5 Ekim 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

K | T A İKİ KİŞİYE BİR DUNYA (Ümit Yaşar Oğuzcanın şiirleri. Doğuş Matbaası Ankara 1957. 80 say. fa 200 kuruş.) Cilem 22 Ağustos 1926 da Tarsus. «Ü da başlamış. Ticaret Lisesini bi- tirdim. Onbir yıldır İş Bankasında çalışıyorum. Evliyim, iki oğlum var. ayatım şiirim gibi, şiirim de haya- tım gibi tezatlarla doludur. Çok yaz- dığımı, sık sık aşık olduğumu söyler- ler. Bense az yazdığımı, yeteri kadar da sevemediğimi sanıyorum. Verimli olmayı, her dem aşk içinde yaşama- yı kim istemez?" ukardaki sözler sekizinci ki- tabı ıle okuyucu karşısına çıkan bir şairin kitabının arkasına yazdığı söz- lerdir. Kolayca görülebileceği gibi - hele kendisini tanıyanlarca - bu üç beş cümlenin içinde büyük bir sami- miyet ve hakikat yatmaktadır. Bir şairin, şiiri kendine dert edinmiş bir şairin kendini şu yukarıya aldığımız sözlerdekinden daha etraflı bir şekil- de anlatması mümkün değildir. 31 yıldır çile çektıgını söyleyen şaırın adı Ümit ğuzcandır ve "İnsanoğlu, Deniz Musıkısı € Destan, Dolmuş, Aşkımızın Son Çar- şambası, Bir Daha Ölmek, Kör Ay- na" adlı yedi kitabından sonra karşı- mıza çıkardığı sekizinci kitabının a- dı da "İki Kişiye Bir Dünya"dır. "İki Kişiye Bir Dünya" şairin bü- tün kitaplarında olduğu gibi büyük bir titizlik ve itina içinde basılmıştır. mit Yaşar Oğuzcanın, sanki sihirli bir tarafı vardır da her kitabını bas- tırırken gününün bütün 'baskı zorluk- larını yener ve mürekkep yokluğu, kâğıt yokluğu, karton yokluğu daha da mühimi zev okluğu — içindeki memleketimizde butun bu yoklukları yener ve karşınıza elinize aldığınız za- man bir yeri örselenecek diye tutmağa bize korkacağınız bir kitap çıkarır. O - nun kitapları hemen daima iyi cins kâ- gıda basılmıştır, kabı öyledir, mürek- kebi öyledir, mizanpajı öyledir. Ümit Yaşar Oğuzcan yalnız şiiri değil şiir- le beraber şiirin basılması için gere- ken her şeyi kendisine dert edinmiş- tir. Dolayısı ile de Oğuzcanın kitap- ları, herşeyiyle dört başı mamur ki- taplar olarak, kitaplıklarda yer ala- Şaır gene kitabının arkasındaki yazıda "En azından 18 yıldır şiirle uğraşırım. Hayatımdan şairliğimi a- lıp çıkarırsanız geriye önemli bırşey kalmaz. Öylesine tutkunum şiire",di- yor. Muhakkak ki 18 yıl ısrar şiirin üzerinde durmak mühim bir şey. Ümit Yaşar Oguzcan üstelik bu işi en ufak bir züppeliğe bile kaçman dan yapmış. Şöhreti öylepek büyük değil. Hattâ pek çok sanat muhitlerin- de adı ciddiye bile alınmıyor. Ümit Yaşar dendi mi, gülüp geçiveriyorlar. Ama yalnızca alaya alınan iki — üç şiirini kulaktan duyup da onun ki- 24 P L A R Ümit Yaşar Oğuzcan Çile bülbülüm çile... taplarını incelememiş olanlar şayet 18 yıldır şiirin çilesini çekmiş bu şairin kitaplarını biraz ciddi bir şekilde okumak, incelemek zahmetine kat- lansalar öyle sanıyoruz ki gözleri fal taşı gibi açılacaktır.' Zira ÜUmit şar Oğuzcan, hiç çekinmeden verile- cek bir hükümle, günümüzün en iyi ve en ciddi şaırıdır Alaya alınması değil, saygı gösterilmesi gereken bir şair. Ümit Yaşar