17 Mayıs 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

DÜNYADA OLUP BİTENLER tehlikeli siyasetine son verilmiş 0- lacaktır. Fakat Amerika, — Ruslarla Orta Doğu meselelerini konuşmaya yanaşmamaktadır. Nitekim — zirve konuşmalarını inceliyen — Kopenhag- daki NATO Dışişleri Bakanları top- lantısında, Mr. Dulles, Orta Doğu kelımesının ağza alınmasmı bile is- tememıştır Kopenhagda bu kelimeyi ağzına alan tek adam tabii ki baş- ka bir istikamette Türk Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu olmuştur. Başkan — Nâsırın — hüsnüniyetine unun için yadan ne gibi yeni sürprizlerle dö- neceğini beklemek lâzımdır Tecrübe faresi merikanın Nâsıra yaklaşmasını güçleştiren — sebeplerden biri de, Orta Doğudaki dostlarım gücen- dirmek — korkusudur. Batı — dostu Lübnan ve Nuri Said bu yeni bahar havasından hiç memnun — olmamış- lardır. Gerçi Sam Amca, Bağdadin kuvvetli adamının gonlunu almak ıçın Iraka bir düzine F-86 - tipi jet uçağı hediye etmeye karar vermiş- tir. İngiltere de Hunter uçakları, ve Centurian tankları gönderecektir. Ama çok sevdiği bu — oyuncaklara rağmen, kendini pabucu dama atıl- maya namzet bir adam olarak gö- ren Nuri Saidin endişeleri dağılmış değildir. Hele Sam Amca Anayasayı değiştirip yeniden Lübnanın başın- a kalmak istiyen Batı dostu Ca- mille Chamoun'un teşebbüsünü des- teklemezse, Irakın bir numaralı a- damının Amerikanla ihanetinden şüp- hesi kalmıyacaktır Kulağı delik ga- zeteci J. Alsop'a göre, Nuri Sai Chamoun'a bır "tecrübe faresi" o- larak bakmaktadır. Amerika Cha- moun'u bırakırsa sıra, diğer "ko- baylar" a gelecektir. Saçlarını tı yolunda ağartan Sir Nuri, bu se- beple endişe içindedir. Sam mca- nın yeni flörtünün yarattığı üzüntü geçen haftanın başında — kazandığı büyük secim zaferinin tadım çı- kartmasına bile mâni olmuştur. İh- tiyar kurt, zaten pek dikenli olmı- yan Irak Parlamentosunu bazıları- nın çok gıpta edeceği "dikensiz bir gül bahçesi" ne çevirmiştir. 145 ki- şilik, Meclisin 130 u, jrakın rakipsiz liderinin sıcıllı adamıdır, Seçimler zaten bir "olgunluk" nümunesi ola- rak cereyan etmiştir. — Adayların mahalle mahalle dolaşıp seçim nut- ku atmasına bile lüzum — kalmamış- tır. Zira yüzden fazla aday, — karşı larında rakip bulamadıkları için, o- tomatik olarak seçılmışlerdır Halk oyunun bu kadar rayetle, sevke- dildiği Demirperde dışındakı tek yer, Nuri Saidin memleketi olsa gerek- tir. Bir, bizi meşhur — Havadis, beklendiği gibi, dört yıl evvel par- tilerin feshedildiği Iraktaki bu se- çim komitesini, "Nuri Saidin partisi büyük ekseriyetle kazandı" başlığı altında bildirmekte elhak kusur et- 22 Nuri Said, Paşa Mağlup sayılır bu yolda galip memiştir. Ama Meclisi dikensiz gül bahçesine benziyen Irakın dilsiz ve kulaksız — okluğu sanılmamalıdır. Nuri Saidin zahiren Stalin kadar kuvvetli göründüğü Irakta da Nâ- sır rüzgârları hâkimdir. Seçimlerden sonra Bağdat, Nicef ve — Kerbelâda vuku bulan nümayişler bunun delili- dir. Sam Amca da kendinden yüz çevirirse, zahiren kuvvetli — görünen Nuri Said, Kral Suud misali, iskam- bilden bır kule — gibi devrılebilir. Burnundan Ötesini örme hissini, ik- tidarın bile kaybettıremedıgı Paşa, nazik durumunu çok hissetmek- tedir. Bundan dolayı endışelıdır. A- ma, devam etmekten başka yapabi- leceği bir şey yoktur. Eliyle seçtiği dikensiz gül bahçesi, geçen haftanın sonunda toplanmıştır. 