18 Ağustos 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 4

OLUP BİTENLER B.M.M. İnönü hakkında Kursuye çıkan milletvekili: Be sırada Mustafa Muğla- lıyla konuştum Bana, bu işi yukar- dan emir alarak yaptıgını söyledi. Kendisine, sırtını sıvazlayarak emir veren, sonra da hiç müdafaa etmiyen birinden bahsetti. Gerçi isim söyle- medi ama arkadaşlar, benim anladı- ğıma göre bahis mevzuu zat İsmet İnönüdür". Mılletvekılının adı Kenan Çıgman idi Çan yı temsıl edıyordu Arkadaşları kendı— sini alkışladılar Hadise, bu çarşam ba günü Türkiyı Buyuk Millet Mec lısınde cereyan edıyordu Ele alınan mesele "kurşuna dizilen 33 vatan- daş" hâdisesi idi. Meclis, "mesuller" hakkında tahkikat açılmasına karar verdi. Şahıs zikretmeyerek "mesul- ler" denmesi gerektiğini de bir baş- ka D.P. milletvekili, Sebati Ataman izah etti. Zira, hadısenın cereyan et- tiği devirde Cumhurbaşkanı olan İs- met İnönünün mesuliyetinin aranma- sı ıstenılıyord Yaz tatilinden dönen Meclisin ilk toplantısının heyecanlı geçeceği tah- min olunmuyordu. —Fakat dinleyici locasında bulunanlar, bunun aksine süratle kani oldular. Meclis gündem- lerinde aylardan beri "kurşuna dizi- len 33 vatandaş” hadisesiyle ilgili Arzuhal Encümeni mazbatası yer a- lır dururdu. Mesele, çarşamba günü ele alındı. Arzuhal Encümenine ya- pılan talepte, 1943 yılında İran hu- dudundaki İ kazası — civarında Orgeneral Mustafa Muğlalının emri- le 33 vatandaşın kurşuna dizilmesi 'hadisesinde ihmal ve — suiistimalleri 4 Türkiye Büyük Millet Meclisi İnönü!.:: İnönü!. — İnönü!. görülen eski İç işleri, Milt Savunma Bakanları ve Genel Kurmay Başkam hakkında Meclis tahkikatı açılması istenmişti. Encümen, raporunda bu- na imkân bulunmadıgını kanunen tahkikat açılamıyacağını bildiriyor- du. Fakat daha ilk Demokrat hati- bin konuşmasından anlaşıldı ki, asıl hedef İsmet Inönüdür. Zira söz alan- lar hep hâdisenin İsmet Inönünün Cumhurbaşkanlığı zamanında cere- yan ettıgını ifade ettiler ve bu yüz- den şimdi İsmet İnönünün dev- rini tenkit etmeye, hukuk devletın— den bahsetmeye, hürriyet istemeye hakkı olmadığını bildirdiler. Gerçi ti- ki meselenin birbiriyle alakasını an- lamak güçtü; ancak D.P. grubu böy- le konuşan hatipleri heyecanla alkış- lıyordu. Bunlar hep. hakiki mesulün İsmet İnönü olduğunu belirtiyorlardı. Nihayet Kenan Çığman, yukardaki ithamı açık şekilde yaptı. Demokrat mılletvekıllerının İnönü hakkında it- amlar yapıldığı sırada neşelendik- leri goruluyordu Hâdisenin feci bir hâdise olduğun- da şüphe yoktu. Ancak hiç kimsenin vazıh şekilde belırtmedıgı bir husus hâdisenin tahkikat C.H.P. ikti- darı zamanında yapıldıgı ve mesulü- nün de ağır şekilde cezalandırıldığı oldu. Hakikaten Mustafa Muglak ev- velâ idama ahkum Hilmi Uran, Milli Savunma Bakanı Ali Rıza Artunkal ve Genel Kurmay Başkanı Kâzım Orbay'a teşmili iste- niliyordu. Bir kaç hukukçu, bu zevatın ihmal veya suiistimallerinin gerek müruru zaman, gerekse af kanunu muvace- hesinde tahkikat mevzuu olamıyaca- ğını ifade etti. Buna mukabil, başka- ları suçun belki de teşvik Veya işti- rak olabileceğini, bunların ise ne af- a, ne de müruru zamana sığacağını bildirdi. Suçun tesbiti için, tahkikat lâzımdı. İnönüyü dahil edecek for- mülü Sebati Ataman buldu. Anaya- saya gör» Cumhurbaşkanları, vazife- lerinden dolayı, vatan hıyaneti hariç mesul edilemezlerdi. Fakat hâdise bir cinayetti. Cinayette İsmet İnönü met- haldar bulunursa milletvekili olarak şrii masuniyeti kaldırılır ve ceza- landırılabilirdi. Formül çok beğenil- di ve takdir edildi. Tahkikat teklifi kabul olundu. Bunu isteyenler arasın- da Hür. P. Diyarbakır milletvekili Mustafa Ekinci de vardı. Tahkikatı Dr. Sarol ve arkadaşları hakkındaki tahkikatı yapan komisyon yapacaktı. Böylece İsmet İnönü, cinayet itha- mı altında Meclis tahkıkatı mevzuu oluyo rdu. Haber, ertesi gün, büt "vatan sathı"nda tarifi gayrı akisler uyandırdı. ütün kabil Demokrasi Yasak! eçen haftanın sonunda Ankara- da, Çankayanın tepesinde — bir evde yapılan -bütün hazırlıklar bo- şa çıktı. Evın sarışın, Zzarif, — çekik gozlu hanımı o ka uğraşmıştı.. evci Feyzı Lütfi Karaosmanoğlu- Z 120 kişilik bir yemek — vermek isti- yordu. Hür. P. il başkanları toplan- mak üzere Ankaraya gelmişler, fa- kat siyasi toplantılarına Ankara va- lisi Cemal Göktan müsaade — etme- mişti. İleri sürdüğü sebep şuydu: İl başkanlarının istişari toplantısı Hür. P .tüzüğünde yer almamıştı, bu ba- kımdan toplantı tüzük dışı bir top- AKİS, 18 AĞUSTOS 1956