Oğuzcan, gerçi, 'bazı kitaplarında, şıırden çok espırıye e- hemmiyet vermiş, şiiri espri yoluna harcamıştır. Ama bu harcayış, şiiri mühimsemediğinden değil, şiirde ye- ni bir şeyler arama gayretindendir. Bilhassa son kitabı ise, artık Ümit Yaşarın, aradığım buldugunu gerçek şiire vardığını gösteren en güzel de- ildir. Bir zamanlar hece vezninin hattâ aruzun bile yardımına baş vu- ran şair, bu yolda yüzlerce şiir yaz- diktan sonra serbest nazımda aradı- ların şiir çıkmazında, günümüzün en başarılı eserini vermiştir. "İki Kişiye Bir Dünya" dört bö- lümden meydana gelmiş 900 mısralık bir senfonik şiirdir. Her ne kadar şa- irler olarak okunabilir. Ama, bu ayrı adlandırrnamışsa da kitapta sayfa yer alan 85 parça, ayrı ayrı şi- irler olarak okunabilir. Ama, bu ayrı ayrı şiirler olarak okunabilmek, şiirin bir bütünlükten mahrum oldugu ma- nasına da alınmamalıdır. "İki Kişi- e Bir Dünya" bütünüyle yek pare bir destandır. Birinci bölüm "Kader Kapıyı Çalıyor" yahut andante diye adlandırılmıştır. — Bu bölümdeki 16 sayfaya yayılmış 16 şiirde şairin kendisine yeni bir dünya aradığı gö- rülür. İkinci Bölümde aradıgına bir yaklaşış Vardır Alle egro ya ahut "Se- ninle Kard Degılız başlığını ta- şıyan bu bolum bir isyanı da bera- berinde getirmektedir. Üzerinde 3 milyar insanin yaşadığı bir dünya- dan şikâyetler bu bölümün belli baş- l1 hususiyetini teşkil eder. İnsanla- rın çokluğu, şairi çileden çıkarmak- tadır. Cemiyetin Ur takım yapmacık düzenleri onda dünyadaki bu 3 mil- yar insanı yok etmek arzusunu uyan- dırmaktadır. Nitekim ikinci bölümün ilk şiiri bu hava içinde başlar: "Tan- rının bıraktığı yerden biz başlıya- lım . Üç milyar insanın yarısını sen öldür yarısını ben - Üç kişi kalsak yetişir yer yüzünde . Yaklaş bana - Seninle kardeş değiliz" Üçüncü bolumun adı "Karanlık- ta” dır. Bu bölümde şair, bulur gibi olduğu şayi kaybedişini dile getirir. İnsanoğlunun bütün çirkeflikleri bü- yük bir ustalıkla — ortaya konmuş- tur. Nagazakideki atom kurbanları, Amerikadaki zenci beyaz mucadele— si, Macar ihtilalinin isimsiz kahra- manları taaddüdü zevcat çirkefi, esir pazarları insanoğlunun iki ülü- ğü, diktatörlerin maskesi — sıyrılmış yüzü, dalkavuklar, sapık arzuları ça- resizlikler ve hiç ölmeyen, ölmeye- cek olan bir aşk... Dördüncü bölümde şair, artık bü- tün umıtlerıne kaybet miştir. Gerçi bölümün adı "Sana Bir Tanrı Getir- dim" dir ama, bu sahte bir Tanrı- dır. lnsanogl unun çaresizliklerine ortak bir Tanrıdır. Bizzat şairin ken- disidir. Bölüm bir feryatla başlar: "Hanio iki kişilik dünyalar bizimdi - Kitap bir aşk ayrılığı ve ölüm te- mi üzerinde sona erer. Ümit Yaşar Oğuzcan, "İki Kişiye Bir Dünya" adlı kitabı ile yalnız ken- di sanatının değil, son yıllardaki dur- gun Türk Şiirinin de zirvesine çık- mıştır. i Kişi ü i şiirler son yıllarda hasret dört başı mamur şiirin en güzel ör- nekleridir ve rahatça soylenebılır ki bu kitaptaki şiirlerin büyük bir kıs- mı yarma kalabilecek, 1957 Türkiye- sinin şiir dunyasından örnek olara gösterilebilecek- gürlerdir. AKİS, 5 EKİM 1957