18 Ağustos 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

yönelmişti. Boykot Yugoslavyayı ya- raladı. Ama Batının hızla seferber edılen yardımı sayesınde boykota se- beb olan siyasi savaşı hücum eden Moskova değil; hücuma uğrayan Bel- grat kazanmıştı. Bununla — beraber baza siyasi hedeflere ulaşmak — için iktisadi müeyyidelerin hiçbir zaman faydalı olamıyacakları — söylenemez. Meselâ Yugoslavya Amerikan yardı- mını temin edememiş olsaydı, Sov- yet Rusya belki de iktisadi müey- yideler sayesınde arzu ettiği netıce— lerden çogunu elde etmek imkân nı bulacaktı Mısır'ın duruma atılılar Süveyş Kanalının millet- lerarası bir kontrol altına alınma- sı için bütün güçleriyle çalışırlarken Mısır'dan Kanal Şirketinin millileş- tirilmesi kararını iptal etmesini is- teyip istemiyeceklerini kesin olarak belirtmiş değillerdir. Bu girişilecek bir hareketi Amerika Bir- eşik Devletlerinin destekleyeceği yo- lunda da hiçbir İşaret mevcut bulun- mamaktadır. Fransa ve, İngilterede Nasır rejiminin yıkılmasına yol aça- cak bir iktisadi durumun yaratılma- sını arzulayan çok tesirli mevcuttur. Bununla beraber böyle bir hedefin, hükümetlerce kabul edil- miş olsa bıle açıkça ilân edileceğini beklemek yersiz olur. Batılı hükümetler Mısır'a karşı iktisadi müeyyideler kullanmağa ka- rar verirlerse, herşeyden önce Batılı hükümetlerden ne kadarının bu yo- lu tutacağım anlamalıdırlar. Bu yo- lu tutmağa karar verenler de iktisa- di müeyyideleri elastiki hükümler- le uygulayacak müşterek bir teşkı— lâta oldukça geniş yetkiler vermeğe hazırlanmalıdırlar. Bu kampanyanın bir elden idare edilmesi ve iktisatca kuvvetli — Batılı memleketlerin de kampanyaya geniş ölçüde katılması sayesinde Mısır'ı zor duruma sokmak mümkündür Bazı bakımlardan Mısır, böyle bir iktisat savaşı için ideal bir he- deftir. Çünkü ithalatının yüzde 60 ından fazlası Batı Avrupa ile Birle- şik Devletlerden — gelmektedir. Ko- münist memleketlere yaptıgı pamuk satışları artmış olduğu halde ihra- catının hemen hemen yarısı hâlâ Batılı mahreçlere muhtaçtır. Gerçek- te bütün dış ticaret muameleleri bir tek noktadan-Londradan-geçmekte- dir. Mısır'ın 1955 yılındaki ithalâtı ve ihracatının çeşitli memleketler ara- sında dağılışım gösteren şu rakam- ların incelenmesi, bir fikir verebilir: Memleket İthalât İhracat Milyon dolar olarak Kuzey Amerika 08.7 263 Lâtin Amerika . 8.8 Hür Avrupa 319.2 165.5 Sovyet Bloku 88.1 102.1 Orta 80.1 21.5 Başka Memleketlere 72.2 78.7 Yekun 828.5 — 3974 AKİS, 18 AĞUSTOS 1956 maksatla. gruplar; Kanal şirketinde Mısır bayrağı İşler yolunda mı? Görülüyor ki 523.5 milyon dolarlık ithalâtın sadece 33,1 milyon dolarlık bir parçası, yani yuzde 68 ü, Sovyet Bloku içindeki .memleketlerden gel- miştir. 