiş serbest evli bir aile babası bir adam olarak göstermiş ve bünu da karakterine söyliyerek tasvir ettiği Egmont'un daha uyğun - geleceğini affettirmek istemiştir. Burdan başka Goethe Egmont'tan elli altmış sene evel yaşamış Machia- velli Egmont ile muasır addetmiş ve Holanda'ya ömründe bile aysk bas- mamış. olan OMachiavelli Holan' a naibei saltanatı hizmetinde dulundur- muştur. Sehiller, eserde tarihi mahalli renk lerin istimalindeki san'atı takdir etmekle beraber büyük tarihi vazifesine daha Egmont Egmont, HAYAT 7. Goethe'nin 8 senede yazdığı bir eserdir. Bu eser hakiki bir temaşa eseri olma- mıştır. Bunda tarih ve hakikut hatalarına da tesadüf edilir. İayık ve bizim de hürmet ve mizi kazanabilecek bir takd ri- Egmont arzu etmekte ve Egmontra ahlakı bir iht yaç olarax bulunması Jâzim gelen bir çok evsafi noksan görmek'edir. Bura mukabil Goethe, bizim ken- disine esef edeceğimiz sevimli bir inan ve kendisine acıyaağımız hir insaniyet mümes-illiki -ağır bir zamana kurban düşmüştür - tasvir etmek iste- miştir. 4 — Egmot'ta esas karakterler. Goethe bıze Egmontu halı. bir Holanda'lı yani hayattan memnün ve dima neşeli, serbet düşünceli ve açık fikili, doğru sözlü olarak tak- dim ediyor. Egmont ayni zamanda şövalyekârt bir kahraman, bütün şöval- vekâri ef'alde hârpte cesur, hayatında bir üstat, sosyete haya'ında tam bir kavalye, maiyetine ve küçüklere karşı daima mültefit bir insan olarak karşımıza çıkıyor. Keddisine herkes - ge- rek asker gerek halk - tarafından hür- met edi iyor. hafif bir hayat sürüyor. Basit bir burjuva kızına Serbest ve Klara'ya olan aşkında kendini en 3i yade bahtiyar addediyor. Yalnız vaz iyet böyle !asasız bir ömür sürmeğe müsade etmiyor, Duc d' Alba sifatile Holanda'ya Bu esnade ikinci hillip'in o valisi geliyor; zeki bir siyasi ve kurnaz bir hayat adamı olan Öranien bununla kendilerini tehdit eden tehlikeyi görü- yor ve dostuna dıkkat etmesini tav- siye edi or; fakat Egmont tehlikeyi istihkar ediyor, korkmıyor, hatta Alba'- nifi huzuruna çıkıyor ve ona asil dü- şünceli bir dost na açarmış gibi set. bestye ve açikça memlekıtin vaz'iye- tini ifşa ediyor, kanuni yıkmak oiçin (gönderilen Alba'yâ bu hakların temininden bahs: ediyor; ve Kırala karşi ihlali diye de tefsir mülakatın hitattında eyaletlerin haklarını “adakatinin edilebilen bü eykıf ölunuyor, Yalnız Egmont hapiste bile Kıralı adaletine, na bel saltanatın ve Orani- en'in dostluğuna halkın muhabberine itimat ediyor ve ümit ediyor. Fakat halk korkuyor, yeni idareden çekiniyor ve Epmontun sevgilisi Klara'nın ken - dilerini Eğmontu . tahlise teşvik tecrübesine rağmen kendi mü- isyana ve messilini kurtamaya cesaret edemiyor ve bu süretle de Egmont, millet adamlarından her şeyden evel sakin bir düşünce İle siyasi bir Zek ve dıkkat tal p eden bu zamanda korku» suzluğunun ve gayet büyük olan itimadının kurbanı olıyor, Fakat bu mağlubiyet zahiri kalıyor; Alba oğlunu Egmonr'a idam kükmünü tebliğa memur ediyor, Egmont zin- danına gelen Alba'nın oğlu ile konu: şiyor ve onu kendine karşı bir aşk, bir hürmet; bir hayranıyet içinde bı