18 Mayıs 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

| MİLLİ KORUNMA REJİMİ REVİZYONA TABİ HH Korunma Kanunu 11 aydan- beri tatbikat görmektedir. Şim- di neticelerini inceliyebiliriz. Bu kanun. 1956 yılı ortalarında, bir iktisadi darlık havası içinde halkın ve hükümetin bunaldığı bir sırada çıkarılmıştı. Memleketimi- zin, 1955 yılından itihbaren, bir deş ticaret buhranına girdiği ma- Jümdur. Bu. muvazenesi — bozulmuş bir ekonominin verdiği işaretlerden birisi idi. Kuraklığın ağır neticelr- ri de eklenince buhran, şiddetli bir mal darlığı ve pahaliliık — şeklinde, herkesin anlayış sahasına girdi. Bir hudut dairesinde tedbir teş- kil eden vobir. takım faydaları hek- lenehilen Mi!li Korunma Kanunu böyle s kıntılı bir hava içinde yürür- Dişe girerken, hakikt hedeflerinden kaydırılmış olmak talihsizliğine uğ- ramıştı:. MANN Korunma Kanunu tek basına iktisadi meseleleri halledecek iktidarda — görülüyor, » takdim edilivordu. Bu kanun saye- sinde hayatın ucuzlamasına, bollu- gün avdetine muhakkak nazariyle bakılıyordu. Radyonun o zamanlar memlekrte ne bilyük-ve mesnetsiz- üşeltler verdiği hatırlardadır. İkti- sadi sarfların silindiri bu itmitler'n de — Hzerinden eçmiş bulunuyur. Sinıdi. valnız kantın zoru Hle iktisa- di bpolltika yapımanın lınkânsız ol- duğu daha geniş ölçüde anlaşılmış- tır. Milli Korunma Kanununun hede- fi ve müessiriyet sahası hudutln- dür: Mevcut şartlarımız içinde bits- bütiütn ln.-mfsızlaşan ihtikârı, kara- borsavı asgari haddine indirmek; müstehliki ve ticaret ahlâkını ko- ruyacak bir disiplin tesis etmek.. Başltangıçtan beri kanun bu anla- yış içinde mütalâa edilseydi, hü- kümleri de, tathbikatı da, neticete- gl de başka türlü olacaktı. Bunun- la beraber, bu hudutlu sahada., hiç faturalar kolaylıkla — şişirilebiliyor- dıı llattâ sadece bu “şişirme” işiyle görünmez — ticarethaneler llhn—ıvılştl' bir takım — muameleler “naylon faturalar” esas — oluyordu. Ahlâk hudutları kolaylıkla aşılabill- yor, müstehlik te namuslu ti K turalarında hakikata yakınlık ba- kımından esaslı farklar gördüm. Suriye hududumuzda daima kaçak- çı bulunduğu gibi. piyasada darlık ı—', AKİS, 18 MAYIS 1951 y b *A devam ettikçe bir nisbet dairesin- de muhtekirler ve fatura imalâtçı- lar, bulunacaktır; bununla beraber, bu “ihtisas şubeleri'nin kolay ve rahat iş olmaktan çıktığını kabul etmek verinde olur. İç ticarette etiket usulit ticaret ahlâkı ve müstehlikin rahatlığı nu- mına güzel bir kazancımızdır. Mil- li Korunma Kantınunun bu eski Hu- sulü benimseyerek takviye etınış olması yerindedir. Ne yazık ki, ılk zamanlarda haşvurulmuş olan ted- hiş havası, bhundan doğan adaletsiz- likler, hele hatâ ve zuhel gibi In- sanlık kusurları için tatbik olunan görülmemiş derecede şiddetli ceva- larla insanlık haysiyetinin uctuz te - Jâkkisi. elde ettiğimiz kazanclar'ın hazin ve haksız karşılığını teşkil e- diyor. Relediyeler sahasındaki tatbik'at bir fiyasko olmuştur. fİrili ufaklı birçok helediyelerin hatıra — gelen her maddeye flat teshit ettikleri ve aralarında fOlat kırma — yarışına girdikleri görtüülmitştür. Devlet ve heledive kuüyvetleri, dikkat ve ener- jilerini kllit noktalarında teksif e- decekleri yerde, leblehi ve çiçek fi- Atına kadar el wuzatmışlardır. Bu e& yaş mMmeyva ve sehre müÜstahsillerinin adeta grevi Jle kar- şılaşılmız çeşitli maddeler yer ver ve zaman