23 yaşını bi- tiren Kral Faysalın açış nutku o- kunduktan sonra Irak Anayasası K- rallar Federasyonunun icaplarına gö- re değiştirilmiş ve Federal Meclisin üyeleri seçilmiştir. Federasyonu zen- ginleştirmek için Nuri Said, petro- ün dolar hazinesine çevırdıgı Ku- veyti de birliğine almak için büyük gayret sarfetmekte Gelgelelim bu teşebbüste karşısına sadece Nâ- sır değil, Kuveyt hak iddia — eden Bağdat Paktı âzası İran da dikil- mektedir. Ürdünü himayeden vazge- çen Suudi Arabistan da, Nuri Sa- idin. Kuveyt petrolüne göz dikmesi- ni hoş karşılamamaktadır. Petrol şeyhliğinin asıl hâkimi olan İngilte- re bile, bu maceraya pek yanaşma- maktadır. Bu durumda, Krallar Fe- derasyonunun yeni iltihaklarla zen- ginleşmesi — beklenmemelidir. Nuri Said sadece mali bir yük teşkil e- den Ürdünle başbaşa kalmaya mah- üm görünmektedir. Sım Amca da vefasızlık ederse, Irakın bir' numa- ralı adamının bütün hayalleri yıkı- lacaktır. Ama Sam Amcayı da ma- zur görmek lâzımdır. Paşadan, çok i Kral Suudun — beklenme- dik gaybubetinden — sonra, — rotayı degıştırılmemesı imkânsızdı. Hakika- ral Suud, geçen haftanın sonun da, artık resmen tam bir gölge Kral haline gelmiştir. Hükümet Başkanı Faysalın hazırladığı yeni karar, ka- binenin kararları üzerinde Su dun salâhiyetlerini, hemen hemen hiçe in- Orta Doğudaki siyasetini dayandırmak Zzo- runda olan Amerika, Irakla yeniden şansını denemektense yüzünü Nâsı- ra çevirmeyi elbette tercih etmek- tedir. Bu durumda, Nuri Saidin her halükarda guvenebılecegı tek dostu olarak Türkiye kalmaktadır. Gelge- lelim Nuri Said buna rağmen, meş- hur seçimlerin akabinde verdiği bir beyanatta, Irak petrolünün Türkiye- den akıtılması mevzuunda istekli bulunmadıgını -diplomatik bir tarz- da da olsa- ifade etmekten kaçın- mamıştır. Bu tek taraflı dünyanın en acayip dostluğu — herhalde ilâni- haye bu minval üzere sürüp gitmi- yecektir. Doğu Batı Ateşe devam Geçen haftan una yağmur ve sis ıçındekı hag'dan ayrılan Mr. rece memnun görünüyordu. Dışişleri Bakanlarının toplantısında fikirlerini umduğundan daha kolay- ca meslektaşlarına kabul — ettirebil- mişti. Geçen yılın sonunda Sputnik- lerden sonra yapılan NATO'nun zir- ve toplantısında çıkan çatlak sesle- ri henüz unutmamış olan Dulles bu muvaffakiyetinden dolayı olarak memnundu. ışişleri Bakanı ertesi gun Batı Berlin Par- lamentosunda "dinsiz materyalist- ler" e çat ndı ne has dini nutuk- larından birini söyliyerek, bu mem- nuniyetin tadım çıkartıyordu. Bu muvaffakiyette Dullesın ikna kabi- liyetinden çok, Rus sertleşme- sinin rol oynadıgı muhakkaktır. Konferansın sonunda neşri âdet olan tebliğin hazırlanması bazı güç- lüklere sebep oldu. Birçok memleket, Spaak'ın yazdığı tebliğ — taslağında ufak tefek rotuşlar yapmak istiyor- du. Neticede — tebliği — hazırlamak, Türkiyenin de dahil olduğu 6 kışılık bir heyete bırakıldı. Tebliğden anla- şıldıgına göre Dışişleri Bakanları, atı müzakerelerine ısrar- la de dlmesını istemektedirler. Usul' meselelerı yüzünden zirve ko- nuşmalarından vazgeçılmesını Batı halk efkârının — anlamıyacağını iyi bilen Bakanların başka — türlü hareket etmesi imkânsızdı. Dulles da zaten, fazla hayale kapılmamak şar- tıyla konuşmalara artık taraftardır. AKİS, doğru 17 MAYIS 1958