18 Ağustos 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

YEMİN Cenevre... Ağustos. iz, dağların ve vadilerin adam lan, Köylüleri ve ımparatorları aynı soydan y ıra Tan hakkı için yemin e kı Bugünkü Isvıçreyı yapan İsviçre Konfederasyonunun — Anayasasın n hatları İm tarihi beyanname ile tespit edilmiştir. Beyanname bu çekıcı cümleyle başlar. ..Köylüleri ve ımparatorları ay- nı soydan yaratan Tanrı hakkı i- çin yemin ederiz ki..' ayır, Fransa ihtilâli yıllarını düşünmeyiniz, daha gerilere, çok daha gerilere gidiniz.. Şu karanlık; bilinmez Ortaçağın gölgelerine va- rınız.. Beyannamenin tarihi, miladi 1291 yılıdır. Evet, İsviçrenin "Jako- bin' lerı Ortaçagın bu şuurl koy- lüleri; bu dağların ve vadilerin a- amları, Ortaçağın içinden, bugün, karanlık devrelerde bocalayan top- lumlara ışıklı bir misal olmalıdır- lar. Isvıçre koyluler onların oğulları, lla a bütün İsviç- re nesilleri bu yemine sadık kaldı- lar. İstilâlar, savaşlar eski Ve yeni zamanlar n bütün fırtınaları İsviç- re toplumunu karşılarında azimli ve sapasağlam buldu. Isvıçrelıler iç ve dış bütün tehlikelere, iç ve dış bü- tun tiranizm tecrübelerine kaya gi- bi mukavemet ettiler. 1291 yemini hiç bir zaman yıpranm: yenıleştı, kuvvetlendı mokrasi kuran, bu yemındekı sağlam ruh o Cenevre'den bir görünüş Hürriyeti hak edenlerin memleketi lüleridir. "Konfedere"ler - beraber- ce yemin eden sanlar anlamına gelir - bugünkü Isvıçrenın hür va- tandaşları yedi yüzyıl önceki siyasi şuurun mirasını toplayan in- sanlardır. İsviçrenin bugün bütün 'kuvvetuu, bütün sarsılmazlığını ya- pan bu siyasi şuurun, bu topluma ait olma haysiyetinin — köklerinin çok derinlerde, çok eskilerde olma- sıdır. Bu müşterek yeminin anlamı, kollektivite'nin bugünkü siyasi ih- tiyaçlarına çok yaklaşmaktadır. İsviçre köylüleri, 1291 yı bu yeminle, iş, toprak, çalışma hak- larına, siyasi huı'rıyetlerıne en sağ- lam mesnedı bulmuşlardır. İstibda- da karşı hak ve hürriyetlerinin mu- hafaza ve idamesi için aralarında her tür yadım alş a ve daya- nışmaya "yemin eden" İsviçre köy- AKİS, 18 AĞUSTOS 195 du. Bu müesseseler hangileridir? Her yerde olduğu gibi: Üniversite- ler, mahkemeler ve basın.. C enevre Üniversitesinin kapısın- da şu yazılar göze çarpar: "Bu bütün hürriyetlerin b Ce temel teminatı olduğunu bilen - nevrelilerin kantonlarına hediyesi- dır İsviçre unıversıtelerının ilme ve ilmin deg e ola!l n saygıyı telkin etmeleri ıçın bu cü âfi bir ga- rantiydi. Unıversıteler bütün vesa- yet' temayüllerini kolayca altetti- ler. Ne idare cihazları içinden bun- ları kontrolları altına almak iste- yen avanturyeler ne de eğitim ele- manları içinı bu cihaza yaran- mak isteyen duşkunler çıktı. İdari sınıftan iltifat bekliyen aydınlar, İHTİYACI Aydemir BALKAN bakanlık peşinde kendi prensıplen ni çiğneyen ilim adamları T üniversitelerinden 'yetişmedi. Kürsü sandalyesinin devlet koltuğundan daha daha kutsal - olduğunu bilen İsvıçrelı alımler gunluk | geçici politikacıları baş tacı etmeyi larından bile geçirmediler.. Kürsü- lerinin şeref ve haysiyetini, . kendi şeref ve haysıyetlerı gibi — zaten ikisi de aynı kapıya çıkar - müda- faa ettiler. İsvıçrenın bugünkü mü- kemmel aydın zümresi, profesörler, hâkimler, generaller, gazetecıler bu titiz dikkatin bu inatçı mücadelenin yetiştirdiği insanlardır. G erek kanton gerek federal butun mahkemeler, e lem tişmesinden, tayin v ıl ka- dar tam bir bagımsızlık ıçmdedır- ler. Mesleklerine, makamlarına ve kanunlarına saygı evvelâ kendile- rinden başlar. Onun ıçın Isvıçre e "Gulll: bir gün önceki meslek arkadaşları- nı kapıdan çeviren veya beyanatla- sıkılmadan yalayıveren zavallı aydınl bulamazsınız. Bu ruh Isvıçrede saatın yelkovanlarını geri çevirmeğe kalkışan manyakları, a- vantüryeleri hiç ama hiç bir zaman, yaşatmamıştır. T ribiine de Lausanne veya J: our- e Geneve ömürleri barlarınn hikmeti prensiplerine bağlılıkları, faaliyet- lerindeki olgunluk olmalıdır. Bu sa- dakat vs olgunluk İsviçre basınında toplum ıçın tehlikeli yardakçı ve dalkavu Yıllarca — iltifat ikten — ve "hınk" dedikten sonra, suçlu ve ze- lil bir süküta gömülüveren bir bası- nı İsviçrede' bulamazsınız. E vmeler, sonra susmalarla tehlıkelı sıyasî mantarlar yetişmesine sebep olan, avantüryeleri aştacı eden gazete kodamanlarına haralarda rastlayamazsınız Bu her iki sınıf ta İsviçre fkundan asırlardır geçmemıştır Geçmıyecekt r. ulme ve istibdada karşı birleşen İsviçre köylüleri bu yeminlerini 1291 yılı 11 Agustosu gece yarısın- a unzaladılar sviçre, her sene milli bayramını bu gebe yarısından sonra kutlamağa başlar. Bu yıl da 11 Agustos gecesi Cenevre ve Le- an gölünü çeviren dağlard a- bü iler. rine hürriyetin, toplum haysiyetinin kutsal ışığını getiren İsviçre köylüleri bunun i- çin sahip oldukları hürriyete lâyık- tırlar.