zaman piyasada bulun- maz olmuştur. Bunları saymakta fayda yaktur. Her şey herkesin gözil önünde c2- reyan ettiği için, bu konularda bir- birimize öğreteceğimiz bir şey kal- faydalı neticeler çıkarmak zamanı- dır. Mit Korunma Kanununu ve tatbikatını revizyondan — geçirerek mahzurlarını amltmaşa faydaları- nı arttırmaya bakmalıyız. Bunun için, haşlangıçtakl hatalı görüşler- den sıyrılarak. salim bir anlayışa varmalıyız: Birkaç yıldan beri çek- Hğlmh ve daha birçok vıllar hovun- am ecek olan iktisadi «ı- kınlılarımızın sehehi gibi devası da iktisadi politikada aranmanlı. Milli Korunma Kanunu gibi bir disiptin kanunumun verebhileceğinden fazla- sı ondan İstenmemelidir. Revizyonun teferruatına gireme- yiz. Bizim önem verdiğimiz mıkt.ı, böyle bir revizyonun ruhudur: Kanu- nun şiddeti muhtekirlere tevcih edil- meli, terbiyetkâr, uyarıcı. öğretici bir kontrol sistemi kurmağa çalışıl- malıdır. Bu ruh dahilinde kanun ovle alınınca, iyi niyetin aşikâr olduşğu veya kusurun iİnsanca huladan ne- şet ettiği hallerde yapılasvak mua- TUTULMALIDIR Cahid ZAMANGİL mele ile kasta müÜstenit — hallerite yapılacak muameleyi derece derece ayarlamak mümkün olur. Ticaret Bakanlığı Kontrolörlerinin terbiyet- kâr bir kontrol sistemine yaklaşan anlayışlı hareketleri takdir görmek- le beraber. kanunun dar hükümisi onlara imkân — vermemektedir. Bir misalle yetinecrğiz: Kamınun 57. Maddesinin X. hen- di hata ve zubul gibi insantık ku- surlarını — dahi — affetmemektedi: Binlerce etiketten bir tanesini ı-k< sik zubur etmesi veyva Mllw"e şe- kil bakınundan kötünlvetsiz kusur- tar taşlırnmması gibi hallerde bin Ti- YA Ağ'r D e radyoda teş- hir cezası vorilinektedir. Buna ne hukuk. ne viedan dayanır. Manlesef en geniş tatbikat e sahadadır. Ha- ta ve zühülit şiddetle cezalandıran bir sistem tethişe yarayabilir, fa- at tearette medeni bir dişiplir eştlrem»ez. Milli — Korunma di- ı».lı liniııl bir ticari terbiye olarak Htz- nimsetecek öğretici bir kontrol sis- temine — geçebilmek — iclb, karındun cezm sisteminin yeniden — tanziml şarttır. evizyonda nazara alımmasını Jü- zuümlu gördüzümüz bir diğer esaa ta sudur: Kanunna mutlak hiiküm- Terine tatbik kabillyeti verinek ve höükümeti mutlak hük'imlerle hava- tın zarüretleri arasında sikişarak kanunlara avkırı tasarruflara baş- vurmak zorundan kurtarımak lâzım- dır. Bu maksatla. hükümete yetki veren ilâveler yatvılııası yerinde 0- her. Bir misa!: Kanunun 31. mad- desinin V3İ. hendi fiat etiketi ve- ya listesi müketlefiyetini mutlak, istisnavz olarak vazetmiştir. Ayv- nen tatbiki imkânsızdır. Meseli binlerce cilt kitaba. gazetelere, mec- muxRlara etiket kovdurmak ancak kanunun gitlün olması bahasına yaptırılabilirdi; — hükiümnet, mesuli- yvet deruhte ederek, 1021 sayılı ka- rarname ile kitap. gazete ve mec- mnwualar icin istisna kabhul etti. Bu hareket tarzı çok verindedir. fakat kararınıme her türlü kanuni mes- netten mahrumdur. Keza Ticaret Bukanlığının 11.7.1956 tarihli Res- mi Gazetede “tavzih” adı ile yayın- ladığı tebliğ bir idari oryanın ka- nunu tefsirinden başka bir şey Jde- Zillir. Zaruri fakat kanunsuz olan bu gibi tasarruflara mesşrulyet ve- tecek tadillerde gecikmemek ka- nunlara saygı İcabı tHle de lâzımdır. Bu değişikliğin mümkünse Meclis atiline girnmreden ve herhalde ıııillehekıllen ıwı_ıııılnden önce ya- pıilmasını temenni ederiz.