397,4 milyon dolarlık ihracat- tan Sovyet Blokuna düşen pay ise 102.1 milyonu, yani bütün ihracatın yüzde 38.9 unu, geçmemiştir. Üstelik Mısır'ın ihracatının hemen hemen yüzde 85 ini teşkil eden pa- muk Öyle bir maldır ki değeri, Birle- şik Devletler'in elindeki büyük pa- muk stoklarının akıllıca kullanılma- sı ile, sınırsız denecek bir şekilde dü- şurul ebilir. Mısır, bütün pamuğunu Sovyet Bloku'na satmak isterse bu- günkü yüksek fiyatlarla pamuk sa- tın almağa hazır müşteriler bulacağı da şüphelidir. Mısırı iktisatca çökertmeyi ciddi o- larak istiyorsa Batının kısa bir va- de içinde kullanabileceği en kudret- li silâh şüphesiz pamuk istihsali faz- lasıdır. Mali müeyyideler, şüphesiz, tatbiki DEMET Aylık Eğitim ve Öğretim Dergisi Isparta'da Göller Bölgesi Köy Öğretmenleri Derneğince çıka- rılır.. Köyün ve öğretmenin dâvalarını savunur. Sayısı 85, yıllığı 400 kuruştur. OKUYUNUZ. İKTİSADİ VE MALİ SAHADA en kolay olan müeyyidelerdir. Sonra önümüzdeki günlerde kanal anlaş- mazlığım ortadan kaldıracak bir hal tarete, Mısır kabul etmediği takdir- de Batılı büyük devletlerin tatbiki- ne kolaylıkla razı olacakları müey- yideler gene bunlardır. Bu müeyyidelerin başlıca şekli em- ri nereden gelirse gelsin, Mısır le- hine ödenmesi istenilen meblagların bankalarca tediyesini Önlemektir. Bu tedbir Mısır'ın ithâl edeceği malla- rın bedellerini normal yollardan öde- mesini imkânsız kılabilir. Zaten ster- ling hesaplarına elkonulduğuna, do- lar hesapları lisansa tâbi tutulduğu- na göre Mısır'ın bugün kullanabile- ceği miktar 200 milyon küsur dolar kadardır. Bu onu birkaç ay idare e- debilir. Ondan sonra ya yiyecek ve mamul madde ithalâtını durduracak ya da Doğu Bloku memleketlerin- den takas imkânları elde etmeğe ça- lışacaktır. Rusyadan borç almak i- çin goruşmelere girişmesi de bekle- nebilir. Mali müeyyideler genel ve sıkı bir şekilde uygulanacak olursa Mısır'a yapılan ihracata karşı ticari müey- yidelere başvurmak fazla zaruri bir tedbir olmaktan çıkar. Fakat daha az şiddetli bir tedbir olarak sadece azı malların Mısır'a ihracı kısıla- bilir. Meselâ, gelişen endüstrisi — ve enerji sistemi için gerekli teçhizata Mısırın duyduğu ihtiyaç çok büyük- tür. ısırın ihracatına karşı — alınan tedbirler belki de Mısır ihracatının oğu memleketlerine kayışını — hız- landıracaktır. Fakat bu, karşılık o- larak ithal edeceği malları ta gittikçe daha çok güçlüğe uğra- yacagı için, Mısıratuzluya patlaya- aktı Mali kontrollar, ticarete elkonul- ması, mal dampingi tedbirlerini uy- gulamak maksadı ile bir elden ida- re edilen elâstiki birprogram şüphe- siz, Batı'ya fazla zarar vermeden, Mısır'ı iktisadi bakımdan dize geti- rebilir. Nasır da bu tehlikeleri hesa- ba katmaktadır ki geçen hafta yap- tığı bir konuşmada Batılıların ikti- sadi müeyyidelerine temas — ederek çekeceğimiz muhakkaktır. Fakat aç kalmayacağımızı temin e- derim" demek lüzumunu — duymuş- tur. Şüpheli neticeler etrol endüstrisi sahasında hâkin olan kanaata göre Mısır, Batımı iktisadı müeyyidelerine karşılık ola rak Süveyş Kanalını kapasa bilen Batı Avrupa gemileri Ümit Burnun dan dolaşarak, petrol ikmalim az çok bugünkü seviyede — tutabilecek güçtedir; Şüphesiz ÜUmit Burnu'nu dolaşan petrol çok daha pahalıyı mal olacaktır. Ancak bunun bir baş ka mânâsı şudur ki iktisadi kuvvet denemesinde Batı Avrupa tehlikeye düşene kadar belki de Mısır çokta; çökmüş olacaktır» 17 '