16 Temmuz 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

eskiliklerini bize yenilik diye ( tavsi- ye eden ve okudukları, "Sosyalizmin el kitabı"nı geçmeyen bizim (salon aydınlarının kulakları çınlasın.. Hudutlar kalkıyor Demokrasinin beşiği oananeperest İngilterede, Muhafazakârlara kar- gı Liberallerle (oSosyalistlerin o flörtü seçim sandıklarının başına omahsus kalmıyor. Liberallerin lideri tam bir açıklıkla. Avam Kamarasında kendi partisi bir iktidar koalisyonuna gir- me mevkiine büyük seçimlerde gel- se bunu Muhafazakârlarla değil, Sos- yalistlerle yapacağını ilân etti. "Zira" dedi, "Sosyalistlerin tasavvur ettikle- ri İngiltere bize afazakârların tasavvur ettikleri İngiltereden daha yakındır." İşte, dünyayı hâlâ katı fi- kir ve doktrin bölmelerine ayrılmış sayıp memleketlerini bu cendereler- den biri içine zorla sokmak isteyen- lerin başlarındaki saçları diken diken edecek bir beyan daha.. Sosyalistler Liberallerin, Liberaller Sosyalistlerin . İngilteresini kendilerine (yakın 'bu- luyorlar! Aslında, bunda şaşılacak hiç bir şey yoktur. Bizde liberalizm diye ta- rif edilen bir mektep dünyada kal- madığı gibi, bizim sosyalistlerin sos- yalizmi de Demir Perdenin gerisi- ne sığınmıştır. Salon sosyalistlerimiz- den birinin, Türkiyedeyken eski oe- serlerine ve fikirlerine bakıp göklere çıkardığı bir ingiliz sosyalistini Lond- rada görüp konuştuğu zaman düştüğü şaşkınlık sâdece güldürücü Oo değil, aynı zamanda ibret de vericidir. Bi- zim sosyalistin, ingilizi gericilikle, sağcılıkla, avantacılıkla, yahut ağa taraftan olmakla ithamına ramak . Bizim liberallerin nazarın- hatta anarşist veya nihilisttir. Bunun, dünyayı gördükçe daha kolay anlaşılan pek basit bir sebebi vardır. XX. Asrın ortasındaki hayat, sosyalizm - liberalizm tartışmalarının kitaplarda yapıldığı günlerdeki hayat olmaktan çıkmıştır. Bugünün Avru- palı sosyalisti, meselâ istihsal âletle- rinin şahıs mülkiyetinde olmasının mahzuru kalmadığını görecek oo ol- gunluktadır. "İstihsal âletleri şahıs- mi mülkiyetinde olamaz" diye tepi- nenler ya geçen asrın dar ceketi i- çinde kalmış bulunanlardır, ya da marksizmin geç gelişmiş şakirtleri.. Bugünün liberalizmi Adam Smith'ten ne kadar uzaksa, bugünün sosyaliz- mide Karl Marx'ın aynı nisbette yabancısı. XX. Asrın ikinci yarısında Batı dünyasında siyasi odoktrinlerin birbirinden bir temeli ayrı kalmıştır. Belirli şartlar karşısında akıl, man- tık ve basiret devlet adamlarına bir tek yol gösteriyor: Orta yol! O yüz- dendir ki ingiliz seçim kampanyala- rında Liberallerle Sosyalistler Muha- fazakârlara karşı birleşmekten o çe- kinmiyorlar ve buna hiç kimse şaş- mıyor. Kadı hızındaki kusur Hiç kimsenin şaşmadığı başka bir politikacıların melek ol- maması, Demokrasinin kusurlara sa- hip bulunması, politika yapmanın a- yıp sayılmaması ve oy dâvasının par- tiler için önem taşıması. Bu dâva ba- zen o derece önem kazanıyor ki, tıp- kı bizde olduğu gibi siyaset adamla- rı iktidardayken başka muhalefettey- ken başka konuşuyorlar ve bundan dolayı hiç bir ingiliz dünyanın geldiği, bu rejimle işlerin yürümeye- ceği, bir dikta idaresinin kurulup bu süfli, mürai, modası geçmiş sistemi temizlemesi gerektiği inancına ovar- mıyor. Bugün, İngiltere bir hayati me- seleyle karşıkarşıya ve bu (mesele bütün siyaset çevrelerini alâkadar ediyor: İngiltere Müşterek (Pazara girmeli mi, girmemeli mi? Britanya adalarında şu anda iki cephe kurul- muş, halde ve ibunlar birbirlerine ve- husus, DIŞ ÂLEM riştirip duruyorlar. İngilterenin, im- paratorluktan arta- kalan meşhur Commonwealth'i var. Müşterek Pa- zara, kuyruğunda onu. sürükleyerek kabul edilmesi imkânsın. o Commou- wealth'i Buckingham'dâki Taça bağ- layan tek bağ ise iktisadi. O bağ çö- züldü mü, hissi rabıtanın Avustralya . veya Yeni Zelandayı, hele Hindistan veya Pakistanı İngiltereyle bir oara- da tutması artık kabil değil. Buna mukabil, kurulmakta olan Avrupanın dışında bir İngiltere şimdi düşünüle- miyor. Avrupa, şu veya bu şekilde mutlaka kurulacak. İngiltere ya O- nun içinde bulunup söz sahibi olacak, ya da dışardan seyredecek ki, o ta- rafa yanaşmak istemiyor. Amerika da, inandığı ve güvendiği İngilterenin Avrupa Birliği içinde Gaulle Fransası veya Adenauer Almanyası- na karşı bir fren vazifesi görmesini Batı Blokunun vazgeçilmez şartı sa- yıyor. Böylece, Londra bir 'bakıma iki cami arasında beynamaz. Müşkilât bu kadarla kalmıyor. İk- tidar partisi içinde üç grup var. "Sü- veyşçiler" Müşterek Pazarın şiddetle aleyhinde bulunuyorlar. Macmillan Londranın meşhur saat kulesi Tıkır tıkır