7 Haziran 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

T Hastalıklar Yorgunluk da bir hastalıktır Her mevzuda olduğu gibi tıpta da tedbir tedavinin yarısı demektir ve ondan çok daha müsbet neticeler verir. Bu suretle en devasız, zanne- dilen hastalıkları zamanında dur- durmak, önlemek kabildir. Bunun i- çin şahısların muayyen tıbbi bir bil- giye sahip olması, doktora iş işten geçmeden evvel müracaat — etmesi şarttır. Bir çok mühim hastalıklarda en belirli ilk işaret yorgunluktu Yorgunluk, muntazam ve sıhhi bir hayat yaşayan bir kimse için hiç te normal bir durum değildir: Kendisini devamlı olarak yorgun hisseden bir kimse bunun sebebini muhakkak surette araştırmak zorun- dadır düşmiyecek kadar sıh— hatlı olmak kafi değildir. Tam mâ- nasıyle hayattan istifade edebilmek ve un bir ömür sağlıyabilmek için Zınde, enerjik ve tam sıhhatli olmak şarttır. Yorgunluklar mutlaka vahim bir hastalığın işareti değildir. Ama ted- birli olmak demek te, evhama ka- pılmak, psikastenik olmak demek değildir. Yorgunlukların sebebi, mü- im bir hastalığa dayanabıldıgı gibi asabi menşelidir. Yahut da zca gayri sıhhi bir hayatın ne- ebebi bulmak teşhisi ko- yabılmek 1ç1n ilk evvelâ yorgunluk- ların günün hangi saatlerinde mey- dana çıktığını tesbit etmek lâzımdır. Uyanırken duyulan yorgun luklar nsan, iyice uyuyup dinlen- dıgı halde yorgun kalkar. Bu pek çok insanın duçar olduğu bir du- rumdur. Hafif baş ağrısı belirli be- lirsiz bir bulantı, yataktan kalkmayı, hevesle işe başlamayı zorlaştırır. İş- te bu sabah yorgunluğunun — sebebi ekseriya bir sempatik sistem depres- sinirlerin — fonk- ozukluk, — uykuda artan bir depresyona sebep olmak- ve uyanırken bir müddet devam eden bu hal tıpta "vagotoni" ismi almaktadır. Sempatik sisteme tesir eden bazı ilâçlar, bunlar için çok faydalı ola- bilir. Bunların da başında muayyen dozlarda Barbutürikler, Atropin esa- sından ilâçlar ve bazı — müsekkinler gelir. siyonlarda bir bozukluk neticesi de ve safra kesesi tedavisi de icabedebi- lir. Bunun için sabahları, ufak doz- larda tanzim edici ilâçlar almak ga- yet iyi neticeler vermektedir. Bu yorgunlukların başka bir se- bebinin de fena bir uyku neticesi pek ala mümkündür. Birçok kimseler, az yahut ta süreksiz uyku uyurlar veya uyurken kafaları hep 26 B işler, hakikatte dinlenemezler. Bu tip insanların daha erken ve daha hafîf yemek yiyerek yatmalarında büyü fayda vardır. Bundan başka bazı insanların çok erken kalkmaya — bünyelerinin müsait olmadığını da kabul etmek lâzımdır. Birçok kimsenin mutattan erken uyandığı zaman hafif bulantı baş ağrısı ve umumi bir halsizlik hissettiği, mutattan geç uyandığı zaman ise zinde olduğu bir hakikat- tir. Bunu daima gözönünde tutarak, mecbur olmadıkça tabii temayülleri zorlamamak lâzımdır. Sabah yorgunlukları duyulan yorgunluklar yanında, bir de sabah yorgunluk- ları vardır. Bazı kimseler dınlenmış olarak uyanırlar, fakat saat ona doğ- ru veya ondan sonra yorgunluk his- sederler. Bu ekseriya, gayri kâfi bir kahvaltı yapanlar için varittir "Hy- poglycemie", yani kandaki — şekerin düşmesi buna sebeptir. Buna karşı alınacak tedbir daha iyi