12 Şubat 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

dan beri boştur. Suna, mukabil, Tür- kiye Cumhuriyetinin 87 başkentte Ve iki teşkilât nezdinde -Birleşmiş Mil- letler ile NATO Büyük Elçisi, 4 baş- kentte Elçisi vardır. 39 Büyük Elçi- nin 6 tanesi meslekten değildir, 30 tanesi Dışişleri o kademelerini Oo ge- çerek bugünkü mevkilerine Ulaşmış- ardır. Elçiliklerin kaderi Elçi tayini, aslında devletin üç şah- siyeti arasında halledilmesi gere- ken bir iştir. Bu üç şahsiyet Cumhur- Başbakan ve Dışişleri Baka nıdır. Ancak, Elçilikler son derece cazip mevkiler okluğundan ve pek alıp g tayin kolaylıkla bir mesele halim al Dışişleri Bakanlığı 27 Mayıstan sonra devlet dairelerinin yüksek ka- demelerinde yapılan "ten muaf tutulmadı. Ancak, bilhassa Dı- şişleri Bakanının diplomatik meziyet- lerini iç sahada kullanması ve zaman zaman tavşana kaç, tazıya tut deme- si va bu temizlik ne deve ol- du, ne kuş. Bir takım kimseler, yaş ları ve hizmet yılları müsait oldu- gundan emekliye sevkedildi, bir kaçı istifa zorunda N daha genç yahut daha fazla direnme gücüne sa Hip vi hakkında dosyalar ag kabil, bazıları bir zarar gör mn işlerine devam ettiler. Tah- kikatlar, haklarında o kadar lâf söy- lenen "Genç Umum Müdürler"den çoğunun "Bakana şirin görünme ma- rifetinden başka bir kusurları olma- dığını gösterdi. Sadece bir tek dosya, bazı kimselerin "Bakan emrine boyun eğme" suçunu işlediklerini belirtti , Dışişlerinin baş b Menderes dosyasında üç çeşit suç vardır ; Başkâtiplik imtihanını Baka- nın emri üzerine vaktinden evvel aç- ak, I Menderesin iktisat im- tihanında aldığı kırık notu Bakanın emri üzerine düzeltmek - mümeyyiz olan sat sadece Yüksel Menderesin notunu yükseltmeyi reddetmiş, bunun üzerine bütün talebelerin o imtihan- da aldıkları höt aynı mabette yüksel İhtilâlden sonra bir takım kayı sıyırdı i Günver. Gene Bakanın idare-i masla- hâtçı meziyetleri (ogayesinde, aslında incir çekirdeği doldurmayan bu tah kikatın bir takım telâfi edilmez neti celer vermesi önlendi ve iş bugün kadar getirildi. İki o Hemen her memlekette olduğu gibi Türkiyede de, Dışişleri 12 Bakanlığı Oğuz Gökmen Segapo! mensuplarının iki handikabı vardır. Evvelâ, diplomatlık bir meslek sayıl- maz. Herkes, dışişlerinden mükemmel anladığı kanaatindedir Ve bunu Ço- cuk oyuncağı saymaktadır. Çok kim- se, hayalhanesinde Türkiyenin dış po- litikasını o idare mekle yetinmez, dünyaya da nizam verir. İkincisi, diplomat ve bilhassa El- çi denilen adamlar gittikleri yerde böl para alan, sırt üstü yatan, vakit- leri kokteyllerde, yemek davetlerin- e geçen bir takım sevimsiz, kuş be- yinli züppelerdir, Bunlar bir kaç yıl- larını başkentte geçirmekte, hayat Selim Sarper Dertli başın sahibi larının geri kalan kısmında dışarlar- da sefa sürmektedirler. Bu iki telâkki, Türkiyeye mah- sus değildir. Hiç bir milletin umumi efkârı, bilhassa devletin iç hizmetle- rinde görev sahibi olanlar (Dışişleri mensuplarına tahammül etmemekte- dirler. Bunda, bir allerji kadar, Dı- şişleri mensuplarının içinde gerçekten alay konusu edilen neviden tiplerin az veya çok sayıda bulunması ballı- ca sebebi teşkil etmektedir. u iki sebep, bilhassa İhtilâlden bu yana elçiliklerin doldurulması | i- çin girişilen her teşebbüste Bakanın karşısına çıktı. O tarihlerde, memle- kette "kudret sahibi adam" da faz- laca miktarda olduğundan her baş- kent için düşünülen her aday bir başka çeşitli itiraz çekti. o Ahbaplık- lar, dostluklar, bedava düşmanlıklar da bunda rol oynadı. Ü kadar ki. çe- kişmeler hareketsizliğe yol açtı başkentlerin elçisiz bırakılması tercih edildi. Bakan, zorlama çok sıkı Ol duğu zaman, meslek dışı bir kaç ki- şiyi oraya buraya yerleştirmekle yetindi, itirazlar, temsilcilerin gittik. leri yerde itibar görmelerini önleye- cek seviyeye sık sık yükseldi. e Eğer o tarihlerde meslekten Büyük Elçi- lerin tayinleri oçıkarılsaydı, o üstelik bunlar devlet otoritelerinden oo gelen itibar zedelemelerine maruz kalacak- lardı . Elçi tayini işi, ancak ihtilâlden sonra daha ciddiyetle ele alındı Bir liste ve sonrası Vaktin geldiğini gören Selim Sarper, birinde Kabinede bir listey- le belirdi. Bu, pek ihtiyatlı ve şim- . gekmeyecek sanılan bir listeydi. üdürler"den Sâdece bir. tanesi, “iktisadi sahadaki © vasıf- lan bilinen Hasan Işık Ortak Pazar çalışmaları için Brüksele plase olu- nuyordu. Selim Sarper başka deği- şiklikler de düşünmüştü. Meselâ Pa- rise Washington'dan Bülent Uşaklıgil getirilecekti. Fakat Washington için bir ısrarlı talibin, bütün şahsi han- dikabına rağmen ortaya çıkması işle- ri karıştırdı. 27 Mayıs İhtilâli üzeri- ne Amerikadan alınan Melih Esenbel, illâ gene Amerikaya gitmek istiyor- du! Bunun ifade edeceği mâna üze- rinde duran Dışişleri Esen- beli, önemi gittikçe artan Pazara alınmamıza karşı iran tlması gereken katı bir Vaziyet ta- kınan Romaya göndermek istedi, E- senbel, şahsi prestij meselesi VT den ihtilat yarattı. Bunun zerine Roma adayı olarak, Hükümete Ati- na Büyük Elçisi Adnan Kural -Ha- riciyenin en değerli bir kaç Büyük e biri - gösterildi. Atinaya bir "Genç Umum Müdür" gönderile- AKİS, 12 ŞUBAT 1962