21 Mayıs 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

konomik alandaki bu değişikliklerle birlikte plân fikri de doğmuştur. Ni- tekim, zamanın ekonomistleri, beşer yıllık iki. plân hazırlamışlardır. An- cak bu plânlar, bugünkü, plân anla- yışına göre tam manasıyla birer plân değildir. (o Bunlar, birer sektör plânı halinde, Devlet eliyle Türk sanayii- nin kuruluşunu hazırlamışlardır. İkinci Dünya Harbi, bu iki plân- dan ikincisinin süresinin uzatılmasını icabettirmiştir. (o Böylece, çok partili demokratik devreye geçinceye kadar bu plân tatbik edilmiştir 1950 -Türkiye için bir dönüm nok- tası olmuştur. İktidar, görünüş programda liberal, tatbikatta devlet- çi ve müdahaleci bir siyasi partinin eline geçmiştir. e Ancak; plânsız bir iktisadi rejimin başlangıcını teşkil eden bu değişme, büyük imkânlar sağlıyan Amerikan yardımıyla, mil- letlerarası teşekküllerin geniş çapta- ki yardımlarını heba etmiştir Geçen on yıl içinde Türk ekono- mistleri plânın zaruretini büyük çap- ta hissetmişlerdir. İşte Devlet Plân- lama Teşkilâtının kurulusu ve o beş yılık plânın hazırlanmasını zaruri kılan sebepler bunlardır. Heyetin tetkikleri İçinde, NATO'ya bağlı Avrupa dev- letlerinden bir çoğunun temsilcisi de bulunan heyet, Türkiyeye, beş yıl- lık Kalkınma Plânı hakkında bilgi verilmek üzere davet edilmişti. Ta- pılan çalışmalar bu o çerçeve içinde olacak, ayrıca heyet muhtelif bölge- lerde tetkiklerde de bulunacaktı. Plânlama Dairesi, beş yıllık Kal- kınma Plânı hakkında heyete verile- cek bilgi babında iyi hazırlık yapmış, planın tatbikinde çıkması muhtemel güçlükleri (oObüyük oranda önlemeğe çalışmıştı. £ Plân hakkında verilecek bilgi sonucu varılacak kanaat, Tür- kiye için son derece önemlidir. Zira beş yıllık Kalkınma Plânının finans- manı meselesinin büyük bir kısmı dış yardıma dayanmaktadır. Ayrıca, NATO devletlerinin Türkiyeye yap- mayı prensip olarak kabul ettikleri yardım bakımından, heyettin intibala- rının önemi büyüktür. Sebebine ge- lince kurulacak Konsorsiyumun oun- ırlarım teşkil edecek memleketler- le, milletlerarası yardım teşekkülle- rinin üyeleri, gelen heyette ziyadesiy- le fazladır. Bunların Kalkınma Plâ- nı hakkında edinecekleri kanaat, Konsorsiyumun çalışmalarında, kre- dinin veriliş (şartlarında, o kullanıl- masında büyük kolaylıklar (o sağlıya- caktır. oPlâna verilecek değer, yapı- lacak yardımın şekline tesir edecek AKİS, 21 MAYIS 1962 ve vukuu muhtemel olayların önüne o nisbette geçilmiş olunacaktır Heyetin Türkiyeyi ziyaretinin bir başka yönden faydalan büyük oldu. Beş yıllık Kalkınma Plânı henüz tam manasıyla (ohazırlanmamış (olduğu için, yapılacak tartışmalar ve heye- te mensup tecrübeleri müsellem, bil- gili ekonomistlerin tavsiyeleri plânın nihai revizyonunda büyük rol oyna- yacaktır. Devlet Plânlama Daire- sindeki çalışmaları salı akşamına ka- dar devam edecektir. Sonrada, Tür- kiyenin ziraat olanında en mümbit bölgesi sayılan ukurovaya gidile- cek ve tetkiklerde bulunulacaktır. Para, Bu su değildir! çalışmaların büyük faydaların- dan biri de, plânın dış finansma- nı cümlesinden yapılacak yardımla- rın nerelerde ve nasıl (o sarfedileceği hususunun yabancı teknisyenler o ta- rafından bilinmesi oldu. Devlet Plân- lama Teşkilâtı uzmanları gayretleri- nin çoğunu bu yöne tevcih ettiler. Hazırlanan beş yıllık Kalkınma Plâ- nında öyle ütopik bir takım proje- ler, oTürkiyenin gerçekleri dışında kalkınma hareketlerine girişme ta- savvurları bulunmadığı oheyet men- suplarına anlatılacaktı. Böylece, ya- pılacak yardımın heba olmıyacağı ortaya çıkacak, o Türkiyenin kalkın- madaki samimi çalışması ve hesabı, karşılıklı tartışmalar sonunda belir- miş olacaktı. İşte Devlet Plânlama Dairesi Baş- müşaviri Prof. Tinbergen, toplantı- da yaptığı konuşmayla bu gerçekle- YURTTA OLUP BİTENLER ri ortaya koymağa çalıştı. izahatı Kalkınma teknik hazırlıkların yapılması sunda gerçeklere verilen yer etrafın- da oldu. İşin basından beri Plânlama Dairesinin Müşaviri olarak (o çalışan Tinbergen, yabancı uzananlara evve- lâ, Türkiyenin Kalkınma Plânının demokratik memleketlerde tatbik e- dilen usüller çerçevesinde o hazırlan- dığını izah etti. Prof. Tinbergen'e göre, beş yıllık Kalkınma Plânı çerçevesi içinde, kal- kınma hızı 9 7 oranında olacaktır. Müşavir bu hızın bazı yıllarda oyna- malar kaydedeceğini açıkladı. Kendi hesabına göre ilk yıl bu oran & 7'nin üzerinde olacaktır. Bunun sebebi, Türkiyede şimdiye kadar âtıl kalmış olan kapasitenin faydalı şekilde kul- lanılmasıdır. o Öyle ki, büyük fayda- lar temin edecek birçok sanayi kolu- na şimdiye kadar el atmak, etüdsüz- lük yüzünden mümkün olmamış, hat- tâ hatıra dahi gelmemiştir. ', Bu sa- nayiden faydalanmak için eldeki pro- jeler bugün çok işe yarayacaktır. Devlet Plânlama Teşkilâtına oge- len yatırım projeleri içinde bir çoğu, âtıl kapasitenin harekete geçirilme- sini sağlayacak ve kalkınma hızını ortalama oranın üstüne çıkartabile- cek değerdedir. Tinbergen bundan sonra, kalkın- ma hızının 1964 yılında ortalama o- ranın altına düşeceğini tahmin etti- ğini açıkladı. Bunun sebeplerini * de belirtti. Devlet Plânlama Teşkilâtı Başmü- şavirinin konuşmasının önemli kıs- Yabancı uzmanlar çalışıyor. Ha gayret!