kahvaltı et- mek, yahut bir kaç parça şeker veya ğkerli büsküvi yemektir. ğle yorgunlukları ğle yemeklerinden sonra duyulan yorgunluk ve bilhassa uyku hissi ekseri hazım cihazında bir bozuklu- ğun neticesidir. Bu hal bırçok hastalıkların baş- langıç işareti — olabileceği gibi yaş- lılarda, fena bir kan deveranı işare- ti yahut ta ürenin kanda artması gi- bi Kardiorenal bir hastalığın belir- tisidir. Gene de bu konuda evham yersizdir. Çünki yemekten sonra du- yulan yorgunluk ve uyku ihtiyacı, çok fazla veya fena yemek yiyen kimselerde görülür. Bu gibi şahısla- rın evvelâ hafif yemek yemeyi tecrü- be etmeleri, yemek rejimini değiştir- meleri doktor tavsiyesi ile bazı ha- zım ilâçları almaları şarttır. Ancak bu tedbirden sonra mühim hastalık- lar bir ihtimal olarak düşünülmeli- Öğleden sonra yorgunluğu kendilerini öğleden sonra saat beşe — doğru bitap ve hissederler. Bu hal ekseri j" dan, asabi bünyelerde görülmektedir. Bu da sempatik sis- temdeki bir huzursuzluk neticesidir. Burada daha ziyade "exitation" hali göze çarpar ve uyanırken — duyulan yorgunluktan biraz farklıdır. Buna tıpta "Hypersympathicotonie" denir, En iyi ilâcı istirahattir. Kısa da olsa, bu istirahat asabi kimseler için çok faydalıır Bu yorgunluk tipi ekse- riya öğle yemeğini çabuk gürültü ıçınde yıyenlerde günün yorgunlu- ğunu, huzur verici bir köşede dağıt- mayanlarda görülür Bayan doktorlar bu gibi kimsele- re sempatik sistem tanzim edici, tas- kin edici ilâçlar verebilir. Akşam yorgunlukları Bu ekseriya fazla — çalışma, fena organize edilmiş bir çalışma ve- Yorgun kadın Geçer — demeyin yahut faal hayatta fena intibak etme neticesidir. Herkes aynı fizik, ve en- tellektüel faaliyeti gösteremez. Mu- akkak olan bir şey varsa, o da bir insanın fazla yorgunluk duyar duy- ir doktora müracaat etmesi lâ- zım, geldiğidir. Bu yorgunluk ehem- miyetsiz sebeplere dayanabilir, ama belki de mühim hastalıkların bir başlangıç işaretidir. Umumi ve me- lodik bir muayene vaziyeti aydınla- tacaktır unluk kan — deveranındaki bir bozukluga Hypotensiona, Hyper tensiona, Deveran aksamlarına, gud— delerde bir bozukluğa delâlet edebi— lir. Bazı yorgunluklar doğrudan doğ- ruya tiroid ve hypofiz guddelerinin bozukluguna bağlıdır. Kansızlık, Böbrek ve Karaciğer bozuklukları, yorgunluklarda mühim hem çok mü- him bir oynayabilir. Bu sebep- ten vaktiyle konulan teşhisler, bütün bu hastalıkların tedavisinde mühim rol oynıyabilecektir. Belki umumi bir muayene ve tah- lilerden sonra doktor, yorgunluğa mühim, bir sebep, bulamıyacak o Za- man hastanın asabi yorgunluğa du- çar olduğu neticesini çıkaracaktır. Hakikaten iklim, — gürültülü ha- yat, entellektüel veyahut fizik sür- menaj Üüzüntüler, huzursuz çalışm şartları, hissi şklar sukutu hayal— ler, kederler, insana devamlı, yorgun- luk hissi verebilmektedir Bazan da herşey yolundadır yal- nızca bir insanın asabi bünyesi ça buk yorulmaya müsaittir. Bunlar. halledecek bir sebebe bağlıyacak 0- l tor ve metodik bir muayene- dir. Fakat daha evvel şahsın — kendi kendisini tahlil etmesi, — vaziyetini kontrol edip yorgunluğu — küçümse- memesi — lâzımdır AKİS, 7 HAZİRAN 1958